ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ. Με χρηματοδοτήσεις προς το Αφγανιστάν και τις κυβερνήσεις γειτονικών χωρών, όπως το Ιράν και το Πακιστάν, σκοπεύει η Ευρωπαϊκή Ενωση να εμποδίσει ένα πιθανό νέο μεταναστευτικό κύμα. Ο πόλεμος ανάμεσα στους Ταλιμπάν και στην αφγανική κυβέρνηση βρίσκεται σε ύφεση λόγω θρησκευτικής γιορτής των μουσουλμάνων, αλλά ο Αμερικανός αρχηγός ΓΕΕΘΑ, στρατηγός Μαρκ Μάιλι προειδοποίησε ότι ενώ το αποτέλεσμα δεν είναι προδιαγεγραμμένο, δεν αποκλείεται να κατακτήσουν οι Ταλιμπάν ολόκληρο το Αφγανιστάν.
Η αποχώρηση των αμερικανικών δυνάμεων αλλάζει τις ισορροπίες και ήδη πολλές χιλιάδες Αφγανοί ζητούν οδό διαφυγής από τη χώρα. Το ευρωπαϊκό σχέδιο για τη διαχείριση αυτής της εξέλιξης βρίσκεται σε προπαρασκευαστική φάση και ο στόχος είναι να βοηθήσει τους πρόσφυγες πιο κοντά στον τόπο κατοικίας τους. Λόγω των συνεχών πολέμων των τελευταίων 40 ετών, ήδη 6,5 εκατομμύρια Αφγανοί ζουν στο Ιράν και το Πακιστάν.
Το ερώτημα είναι αν η Ε.Ε. θα φθάσει να χρηματοδοτήσει, για τον σκοπό της ανάσχεσης των προσφυγικών ροών, μια ενδεχόμενη κυβέρνηση Ταλιμπάν. Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές που μίλησαν στο πρακτορείο Reuters, το εγχείρημα θα είναι πιο δύσκολο σε αυτή την περίπτωση.
Την Τετάρτη, ο επικεφαλής εξωτερικής πολιτικής της Ε.Ε., Ζοζέπ Μπορέλ, δήλωσε ότι «η μελλοντική υποστήριξη προς το Αφγανιστάν θα παραμείνει εξαρτημένη από τον σεβασμό προς τις δημοκρατικές διαδικασίες».
Ο ρόλος της Τουρκίας
Πέρα από το Ιράν και το Πακιστάν, ρόλο στη φιλοξενία Αφγανών μπορεί να διαδραματίσει και η Τουρκία, ενώ η πιθανή στήριξη προς την Αγκυρα για τον σκοπό αυτό θα είναι ξεχωριστή από τα 3,5 δισ. ευρώ που προβλέπεται να λάβει η χώρα από την Ε.Ε. για τη διαχείριση του προσφυγικού έως το 2024.
Η αποχώρηση των αμερικανικών στρατευμάτων από το Αφγανιστάν έχει ολοκληρωθεί κατά 95%, ενώ ο τελευταίος στρατιώτης θα αναχωρήσει στις 31 Αυγούστου. «Θα είναι μια δοκιμασία της βούλησης και της ηγεσίας των αφγανικών δυνάμεων ασφαλείας και του λαού», δήλωσε ο επικεφαλής του γενικού επιτελείου των ενόπλων δυνάμεων των ΗΠΑ, στρατηγός Μαρκ Μάιλι. Ο Μάιλι είπε ότι οι Ταλιμπάν ελέγχουν περίπου τα μισά από 419 περιφερειακά κέντρα του Αφγανιστάν, αλλά καμία από τις 34 πρωτεύουσες επαρχιών. Ωστόσο, πολιορκούν τις 17 εξ αυτών. «Τους τελευταίους 8, 10 μήνες οι Ταλιμπάν έχουν καταλάβει σημαντικά εδάφη, οπότε η δυναμική φαίνεται ότι είναι με το μέρος τους», προσέθεσε ο Αμερικανός στρατηγός. Ωστόσο σημείωσε, «δεν νομίζω ότι το τέλος έχει ήδη γραφτεί». Συγκεκριμένα, θεωρεί ότι ενώ οι Ταλιμπάν προσπαθούν να δώσουν την εντύπωση ότι η νίκη τους επί της αφγανικής κυβέρνησης είναι προδιαγεγραμμένη, δεν αποκλείεται να υπάρξει λύση με διαπραγμάτευση. Ωστόσο, δεν απέκλεισε «ολοκληρωτική κατάκτηση της χώρας από τους Ταλιμπάν».
Χθες η κυβέρνηση του Ουζμπεκιστάν απάντησε αρνητικά στο αμερικανικό αίτημα να φιλοξενήσει μερικές χιλιάδες Αφγανούς που βοήθησαν τις αμερικανικές δυνάμεις, ενόσω διαρκεί η διαδικασία χορήγησης βίζας για την είσοδό τους στις ΗΠΑ. Ο ειδικός απεσταλμένος του Ουζμπέκου προέδρου Σαβκάτ Μιρζιγιόγιεφ για το Αφγανιστάν, Ισματίλα Εργάσεφ, σημείωσε ότι οι Ταλιμπάν έχουν υποσχεθεί επιείκεια στους συνεργάτες των Αμερικανών.