Είναι απόλυτη ανάγκη, τώρα που επιστρέφουμε σταδιακά στην κανονικότητα και στους φυσικούς εργασιακούς μας χώρους, να αποδείξουμε ότι υπάρχουμε, ζούμε και αναπνέουμε για περισσότερους λόγους από το να εργαζόμαστε. Είναι κρίσιμο να διατυπώσουμε αυτή την αλήθεια σήμερα. Η συμβατική προσέγγιση στη δουλειά, η εβδομάδα των 40 ωρών και η φιλοδοξία αναρρίχησης στην εταιρική ιεραρχία μάς οδήγησαν σε ένα γενικευμένο συναίσθημα έλλειψης ικανοποίησης, εξουθένωσης και εξάντλησης πριν καν αρχίσει η πανδημία. Τώρα, μετά την πολύμηνη περιπέτεια, φαίνεται ότι ήρθε το πλήρωμα του χρόνου να θέσουν οι εργαζόμενοι δημιουργικά αιτήματα, επαναπροσδιορίζοντας κυρίως τον τρόπο με τον οποίο εντάσσεται η δουλειά στην ευζωία μας.
Η δουλειά δεν είναι μόνο μέσο βιοπορισμού. Μας προσφέρει, εκτός από εισόδημα, ένα αίσθημα αξιοπρέπειας, το δικαίωμα συμμετοχής στην κοινωνία και απολαβής των προνομίων που εκπορεύονται από αυτή. Με τη δουλειά αποδεικνύουμε την ηθική μας, και σε αυτή αναζητούμε νόημα και στόχο. Οι πολιτικοί, θρησκευτικοί και επιχειρηματικοί ηγέτες προώθησαν ακριβώς αυτό το όραμα επί αιώνες.
Νέο όραμα
Συχνά, όμως, η εργασία μας δεν αγγίζει αυτά τα ιδανικά. Είναι, λοιπόν, επιτακτική η δημιουργία ενός νέου, αρτιότερου οράματος, το οποίο θα εκπορεύεται από μια εύλογη παραδοχή: ότι, δηλαδή, όλοι έχουμε αξιοπρέπεια, είτε εργαζόμαστε είτε όχι. Η δουλειά ή η έλλειψή της δεν καθορίζει την ανθρώπινη αξία μας. Αυτή η θεώρηση είναι απλή αλλά και ριζοσπαστική. Δικαιολογεί τη θέσπιση ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος για όλους, όπως και καθολικού δικαιώματος στη στέγαση και την υγειονομική περίθαλψη.
Αλλαγή συνηθειών
Στις αρχές της πανδημίας –όταν ήταν όλα τόσο ευμετάβλητα– επιδείξαμε αρετές που θα πρέπει να συμπεριλάβουμε στο όραμά μας για το μέλλον.
Λόγοι δημόσιας υγείας μας εξανάγκασαν να θέσουμε περιορισμούς στην εργασία πολλών ανθρώπων και ταυτόχρονα να φροντίσουμε και να παρέχουμε τα αναγκαία σε όσους έχασαν, λόγω των συνθηκών, τις δουλειές τους. Δείξαμε, κατά τρόπους που αναμφίβολα δεν ήταν οι ιδανικότεροι, ότι η ανθρώπινη ευδαιμονία είναι πιο πολύτιμη από την παραγωγικότητα. Δείξαμε αλληλεγγύη προς τους γύρω μας αλλά και προς τους ιατρούς και το νοσηλευτικό προσωπικό που μάχονταν στην πρώτη γραμμή.
Περιορίσαμε τις επισκέψεις στα μπακάλικα και εργαστήκαμε για την επιπεδοποίηση της καμπύλης των κρουσμάτων της πανδημίας. Οταν περάσει η πανδημία, αλλά η εργασία εξακολουθεί να απειλεί την εξέλιξη και την ευζωία μας, οφείλουμε να εφαρμόσουμε και πάλι όλες αυτές τις αρετές.