Η Ευρώπη είναι σήμερα καλύτερα προετοιμασμένη για να αντιμετωπίσει το νέα κύμα της πανδημίας τον επερχόμενο χειμώνα, παρόλο που τα κρούσματα σκαρφαλώνουν και πάλι σε επίπεδα ρεκόρ και τα κράτη επενδύουν στη σημαντική επέκταση του αριθμού κλινών στις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας, αναφέρει σε δημοσίευμά του το Politico.
Ωστόσο, οι εργαζόμενοι πρώτης γραμμής βρίσκονται κυριολεκτικά στο όριο, όπως προειδοποιούν τόσο ειδικοί όσο και επαγγελματικές ομάδες, καθώς οι γιατροί των ΜΕΘ και οι νοσηλευτές που εργάζονται εντατικά εδώ και ενάμιση χρόνο, μειώνουν τις ώρες δουλειάς τους λόγω εξάντλησης – με κάποιους μάλιστα να παραιτούνται εντελώς.
«Το ηθικό των νοσηλευτών είναι πολύ πεσμένο. Είμαστε κουρασμένοι και απογοητευμένοι», αναφέρει η Άλντα Ντάλα Βάλε, νοσηλεύτρια σε μονάδα Επειγόντων Περιστατικών βελγικού νοσοκομείου. Περίπου το 40% της ομάδας των συναδέλφων της απουσιάζει, δήλωσε στο Politico η Ντάλα Βάλε, η οποία είναι επίσης αντιπρόεδρος της νοσηλευτικής ομοσπονδίας του Βελγίου.
Τα καλά νέα είναι ότι, σε σχέση με ένα χρόνο πριν, η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι καλύτερη προετοιμασμένη, με εμβόλια, νέα φάρμακα και περισσότερες κλίνες και αναπνευστήρες από ποτέ.
Επιπλέον, ο κορωνοϊός δεν είναι πλέον η μυστηριώδης ασθένεια που το περασμένο έτος σάρωνε τα συστήματα Υγείας της Ευρώπης σαν παλιρροϊκό κύμα. Οι γιατροί και οι νοσηλευτές που εργάζονται σε ΜΕΘ σε όλη την Ε.Ε. έχουν πλέον αποκτήσει περισσότερη εμπειρία σε ό,τι αφορά τη φροντίδα ασθενών Covid.
Παρ’ όλα αυτά, η Ευρώπη δεν έχει βγει ακόμη από τη δύσκολη θέση. Το τελευταίο κύμα μολύνσεων έχει υπάρξει πιο ανησυχητικό στην Ανατολική Ευρώπη, και πλέον ακόμη και η Δύση – όπου τα ποσοστά εμβολιασμού είναι υψηλότερα – βρίσκεται αντιμέτωπη με μια νέα κορύφωση της πανδημίας.
Για παράδειγμα, στη Γερμανία καταγράφονται αριθμοί – ρεκόρ νέων μολύνσεων και η κυβέρνηση προετοιμάζει νέα μέτρα. Επιπλέον, η Αυστρία επέβαλε το πρώτο lockdown της Ευρώπης που αφορά μόνο ανεμβολίαστους, ενώ η Ολλανδία επίσης επέβαλε νέους περιορισμούς.
Η διασπορά της γρίπης – η οποία ήταν σχεδόν απούσα πέρυσι – θα μπορούσε να οδηγήσει σε περαιτέρω πίεση στα νοσοκομεία. Μετά από χρόνια χαμηλών αριθμών κρουσμάτων, ακολουθεί συνήθως μια έξαρση καθώς το ανοσοποιητικό σύστημα των ανθρώπων γίνεται σταδιακά πιο ευάλωτο στην ασθένεια. Τα συστήματα Υγείας προειδοποιούν επίσης για τους αριθμούς – ρεκόρ που καταγράφουν οι νοσηλείες μικρών παιδιών με αναπνευστικούς συγκυτιακούς ιούς (RSV).
Επίσης, παρ’ όλο που οι κλίνες και τα φάρμακα μπορούν να αγοραστούν πιο άμεσα, η εκπαίδευση του προσωπικού μπορεί να χρειαστεί χρόνια, κάτι που καθιστά τον αριθμό των πρόθυμων και ικανών ιατρών και νοσηλευτών, έναν περιοριστικό παράγοντα σε ό,τι αφορά τη φροντίδα ασθενών.
Δεν θα «την πατήσουμε» πάλι
Η ευρωπαϊκή ήπειρος, η οποία βρίσκεται για άλλη μια φορά στο επίκεντρο της πανδημίας, δεν παρέμεινε άπραγη κατά το περασμένο έτος. Τόσο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή όσο και τα κράτη – μέλη έχουν επενδύσει σε θεραπείες που έχει αποδειχτεί ότι μειώνουν τον κίνδυνο θανάτου από Covid.
Επίσης, η άφιξη των αντιικών φαρμάκων όπως εκείνων που αναπτύχθηκαν από τη Roche και την Pfizer θα αλλάξουν ακόμη περισσότερο τα δεδομένα στη μάχη κατά του ιού, προς όφελος των γιατρών.
Η Ευρώπη είναι καλύτερα προετοιμασμένη για αυτό τον Χειμώνα και από άποψη υποδομών. Σε απάντηση στο πρώτο κύμα, όταν τα συστήματα Υγείας είχαν πλημμυρίσει από ασθενείς και κινδύνευσαν από κατάρρευση, οι κυβερνήσεις επένδυσαν σε νέες κλίνες ΜΕΘ και αναπνευστήρες. Η Σουηδία, για παράδειγμα, έχει παραπάνω από διπλασιάσει τις κλίνες ΜΕΘ της σε 10,4 για κάθε 100.000 ανθρώπους, σε σύγκριση με τους αριθμούς προ –πανδημίας, σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο Συστημάτων και Πολιτικών Υγείας.
Μετά από αίτημα της Κομισιόν, η Ευρωπαϊκή Κοινότητα Εντατικής Θεραπείας (ESICM) βοήθησε στη διαμόρφωση ενός εκπαιδευτικού προγράμματος για να κάνει τα νοσοκομεία πιο ανθεκτικά κατά τη χειμερινή περίοδο. Δίδαξε βασικές ικανότητες σε υγειονομικούς εργαζομένους εκτός ΜΕΘ, έτσι ώστε να μπορούν να συνδράμουν και εκείνοι στην περίπτωση που υπάρξει έξαρση του αριθμού των ασθενών.
«Είναι πολύ, πολύ βασικό. Δεν είσαι ανεξάρτητος, αλλά μπορείς να βοηθήσεις σε περιπτώσεις που υπάρχει ζήτηση για εντατική φροντίδα», εξήγησε ο Μαουρίτσιο Τσεκόνι, πρόεδρος της ESICM επικεφαλής του τμήματος Εντατικής Θεραπείας του ερευνητικού νοσοκομείου Humanitas στο Μιλάνο.
Τόνισε πως το πρόγραμμα στέφθηκε με επιτυχία – με την εκπαίδευση περίπου 17.000 γιατρών και νοσηλευτών, πολύ πάνω από τον στόχο των 10.000.
Η Τζούλιαν Γουίνκελμαν και η Τζέμα Γουίλιαμς, ερευνήτριες στο Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο, ανέφεραν πως οι χώρες μαθαίνουν να αυξομειώνουν τη χωρητικότητα των νοσοκομείων καταλλήλως, σε αντίδραση στις εκάστοτε προκλήσεις του κορωνοϊού.
Ωστόσο, το αυξημένο βάρος στα συστήματα Υγείας έχει το τίμημά του. «Η πιο συχνή και αποτελεσματική στρατηγική για αύξηση των κλινών ΜΕΘ ήταν η αναβολή των εκλεκτικών θεραπειών και χειρουργείων», εξηγούν οι ερευνήτριες.
Η πραγματική πρόκληση για τη φροντίδα ασθενών είναι η διασφάλιση ότι υπάρχει αρκετό εκπαιδευμένο προσωπικό, και όχι μόνο κλίνες και αναπνευστήρες, εξηγούν οι ειδικοί του Ευρωπαϊκού Παρατηρητηρίου.
Η άκρη του σκοινιού
Οι ευρωπαϊκές χώρες βρίσκονται επίσης αντιμέτωπες με το πρόβλημα της εξάντλησης των υγειονομικών εργαζομένων.
Σύμφωνα με τη Μόνιμη Επιτροπή Ευρωπαίων Γιατρών (CPME) «οι ακραίες συνθήκες εργασίας» έχουν αρχίσει να οδηγούν γιατρούς στο να εγκαταλείψουν το επάγγελμά. Η κατάσταση είναι ακόμα χειρότερη για τους νοσηλευτές, με την Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Νοσηλευτών να εκτιμά ότι λίγο περίπου το ένα τρίτο των νοσηλευτών που εργάζονταν προ – πανδημίας, έχουν πλέον αφήσει τις δουλειές τους.
Η δυσφορία μεταξύ των υγειονομικών υπαλλήλων που έχει να κάνει με τους χαμηλούς μισθούς και τις περικοπές προϋπολογισμού, υπήρχε ήδη και πριν από την πανδημία, και φτάνει μέχρι τα μέτρα λιτότητας που επιβλήθηκαν μετά την οικονομική κρίση του 2008.
Στην Ιρλανδία, περίπου 3.000 γιατροί έφυγαν από τη χώρα μεταξύ 2016 και 2020 για να εργαστούν στο εξωτερικό, σημειώνει ο Ρέι Γουόλι, γενικός ιατρός στο Δουβλίνο και αντιπρόεδρος της CPME. Και η κατάσταση για τους γιατρούς που παρέμειναν, συνεχίζει να επιδεινώνεται – με μια έρευνα που διεξήχθη από την Ιρλανδική Οργάνωση Ιατρών στην αρχή του έτους, να δείχνει ότι οι 7 στους 10 βρίσκονται σε σοβαρό κίνδυνο εξουθένωσης.
«Οι συνθήκες προ – πανδημίας ήταν κακές, και η πανδημία το επιδείνωσε αυτό», είπε ο Γουόλι.
Στην Εσθονία, το ένα τρίτο των νοσηλευτών σκέφτονται να παραιτηθούν, τόνισε η Γκέρλι Λίβετ, αντιπρόεδρος της Εθνικής Ένωσης Νοσηλευτών.
Στην αρχή της πανδημίας, η κυβέρνηση αύξησε τις πληρωμές κατά 50% για νοσηλευτές που εργάζονταν στα επείγοντα, κατά τη διάρκεια των κυμάτων της Covid-19. Αλλά αυτό ίσως να μην είναι πια αρκετό, είπε η Λίβετ. «Ο μισθός δεν αποτελεί πια κίνητρο για τους νοσηλευτές, γιατί ο φόρτος εργασίας είναι πολύ μεγάλος», εξήγησε.
Ακόμη και τα συστήματα Υγείας που ξεχώρισαν ως θετικά παραδείγματα, βρίσκονται τώρα υπό πίεση. Τον Ιούνιο, Δανοί νοσηλευτές ξεκίνησαν απεργία για περίπου 10 εβδομάδες, ζητώντας καλύτερη πληρωμή προτού τους ζητηθεί να επιστρέψουν στη δουλειά με κυβερνητικό διάταγμα. Παρόμοιες απεργίες έγιναν στη Γαλλία, το Βέλγιο και αλλού.
Σύμφωνα με την Οργάνωση Νοσηλευτών της Δανίας (DSR), μια εμπορική ένωση, οι μισθοί των νοσηλευτών είναι 15 με 20% χαμηλότεροι σε σχέση με ομάδες με παρόμοια επίπεδα μόρφωσης, σε άλλα πιο ανδροκρατούμενα επαγγέλματα. Επιπλέον, οι νοσηλευτές απέρριψαν ως ανεπαρκή μια πρόταση για αύξηση των πληρωμών τους κατά 5% σε διάστημα τριών ετών.
Σε μακροπρόθεσμο στάδιο, οι κυβερνήσεις θα πρέπει να εξασφαλίσουν μεγαλύτερη χωρητικότητα. «Έχουμε μάθει ότι προκειμένου να κάνουμε το σύστημα ανθεκτικό, πρέπει να δημιουργήσουμε αποθέματα», αναφέρει ο Τσεκόνι. Σύμφωνα με τον ειδικό στον τομέα της Εντατικής Θεραπείας, κατά τη διάρκεια ενός κανονικού χειμώνα, είναι σπάνιο να είναι διαθέσιμο πάνω από το 10 – 15% των κλινών. Συχνά είναι γεμάτα όλα τα κρεβάτια.
Η αύξηση του αριθμού των εργαζομένων θα πρέπει να πηγαίνει χέρι – χέρι με την αύξηση της χωρητικότητας. Ο Τσεκόνι δήλωσε ότι 10 επιπλέον κλίνες ΜΕΘ χρειάζεται 20 με 60 επιπλέον νοσηλευτές και 10 γιατρούς – χωρίς να λαμβάνονται υπόψη οι φυσικοθεραπευτές, οι φαρμακοποιοί και άλλο βοηθητικό προσωπικό. Η εκπαίδευση ενός νοσηλευτή ΜΕΘ μπορεί να χρειαστεί πέντε χρόνια, και ενός γιατρού μέχρι μία δεκαετία.
«Δεν είμαι σίγουρος πως ο κόσμος αντιλαμβάνεται ότι ένας αναπνευστήρας είναι το πιο εύκολο να βρεθεί», αναφέρει ο Τσεκόνι.