Οξεία κριτική ασκεί η Ευρώπη στον πρόεδρο Μπάιντεν για την ελλιπή διαχείριση της αποχώρησης από το Αφγανιστάν. Παρά τις δεσμεύσεις Μπάιντεν για συντονισμό, Ευρωπαίοι αξιωματούχοι διατείνονται ότι δέχθηκαν διαταγές από την Ουάσιγκτον. Το φιάσκο της Καμπούλ, αλλά και αυτά σε Λιβύη και Συρία (για να μη μιλήσουμε για το Ιράκ), κάνει πολλούς να πιστεύουν ότι η ώρα είναι κατάλληλη για ριζική μεταμόρφωση της λειτουργίας του ΝΑΤΟ, που θέλει μέχρι σήμερα τις ΗΠΑ να ηγούνται και την Ευρώπη να ακολουθεί. Το αίτημα των συμμάχων για υπό όρους αποχώρηση απορρίφθηκε από τον Λευκό Οίκο, με τον Αμερικανό πρόεδρο να επιμένει στην ημερομηνία απεμπλοκής.
Η εκλογή του Μπάιντεν προσέφερε ευκαιρία επανεκκίνησης των σχέσεων με την Ευρώπη, ύστερα από το τραύμα των ετών Τραμπ. Παρότι ο νυν πρόεδρος έχει εκφράσει σωστές θέσεις, σύμφωνα με τους Ευρωπαίους, για το εμπόριο και την κλιματική αλλαγή, το φιάσκο του Αφγανιστάν έπεισε πολλούς στην Ευρώπη ότι οι ΗΠΑ δεν αποτελούν πια αξιόπιστο εταίρο για την προστασία των αμυντικών συμφερόντων της Δύσης, ανεξάρτητα από τον ένοικο του Λευκού Οίκου. Η μετατόπιση του κέντρου βάρους της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής προς την Κίνα ενίσχυσε την ανησυχία των Ευρωπαίων. Κατά τη διάρκεια της συνόδου του ΝΑΤΟ τον Ιούνιο, ο Τσέχος πρόεδρος Ζέμαν χαρακτήρισε «προδοσία» την απόφαση της Ουάσιγκτον να αποσύρει τα στρατεύματά της από το Αφγανιστάν. Ο γ.γ. του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ ευχαρίστησε ευγενικά τον Τσέχο πρόεδρο και άλλαξε θέμα συζήτησης. Γνωρίζοντας ότι δεν θα μπορούσαν να υποκαταστήσουν τον αμερικανικό στρατό, αλλά ούτε και να παραμείνουν στο Αφγανιστάν χωρίς αυτόν, οι σύμμαχοι του ΝΑΤΟ άφησαν την Ουάσιγκτον να διαχειρισθεί την αποχώρηση. Το ΝΑΤΟ δεν διέθετε άλλωστε σχέδιο συντονισμού για την αποχώρηση, ενώ η ταχεία προέλαση των Ταλιμπάν εξέπληξε και διέψευσε τους ειδικούς, με τους αξιωματούχους της Συμμαχίας να λείπουν σε διακοπές.
Ο υποψήφιος του CDU για την καγκελαρία, Αρμιν Λάσετ, χαρακτήρισε την αμερικανική αποχώρηση «το μεγαλύτερο φιάσκο του ΝΑΤΟ από την ίδρυσή του». Ο επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας Ζοσέπ Μπορέλ είπε μιλώντας ενώπιον του Ευρωκοινοβουλίου ότι η αμερικανική φυγή «υπήρξε καταστροφή για τον αφγανικό λαό, τις δυτικές αξίες και το μέλλον των διεθνών σχέσεων». Η πρώην πρωθυπουργός της Βρετανίας, Τερέζα Μέι, αναρωτήθηκε στη Βουλή των Κοινοτήτων: «Η πληροφόρησή μας ήταν πράγματι τόσο κακή ή μήπως νομίσαμε ότι θα έφτανε να ακολουθήσουμε τις ΗΠΑ;». Ο πρώην γ.γ. του ΝΑΤΟ, Σέφερ, ανέφερε ότι οι ευρωπαϊκές επικρίσεις προς τον Μπάιντεν είναι δικαιολογημένες, αλλά άστοχες, καθώς «εμείς οι Ευρωπαίοι έχουμε εθιστεί στην αμερικανική ηγεσία». Δεδομένης της ανόδου της Κίνας, λέει ο Σέφερ, «η διατλαντική σχέση, όπως την αντιλαμβανόμασταν μέχρι σήμερα, δεν θα είναι ποτέ πια η ίδια». Το Αφγανιστάν θα μπορούσε να αποτελέσει δίδαγμα για την Ευρώπη, σύμφωνα με τον πρώην γενικό γραμματέα της Συμμαχίας. «Η εμμονή των Αμερικανών με την Κίνα σημαίνει ότι οι Ευρωπαίοι καλούνται να αναπτύξουν και να χρηματοδοτήσουν αμυντική αυτονομία. Αυτό, όμως, απέχει δυστυχώς ακόμη πολύ στο μέλλον», αναφέρει ο Σέφερ.
«Οι πόλεμοι στη Βοσνία και στη Λιβύη απέδειξαν την αδυναμία της Ευρώπης να παρέμβει στρατιωτικά χωρίς τις ΗΠΑ», λέει ο Ρεμ Κόρτεβεγκ, αναλυτής του ινστιτούτου Clingendael. Η αμυντική αυτονομία της Ευρώπης απαιτεί, όμως, πολιτική βούληση και μεγάλες δαπάνες. Τα κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ αρνούνται σήμερα να αφιερώσουν ποσοστό 2% του ΑΕΠ τους στην άμυνα, όπως ορίζει το καταστατικό της Συμμαχίας. Ακόμη και η συνήθως συνεπής Γερμανία, δαπανά 1,53% του ΑΕΠ της για την άμυνα. Ο αναλυτής του ινστιτούτου Atlantic Council, Μπενζαμέν Χαντάντ, θεωρεί ότι η προσπάθεια του Γάλλου προέδρου Μακρόν προς την κατεύθυνση της ευρωπαϊκής στρατηγικής αυτονομίας δεν θα είναι εύκολη. «Τα χρόνια της προεδρίας Τραμπ δεν αφύπνισαν την Ευρώπη. Παρότι δεν υπάρχουν σημάδια ότι η Ουάσιγκτον θα υπαναχωρήσει από τις δεσμεύσεις της έναντι του ΝΑΤΟ, οι ΗΠΑ στέλνουν σαφές μήνυμα ότι δεν θα εμπλακούν σε συρράξεις ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος», επισημαίνει ο Χαντάντ. Η αναλυτής Αννα Βισλάντερ θεωρεί ότι η αποχώρηση από το Αφγανιστάν αποτελεί ξεκάθαρο μήνυμα για στροφή του ΝΑΤΟ προς την ανάσχεση της Κίνας και της Ρωσίας, αλλά και προς τις προκλήσεις της νέας εποχής, όπως ο κυβερνοπόλεμος και η κλιματική αλλαγή. «Οι Ευρωπαίοι σύμμαχοι ένιωθαν ήδη κόπωση με το Αφγανιστάν. Το ΝΑΤΟ, όμως, δεν έχει την ικανότητα να δώσει λύσεις σε ζητήματα δημοκρατίας και κοινωνικής μεταρρύθμισης, που απαιτούνταν στο Αφγανιστάν. Η ιδανική προοπτική θα είναι η Ευρώπη να συνειδητοποιήσει ότι πρέπει να παίξει ρόλο πυλώνα του ΝΑΤΟ, αναλαμβάνοντας τις εναέριες μεταφορές, την παρακολούθηση και άλλα καθήκοντα διοίκησης», λέει η Βισλάντερ. «Οι ευρωπαϊκές επικρίσεις για το χάος της αποχώρησης είναι σοβαρές, αλλά έχουν την ικανότητα να γυρίσουν πίσω σαν το μπούμερανγκ. Συνειδητοποιώ την ανησυχία των Ευρωπαίων, δεδομένης της αμυντικής εξάρτησής τους από τις ΗΠΑ, αλλά η Ουάσιγκτον μπορεί να αντιτείνει ότι η ευρωπαϊκή συμβολή στον πόλεμο του Αφγανιστάν υπήρξε μικρή και πάντα καθυστερημένη. Παρότι οι Αμερικανοί νιώθουν ταπεινωμένοι από την άτακτη υποχώρηση και για τις δεινές προοπτικές για το μέλλον της χώρας, οι ευρωπαϊκές κραυγές διαμαρτυρίας δεν θα βοηθήσουν στην αποκατάσταση κλίματος εμπιστοσύνης και αλληλεγγύης στους κόλπους της μεγαλύτερης αμυντικής συμμαχίας στην ιστορία», τονίζει η αναλυτής Κόρι Σάκε, του συντηρητικού ινστιτούτου American Enterprise Institute.