Κατάσταση εκτάκτου ανάγκης κηρύχθηκε χθες σε αρκετές περιοχές του Καζαχστάν, συμπεριλαμβανομένης της μεγαλύτερης πόλης της χώρας, Αλμάτι, καθώς η παραίτηση της κυβέρνησης δεν οδήγησε σε εκτόνωση τις διαδηλώσεις και τις ταραχές που πυροδότησαν οι αυξήσεις στις τιμές των καυσίμων και συνεχίζονταν χθες, για τέταρτη ημέρα, αφήνοντας πίσω τους εκατοντάδες τραυματίες.
Ενώ ομάδες διαδηλωτών εφορμούσαν σε κρατικά κτίρια και λεηλατούσαν επιχειρήσεις στο Αλμάτι, ο πρόεδρος της χώρας Κασίμ-Τζορμάτ Τοκάγεφ έκανε δεκτή την παραίτηση του πρωθυπουργού Ασκάρ Μαμίν και της κυβέρνησής του, και ανέθεσε καθήκοντα υπηρεσιακού πρωθυπουργού στον μέχρι χθες αντιπρόεδρο της κυβέρνησης, Αλιχάν Σμαΐλοφ, σε μια προσπάθεια κατευνασμού των πνευμάτων, η οποία ωστόσο –σε πρώτο χρόνο– αποδείχθηκε ατελέσφορη. Στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αναρτήθηκαν βίντεο που έδειχναν το δημαρχείο της πόλης να τυλίγεται στις φλόγες, ενώ την ίδια τύχη είχε το γραφείο της εισαγγελίας.
Δυνάμεις της αστυνομίας και της εθνοφρουράς προσπάθησαν να διαλύσουν τις ομάδες των οργισμένων διαδηλωτών με κανόνια νερού, δακρυγόνα και χειροβομβίδες κρότου-λάμψης, αλλά σε αρκετές περιπτώσεις υπερφαλαγγίστηκαν. Το Γαλλικό Πρακτορείο μετέδωσε ότι ομάδες αστυνομικών αρνήθηκαν να χρησιμοποιήσουν βία, εγκατέλειψαν τα κράνη τους και ενώθηκαν με διαδηλωτές που φώναζαν συνθήματα όπως «Να πέσει η κυβέρνηση» και «Εξω ο γέρος» – αναφορά στον 81χρονο Νουρσουλτάν Ναζαρμπάγεφ, ηγέτη του Καζαχστάν επί 30 χρόνια (επί σοβιετικής εποχής και μετά την ανεξαρτησία) και πολιτικό πάτρωνα του σημερινού προέδρου, τον οποίο έχρισε διάδοχό του.
Βία στο Αλμάτι
Σύμφωνα με το υπουργείο Υγείας, 190 άνθρωποι, εκ των οποίων οι 137 ήταν αστυνομικοί, χρειάστηκαν νοσοκομειακή περίθαλψη λόγων των ταραχών στο Αλμάτι. Ανάλογες ταραχές σημειώθηκαν στις νότιες πόλεις Σικμέντ και Ταράζ, όπου 95 αστυνομικοί τραυματίστηκαν. Ο πρόεδρος Τοκάγεφ κήρυξε σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης την περιοχή Μανγκιστάου, από όπου ξεκίνησαν οι διαδηλώσεις, όπως και την περιοχή του Αλμάτι.
Κατάσταση εκτάκτου ανάγκης σε περιοχές της χώρας, να μην υπάρξουν ξένες επεμβάσεις ζητάει η Μόσχα.
Η αυλαία του κύματος διαμαρτυρίας άνοιξε την Κυριακή στην πόλη Τζαναοζέν, όταν διαδηλωτές κατέβηκαν στους δρόμους, εξοργισμένοι με τις μεγάλες αυξήσεις στις τιμές των καυσίμων που προκάλεσε η απελευθέρωση της αγοράς υγροποιημένου αερίου. Πολλοί ιδιοκτήτες αυτοκινήτων έκαναν το προηγούμενο διάστημα μετατροπές στα οχήματά τους ώστε να καταναλώνουν υγροποιημένο αέριο, που ήταν πιο οικονομικό.
Υπό την πίεση των ταραχών, ο Τοκάγεφ κάλεσε την υπηρεσιακή κυβέρνηση και τους περιφερειάρχες να επαναφέρουν τον έλεγχο τιμών του υγροποιημένου αερίου, να τον επεκτείνουν στο ντίζελ και στη βενζίνη και σε άλλα «σημαντικά, για την κοινωνία, αγαθά».
Σε μια προσπάθεια να πάρει αποστάσεις από τον Ναζαρμπάγεφ, ο Τοκάγεφ απομάκρυνε από το Συμβούλιο Εθνικής Ασφαλείας τον ανιψιό του τέως προέδρου, Σαμάτ Αμπίς. Παρά την παραίτησή του από την προεδρία, ο Ναζαρμπάγεφ διατηρεί ισχυρή πολιτική επιρροή, μεταξύ άλλων και ως πρόεδρος του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας, το οποίο δεν είχε, μέχρι χθες, συγκαλέσει για την αντιμετώπιση της κρίσης.
Την ανησυχία της για το ενδεχόμενο άλλης μιας «έγχρωμης επανάστασης» σε πρώην σοβιετική δημοκρατία εξέφρασε η Μόσχα. Ο εκπρόσωπος Τύπου του Κρεμλίνου, Ντιμίτρι Πεσκόφ, δήλωσε ότι το Καζαχστάν είναι σε θέση να λύσει μόνο του τα προβλήματά του και τόνισε ότι είναι σημαντικό να μην υπάρξουν έξωθεν παρεμβάσεις.