Oι μακρινοί μας πρόγονοι, πριν από περίπου 500 εκατομμύρια χρόνια, είχαν ουρά. Ως ψάρια, τη χρησιμοποιούσαν για να ελιχθούν στο νερό. Αργότερα, όταν εξελίχθηκαν σε πρωτεύοντα, η ουρά τους επέτρεψε να ισορροπούν πηδώντας από κλαδί σε κλαδί. Πριν από περίπου 25 εκατομμύρια χρόνια, αυτό το ανατομικό μας στοιχείο εξαφανίστηκε, χωρίς κανείς να μπορέσει να εξηγήσει ικανοποιητικά τους λόγους.
Σήμερα, μια νέα μελέτη φιλοδοξεί να δώσει απάντηση στο καυτό ερώτημα και αποδίδει την εξαφάνιση της ουράς μας σε μια τυχαία γενετική μετάλλαξη, η οποία επικράτησε. Οταν οι ερευνητές προκάλεσαν την ίδια μετάλλαξη σε ποντίκια, αυτά γεννήθηκαν χωρίς ουρά.
Η εξάλειψη της ουράς διαδραμάτισε κομβικό ρόλο στην εξέλιξή μας. Οι ουραίοι μύες των προγόνων μας μετατράπηκαν στο μυϊκό πλέγμα της λεκάνης, το οποίο μας επέτρεψε να σηκωθούμε όρθιοι και να περπατήσουμε.
Ο ερευνητής που έκανε την ανακάλυψη, ο Μπο Σία, μεταπτυχιακός φοιτητής στη βιολογία των βλαστοκυττάρων στην ιατρική σχολή Γκρόσμαν του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης, γνώριζε από προηγούμενες μελέτες ότι περισσότερα από τριάντα γονίδια διαδραματίζουν ρόλο στην ανάπτυξη της απόφυσης σε πολλά είδη ζώων. Πιθανολόγησε, λοιπόν, ότι κάποια μετάλλαξή τους οδήγησε στην εξάλειψη της δικής μας ουράς. Προκειμένου να την εντοπίσει, συνέκρινε το DNA έξι ειδών μεγάλων πρωτευόντων χωρίς ουρά και εννιά ειδών μαϊμούδων με ουρά και ανακάλυψε μια μετάλλαξη στο γονίδιο ΤΒΧΤ, η οποία υπήρχε στον άνθρωπο και στα μεγάλα πρωτεύοντα, αλλά όχι στις μαϊμούδες. Η μετάλλαξη αποτελείται από περίπου 300 γενετικά γράμματα και βρίσκεται στο μέσον του γονιδίου TBXT. Το συγκεκριμένο κομμάτι γενετικού υλικού είναι πανομοιότυπο στον άνθρωπο και τα μεγάλα πρωτεύοντα και κατέχει την ίδια θέση στο γονιδίωμά τους.
Ο Σία και οι συνάδελφοί του πιστεύουν ότι η μετάλλαξη εμφανίστηκε τυχαία σε ένα από τα μεγάλα πρωτεύοντα πριν από περίπου 20-25 εκατομμύρια χρόνια, με αποτέλεσμα να γεννηθεί χωρίς ή με μία πολύ μικρή ουρά. Το ζώο αυτό, όχι μόνο επιβίωσε, αλλά φαίνεται ότι τα κατάφερε καλύτερα από τα υπόλοιπα και κληροδότησε το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του στους απογόνους του. Βέβαια, δεν γνωρίζουμε ακόμη ποιος είναι ο λόγος αυτής της εξέλιξης. Θεωρητικώς, τα μεγαλύτερα πρωτεύοντα ήταν δυσκολότερο να ισορροπήσουν στα κλαδιά και κινδύνευαν περισσότερο από πτώσεις που είχαν καταστροφικά αποτελέσματα. Επίσης η μετάλλαξη στο TBXT, εκτός από την έλλειψη της ουράς, μπορεί να προκαλέσει και δυσμορφίες στη σπονδυλική στήλη. Πώς, λοιπόν, η απουσία ουράς ήταν κάτι εξελικτικά ευνοϊκό γι’ αυτά; Πάντως η μετάλλαξη αποτέλεσε ένα σημαντικό εξελικτικό προνόμιο, που μας επέτρεψε να γεννιόμαστε χωρίς ουρά.