Τι ωθεί τον πρόεδρο Πούτιν να απειλεί ότι θα δαγκώσει ένα ακόμη κομμάτι της Ουκρανίας, αφού καταβρόχθισε την Κριμαία το 2014; Η απάντηση στο ερώτημα αυτό δεν είναι απλή, καθώς ο Πούτιν είναι ένα ψυχόδραμα από μόνος του, με έντονο σύνδρομο κατωτερότητας απέναντι στις ΗΠΑ.
Ο Πούτιν είναι ένας σύγχρονος Μεγάλος Πέτρος, που στοχεύει στην αποκατάσταση της λαμπρότητας της Ρωσίας. Είναι ένας συνταξιούχος της KGB, ο οποίος αρνείται να κλείσει το κεφάλαιο του Ψυχρού Πολέμου, βλέποντας ίχνη της CIA πίσω από κάθε πέτρα. Είναι επίσης ένας πολιτικός, που θέλει διακαώς να νικήσει στις εκλογές του 2024 για να γίνει ισόβιος πρόεδρος. Κάπου ανάμεσα στην ισορροπία των ταυτοτήτων και των νευρώσεων αυτών βρίσκεται η απάντηση του τι σκοπεύει να κάνει ο Πούτιν στην Ουκρανία.
Ενας κυνικός παρατηρητής θα μπορούσε να ευχηθεί στον Πούτιν να καταλάβει το Κίεβο, καθώς αυτό θα γινόταν η προσωπική του Καμπούλ, αλλά το ανθρώπινο κόστος δεν επιτρέπει τέτοιες άκαρδες προτάσεις.
Στάσιμη η οικονομία
Κάθε σχέδιο του Πούτιν για την Ουκρανία υπηρετεί έναν και μόνο στόχο: την παραμονή του στην εξουσία. Για να καταλάβουμε πώς θα μπορούσε να τον εξυπηρετήσει μια εισβολή στην Ουκρανία, πρέπει να αναλύσουμε τη μεταμόρφωση που υπέστη ο Πούτιν την τελευταία δεκαετία. Ο Ρώσος πρόεδρος έπαψε να υπόσχεται ότι θα γίνει αυτός που θα οδηγήσει τους συμπολίτες του στην οικονομική ευμάρεια, για να εμφανισθεί ως ο ηγέτης που θα οδηγήσει τους Ρώσους στην ανάκτηση της εθνικής τους αξιοπρέπειας.
Οι δύο πρώτες θητείες του Πούτιν, από το 2000 έως το 2008, συνδυάσθηκαν με πρωτοφανή συσσώρευση πλούτου στη Ρωσία. Από το 2011 μέχρι και το 2019, όμως, η ρωσική οικονομία εισήλθε σε περίοδο στασιμότητας εξαιτίας της υποχώρησης των τιμών πρώτων υλών αλλά και λόγω θεσμικών εμποδίων. «Η απάντηση του Πούτιν στη στασιμότητα και στους πολιτικούς κινδύνους της αφορούσε την αναβάπτιση του προέδρου στην κολυμβήθρα του πατριωτισμού», λέει ο ειδικός της Ρωσίας στο συντηρητικό ινστιτούτο American Enterprise, Λίον Αρον.
Ενταση επιδιώκει ο Ρώσος πρόεδρος για εσωτερική πολιτική κατανάλωση και με όραμα την αποκατάσταση της λαμπρότητας της Ρωσίας.
Εμμονή με την ΕΣΣΔ
Παρότι ο κόσμος γνωρίζει ότι ο Πούτιν είναι ένας νταής, η πολιτική του είναι ριζωμένη στο ρωσικό ιστορικό γίγνεσθαι, κάτι που συγκινεί τους ψηφοφόρους του. Η εμμονή με την ΕΣΣΔ και η νοσταλγία για το λαμπρό παρελθόν είναι ισχυρές στους Ρώσους της γενιάς του. Ο Πούτιν δεν υπερέβαλε το 2005 όταν έλεγε ότι η διάλυση της Σοβιετικής Ενωσης υπήρξε «η μεγαλύτερη γεωπολιτική καταστροφή» του 20ού αιώνα.
Το γεγονός ότι η Ουκρανία και το Κίεβο έπαιξαν τόσο σημαντικό ρόλο στη σύγχρονη ρωσική ιστορία ως σιτοβολώνας και ανάχωμα εισβολών κάνει τον Πούτιν να μιλάει για «καθήκον» της Μόσχας να επανενώσει Ρωσία και Ουκρανία. Την ίδια ώρα, όμως, ο Πούτιν αγνοεί επιδεικτικά το γεγονός ότι η Ουκρανία διαθέτει δική της γλώσσα, ιστορία και νεολαία αποφασισμένη να διατηρήσει την ανεξαρτησία της.
Πίεση και απειλές
Ο Πούτιν έχει αυξήσει την πίεση και τις απειλές του κατά της Ουκρανίας γνωρίζοντας ότι, υπό τον πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι, η πολιτική κατάργησης της ρωσικής γλώσσας από το σχολικό πρόγραμμα και η «ουκρανοποίηση» της κοινωνίας θα συνεχισθούν. Δεν μπορούμε, τέλος, να αγνοήσουμε τα ωμά γεωπολιτικά κίνητρα. Δημιουργώντας μια κρίση γύρω από την Ουκρανία, ο Πούτιν θέλει να σηματοδοτήσει το οριστικό τέλος του Ψυχρού Πολέμου.
Για τον Ρώσο πρόεδρο, οι γεωστρατηγικές συνθήκες μετά τον Ψυχρό Πόλεμο είχαν επιβληθεί στη Ρωσία από τη Δύση. Η συγκέντρωση στρατού στα σύνορα με την Ουκρανία είναι ο τρόπος του Πούτιν να πει: Ή διαπραγματεύεστε μια νέα διεθνή τάξη ή προκαλώ ένοπλη σύρραξη.
