ΜΑΡΙΟΥΠΟΛΗ. Συντρίμμια, χάος και ανθρώπινο πόνο αφήνει πίσω της η ρωσική τανάλια, όπως ονομάζουν οι στρατιωτικοί την ευρείας κλίμακας επιθετική επιχείρηση της Μόσχας σε ολόκληρη σχεδόν την ουκρανική επικράτεια. Η Μαριούπολη, όπως και το 2014, βρέθηκε στο επίκεντρο των εχθροπραξιών, με τους αυτονομιστές και το ρωσικό πυροβολικό να σφυροκοπούν ανηλεώς την πόλη για περισσότερες από 48 ώρες.
Τις τελευταίες ώρες, η «πρωτεύουσα» της ελληνικής ομογένειας, βρίσκεται περικυκλωμένη από ρωσικά στρατεύματα. Στα ανατολικά, οι αυτονομιστές προελαύνουν από το Ντόνετσκ προς την πόλη Ζαπορίζια, κλείνοντας τη βόρεια έξοδο, ενώ στα δυτικά ρωσικά άρματα μάχης και τεθωρακισμένα προωθούνται στη Μελιτούπολη, που απέχει σχεδόν 300 χιλιόμετρα. Με την πολιορκία της Μαριούπολης να μοιάζει θέμα ωρών και τους οδικούς άξονες να ελέγχονται από τον ρωσικό στρατό, εκατοντάδες είναι εκείνοι που σπεύδουν να εγκαταλείψουν την πόλη με το τρένο. Το μοναδικό μέσο διαφυγής από τον πολεμικό κλοιό που σφίγγει ώρα με την ώρα γύρω από την πόλη.
Στον σιδηροδρομικό σταθμό της Μαριούπολης οι εικόνες είναι σπαρακτικές. Μητέρες με τα παιδιά τους στην αγκαλιά και μια μικρή βαλίτσα στο χέρι εγκαταλείπουν, όχι μόνο την πόλη αλλά τους άντρες της οικογένειάς τους που είναι υποχρεωμένοι να πολεμήσουν μετά τη γενική επιστράτευση που κήρυξε ο πρόεδρος Ζελένσκι. Η Τατιάνα κρατάει στην αγκαλιά της το νεογέννητο παιδί της και ξεσπάει σε κλάματα όταν αποχαιρετάει τον σύζυγό της. «Φεύγω για να σώσω το παιδί μου, αν μείνουμε εδώ θα πεθάνουμε», λέει με τη φωνή της να τρέμει από τον τρόμο, καθώς την ώρα που μιλάμε ένα νέο μπαράζ βομβαρδισμών συγκλονίζει τη Μαριούπολη. «Είναι φριχτό αυτό που συμβαίνει. Θέλουν να μας σκοτώσουν. Το διπλανό σπίτι χτυπήθηκε από οβίδα χθες το βράδυ, αύριο μπορεί να είναι το δικό μας», λέει και αγκαλιάζει για τελευταία φορά τον σύζυγό της πριν μπει στο τρένο με προορισμό τη Λβιβ, την πόλη στα δυτικά της χώρας όπου έχουν καταφύγει οι περισσότερες διπλωματικές αποστολές.
«Φεύγω για να σώσω το παιδί μου, αν μείνουμε εδώ θα πεθάνουμε», λέει μια κάτοικος της Μαριούπολης και αγκαλιάζει τον σύζυγό της πριν μπει στο τρένο.
Κρύφτηκαν στα υπόγεια
Ενα νέο προσφυγικό κύμα κάνει την εμφάνισή του, καθώς εκκενώνονται χωριά και οικισμοί που βρίσκονται μια ανάσα από τα πεδία των μαχών. Ενα από αυτά τα χωριά είναι ο Σαρτανάς, όπου ζει μεγάλος αριθμός ομογενών.
Πολλοί αποφάσισαν να φύγουν, όχι όμως η Ναταλία Παπακίτσα, κάτοικος του χωριού και πρόεδρος της ελληνικής κοινότητας. Από το πρωί της Πέμπτης, όταν δόθηκε το έναυσμα για την επίθεση, η Ναταλία μαζί με την οικογένειά της κρύφτηκε στο υπόγειο του σπιτιού της. «Είμαστε δύο ημέρες χωρίς ρεύμα και νερό αλλά ευτυχώς είμαστε ζωντανοί», λέει προσπαθώντας να διατηρήσει την ψυχραιμία της, καθώς ακούγονται και πάλι εκρήξεις από την πλευρά της Μαριούπολης. Το αυτοσχέδιο καταφύγιο δεν διαθέτει κρεβάτια.
Ολόκληρη η οικογένεια κάθεται σε φελιζόλ και χαρτόνια, ενώ από ένα ραδιοφωνάκι ακούγεται μουσική για να καλύπτει τον υπόκωφο ήχο των εκρήξεων. Το ρεύμα κόβεται συχνά και δεν υπάρχει θέρμανση. Κάθε λίγα λεπτά κάποιος ανεβαίνει με τρόμο στο σπίτι για να τηλεφωνήσει σε φίλους και συγγενείς στα γειτονικά χωριά που βρίσκονται μέσα στην εμπόλεμη ζώνη. Χωριά, που έχουν πληρώσει βαρύ φόρο αίματος στα οκτώ χρόνια του πολέμου.