Eρευνα – Ανάλυση: καθ. Γιάννης Μανιάτης
Με τη συνεργασία των μεταπτυχιακών φοιτητών/τριών: Πέτρου Βαχαβιώλου, Εύης Μακρή, Ιφιγένειας Τσακαλογιάννη
Η διαχρονική εξέλιξη των διεθνών τιμών φυσικού αερίου σε Ευρώπη και Αμερική είναι αποκαλυπτική της τραγικής εξάρτησης της Ευρώπης από τρίτες χώρες στη χρήση του φυσικού αερίου. Eτσι, από τα χαμηλά του 2008-2009, εμφανίστηκε στην Ευρώπη η εκτόξευση των τιμών αερίου το 2011-2014 καθώς και το 2018. Το απολύτως αποκαλυπτικό όμως είναι ότι την τελευταία δεκαετία οι τιμές στην Ε.Ε. είναι σχεδόν πάντα υπερδιπλάσιες των αντίστοιχων στις ΗΠΑ.
Το κόστος των εκπομπών αερίων
Η εκτόξευση της τιμής των εκπομπών αερίων από €25/τόνος (2020) στα €60/τόνος σήμερα δημιουργεί επιπλέον συνθήκες άνισου ανταγωνισμού των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων με τις αντίστοιχες ΗΠΑ, Κίνας, Ιαπωνίας κ.ά. Στην τελευταία μελέτη του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας (ΙΕΑ) για τον ηλεκτρισμό, καταγράφεται για την Ε.Ε. το 2021 μέση τιμή $50/tCO2-eq, ενώ στην Κίνα ήταν μόλις $8/tCO2-eq, στις ΗΠΑ/Καλιφόρνια $18/tCO2-eq και στην Ιαπωνία $2/tCO2-eq.
Οι Ευρωπαίοι πληρώνουν περισσότερο
Στη διάρκεια του τελευταίου έτους της κρίσης, η τιμή του φυσικού αερίου για ηλεκτροπαραγωγή ήταν στις Ηνωμένες Πολιτείες της τάξεως των 40 δολ./MWh-el, ενώ την ίδια στιγμή στην Ευρωπαϊκή Ενωση η τιμή ξεπερνούσε τα 300 δολ./MWh-el. Με άλλα λόγια, οι Ευρωπαίοι καταναλωτές προμηθεύονται φυσικό αέριο σε τιμές πενταπλάσιες από τους αντίστοιχους των ΗΠΑ. Ακόμη και η Ιαπωνία και η Κορέα, που πάντα είχαν πολύ πιο αυξημένες τιμές από την Ευρώπη, τώρα κινήθηκαν σε επίπεδα του 1/3 των αντίστοιχων ευρωπαϊκών τιμών.
Μορφές πράσινης ενέργειας
Παρά τις προσπάθειες της τελευταίας δεκαετίας να εγκατασταθούν όσο το δυνατόν περισσότερες μορφές πράσινης ενέργειας, τα φωτοβολταϊκά και τα αιολικά θα συνεχίσουν έως το 2030 να παραμένουν μειοψηφία σε πολλές χώρες της Ε.Ε. Η Ελλάδα από το 2014 είναι στην 6η καλύτερη θέση σε παραγωγή πράσινης ηλεκτρικής ενέργειας, πίσω από Δανία, Ισπανία, Ιρλανδία, Γερμανία, Πορτογαλία. Σύμφωνα όμως με τον Ember, η Ελλάδα το 2030 θα υποχωρήσει κατά μία θέση, αφού όλες οι χώρες έχουν εξαιρετικά φιλόδοξα σχέδια πράσινης μετάβασης.
Αύξηση αναγκών εγκατεστημένης ισχύος
Η παγκόσμια στροφή προς εξηλεκτρισμό των δραστηριοτήτων δημιουργεί τρομακτικές ανάγκες σε παραγωγή επιπλέον πράσινης ενέργειας. Aπό τα 7.566 GW εγκατεστημένης ισχύος (2019), ο πλανήτης θα χρειαστεί 20.391 GW (2050) – σχεδόν τριπλασιασμός. Εξαιρετικά σημαντική είναι και η μεταβολή κατανομής των πηγών ηλεκτρισμού. Παγκοσμίως, παρά την εκτόξευση της εγκατεστημένης ισχύος φωτοβολταϊκών και αιολικών το 2050, θα χρειαστεί σχεδόν διπλασιασμός της εγκατεστημένης ισχύος εργοστασίων ηλεκτρισμού με καύσιμο φυσικό αέριο.
Η εξέλιξη του ΑΕΠ και οι προκλήσεις
Οι τεράστιες προκλήσεις που αντιμετωπίζει η Ευρώπη καταγράφονται στην εξαιρετικά ασθενή εξέλιξη του ΑΕΠ της σε σχέση με τις άλλες δύο οικονομικές υπερδυνάμεις, τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Κίνα. Ετσι, στην Ευρωπαϊκή Ενωση ο μέσος ρυθμός ανάπτυξης τα επόμενα τρία χρόνια εκτιμάται ότι θα κινηθεί στο 2%-2,5% και συνολικά την τριετία 2022-2024 αναμένεται αθροιστική αύξηση ΑΕΠ 6%. Την ίδια τριετία το ΑΕΠ των Ηνωμένων Πολιτειών αναμένεται να αυξηθεί κατά 12%, της Κίνας κατά 30% και της Ινδίας κατά 25%.
