Από τη στιγμή που ανακοίνωσε την υποψηφιότητά του στις ουκρανικές προεδρικές εκλογές του 2019, ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι επέμενε ότι δεν επρόκειτο για αστείο, για μία ακόμη πλάκα. «Δεν είναι ψέμα», έλεγε το 2019, λίγους μήνες μετά την ανακοίνωση της υποψηφιότητάς του την παραμονή της Πρωτοχρονιάς του 2018, «παίρνω πολύ σοβαρά τη χώρα μας και τις ζωές του λαού μας». Στην αρχή, ο κόσμος ήταν εύλογα δύσπιστος – μέχρι τότε, τον Ζελένσκι τον ήξεραν ως τον ηθοποιό που, με τη χορευτική του δεινότητα και την έμφυτη ικανότητα να συνδέεται τόσο με το κοινό όσο και με την κάμερα, είχε κερδίσει το 2006 το ουκρανικό σόου «Χορεύοντας με τα αστέρια».
Πρωταγωνιστής ρομαντικών κομεντί
Τον γνώριζαν ως πρωταγωνιστή διαφόρων ρομαντικών κομεντί –μία εκ των οποίων είχε απαγορευτεί στη Ρωσία–, ως κωμικό παρουσιαστή ψυχαγωγικών εκπομπών, που έκανε πως παίζει πιάνο με κατεβασμένο παντελόνι, ως την ουκρανική φωνή του «Paddington». Κυρίως όμως τον γνώριζαν ως τον φανταστικό χαρακτήρα της σειράς «Υπηρέτης του λαού», τον χαρακτήρα που από καθηγητής γίνεται εν μια νυκτί ο αδιάφθαρτος, ηθικός πρόεδρος της Ουκρανίας. «Ο κόσμος θέλει να δει έναν πρόεδρο σαν τον Βασίλι Γκολομπορόντκο», υπογράμμιζε προεκλογικά ο Ζελένσκι, αναφερόμενος στον χαρακτήρα του στη σειρά, «με τις ίδιες ηθικές αξίες, έχουν απαυδήσει με το κατεστημένο – ο κόσμος θέλει κάτι καινούργιο».
Πολύ γρήγορα, σε μια παράξενη περίπτωση που η ζωή αντέγραψε την τέχνη και όχι το αντίθετο, η υποψηφιότητά του άρχισε να παίρνει πολύ πραγματικές διαστάσεις. «Αν δεν κερδίσει ο Ζελένσκι», έλεγε ένας Ουκρανός στα μέσα ενημέρωσης πριν από τις εκλογές, «πολλοί θα φύγουν από τη χώρα». Και ο Ζελένσκι κέρδισε – στις 21 Απριλίου του 2019, στον δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών της Ουκρανίας, ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι, εκπροσωπώντας το «Υπηρέτης του λαού», κόμμα που ο ίδιος ίδρυσε, εξελέγη πρόεδρος της Ουκρανίας με 73,22% των ψήφων, έναντι 24,45% του μέχρι τότε Ουκρανού προέδρου, Πιοτρ Ποροσένκο.
Εσπασε το πρωτόκολλο
«Η καριέρα του έχει διανύσει τα δίδυμα άκρα του αρχαιοελληνικού θεάτρου – κωμωδία και τραγωδία», λέει στην «Κ» ο Βρετανός ιστορικός και βιογράφος του Ουίνστον Τσώρτσιλ, Αντριου Ρόμπερτς.
Σε αντίθεση όμως με τον χαρακτήρα Βασίλι Γκολομπορόντκο, ο Ζελένσκι δεν πήγε στην ορκωμοσία του με αβέβαιο βήμα. Εσπασε το πρωτόκολλο περπατώντας προς το ουκρανικό Κοινοβούλιο, αντί να φτάσει με λιμουζίνα όπως ήταν μέχρι τότε το σύνηθες, φιλώντας σταυρωτά τους πολίτες που ζητωκραύγαζαν στα πλάγια του κόκκινου χαλιού, παίρνοντας τα κινητά τους και βγάζοντας μαζί τους σέλφι. Με γρήγορο και χαρωπό βήμα, γεμάτος ενέργεια, προχώρησε κατά μήκος του Κοινοβουλίου. Από το βήμα ζήτησε την απομάκρυνση του αρχηγού των Μυστικών Υπηρεσιών, του υπουργού Αμυνας και του γενικού εισαγγελέα, και κήρυξε βουλευτικές εκλογές. «Θα ήθελα πολύ να μην έχετε το πορτρέτο μου στα γραφεία σας», δήλωσε. «Ενας πρόεδρος δεν είναι μια εικόνα, ούτε ένα είδωλο, ένας πρόεδρος δεν είναι ένα πορτρέτο – βάλτε φωτογραφίες των παιδιών σας εκεί και, πριν πάρετε μια απόφαση, κοιτάξτε τα στα μάτια».
Είναι άγνωστο αν έβαλαν φωτογραφία του στα γραφεία τους, αλλά ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι, ο οποίος γεννήθηκε στις 25 Ιανουαρίου του 1978 στη βιομηχανική πόλη Κρίβι Ρι της νοτιοανατολικής Ουκρανίας από γονείς Εβραίους, του οποίου ο παππούς υπηρέτησε στον Κόκκινο Στρατό της Σοβιετικής Ενωσης στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και τρεις θείοι του δολοφονήθηκαν στο Ολοκαύτωμα, δεν κατάφερε να αποφύγει το να γίνει είδωλο. Από τις 24 Φεβρουαρίου, οπότε άρχισε ο πόλεμος στην Ουκρανία, ο Ζελένσκι έχει γίνει το παγκόσμιο σύμβολο της ουκρανικής αντίστασης – κάθε μέρα που περνάει, δίπλα στο όνομά του, χιλιάδες άνθρωποι γράφουν πλέον τη λέξη «ήρωας».
«Η καριέρα του έχει διανύσει τα δίδυμα άκρα του αρχαιοελληνικού θεάτρου – κωμωδία και τραγωδία», λέει στην «Κ» ο Βρετανός ιστορικός και βιογράφος του Ουίνστον Τσώρτσιλ, Αντριου Ρόμπερτς. «Ο πρόεδρος Ζελένσκι είδε τι έκανε ο Αφγανός πρόεδρος όταν οι Ταλιμπάν μπήκαν στην Καμπούλ και αποφάσισε πως δεν θα είναι αυτός ο τύπος ηγέτη – αντιθέτως, κάλεσε τον εσωτερικό του Τσώρτσιλ και αποφάσισε να μείνει στην πρωτεύουσα και να πολεμήσει, λέγοντας στον πρόεδρο Μπάιντεν ότι χρειάζεται πυρομαχικά, όχι μεταφορικό μέσο», τονίζει ο κ. Ρόμπερτς. «Σε λίγες ημέρες ή εβδομάδες, μπορεί να πεθάνει εκεί, και να γίνει ο πρώτος ηγέτης που θα πεθάνει υποστηρίζοντας την πρωτεύουσά του μετά τον στρατηγό Τζορτζ Γκόρντον στο Χαρτούμ το 1885 – αν συμβεί αυτό, θα γίνει μάρτυρας για τους Ουκρανούς για τα επόμενα 500 χρόνια, και θα μπορούσε να αποτελέσει ακόμη μεγαλύτερη απειλή για τον Πούτιν μετά θάνατον, από ό,τι είναι εν ζωή».
Νούμερο 1 στόχος ο Ζελένσκι
Ο Ζελένσκι συνειδητοποιεί σε πόσο άμεσο κίνδυνο βρίσκεται τόσο ο ίδιος όσο και η σύζυγος και τα παιδιά του. «Ο εχθρός με έχει σημαδέψει ως τον Νο 1 στόχο, η οικογένειά μου είναι Νο 2», δήλωσε σε ένα βίντεο που δημοσίευσε μέσω σόσιαλ μίντια στις 26 Φεβρουαρίου. Και πάλι δεν έφυγε. «Είμαστε όλοι εδώ», ανέφερε σε ένα βίντεο από τους νυχτερινούς, άδειους δρόμους του Κιέβου, την προηγούμενη εβδομάδα, δείχνοντας δίπλα του τον πρωθυπουργό της χώρας, μεταξύ άλλων. «Θα υπερασπιστούμε την ανεξαρτησία μας», είπε, «έτσι θα πάει».
Ιστορικές ομιλίες
Πολλές ομιλίες του έχουν ήδη χαρακτηριστεί ιστορικές – ο λόγος της ορκωμοσίας του, στον οποίο ξεκαθάρισε ότι η Ευρώπη είναι το κοινό όνειρο της Ουκρανίας, αυτός στις 19/2 στο Συνέδριο Ασφαλείας του Μονάχου, ο λόγος που απηύθυνε στους Ρώσους πολίτες στις 24/2, που μπορεί να έδρασε και ως κινητήριος δύναμη για την πιο ουσιαστική αντίδραση της Δύσης κατά της Ρωσίας. «Σήμερα το πρωί», δήλωσε τότε ένας φανερά κουρασμένος Ζελένσκι, με μάτια πρησμένα και κόκκινα, ντυμένος στα στρατιωτικά χακί, «υπερασπιζόμαστε τη χώρα μας μόνοι, όπως και χθες – οι πιο ισχυρές δυνάμεις του κόσμου παρακολουθούν από μακριά». Οπως και στην προεκλογική του εκστρατεία, ο Ζελένσκι μένει σε επαφή με τον κόσμο κυρίως μέσω των σόσιαλ μίντια – με τη διαφορά πως τώρα τους μιλάει από ουκρανικά καταφύγια. Την 1η Μαρτίου, ο λόγος του στην Ευρωβουλή έκανε τον μεταφραστή του να δακρύσει. «Πολεμάμε για τη γη μας», δήλωσε σε live σύνδεση, έχοντας πίσω του μόνο έναν άσπρο τοίχο και την ουκρανική σημαία, «και για την ελευθερία μας». «Εχουμε αποδείξει πως, τουλάχιστον, είμαστε ακριβώς το ίδιο με εσάς, οπότε αποδείξτε ότι είστε μαζί μας, αποδείξτε ότι δεν θα μας αφήσετε, αποδείξτε ότι είστε στα αλήθεια Ευρωπαίοι», είπε, «και τότε η ζωή θα κερδίσει τον θάνατο και το φως θα κερδίσει το σκοτάδι». Τελειώνοντας, οι παρευρισκόμενοι χειροκρότησαν όρθιοι. Ο Ζελένσκι έβαλε το χέρι του στο στέρνο, έσκυψε λίγο το κεφάλι, ενώ φεύγοντας από το πλάνο στο χέρι του ήταν σχηματισμένη μια γροθιά.