Ολες οι ομιλίες του προέδρου Ζελένσκι σε εθνικά κοινοβούλια μπορούν να συνοψισθούν στους στίχους του Οδυσσέα Ελύτη: «Μη παρακαλώ σας μη / μη λησμονάτε τη χώρα μου».
Είναι η διαχρονική, οικουμενική έκκληση κάθε λαού που μάχεται για την αξιοπρέπεια και την ελευθερία του, και απευθύνεται στο φυσικό αίσθημα δικαιοσύνης που κάθε ανθρώπινο ον είναι σε θέση να βιώσει. Ηταν η κραυγή των επαναστατών του ’21 και των αγωνιστών κατά της χούντας· ήταν η κραυγή της Σρεμπρένιτσα, η κραυγή των εξεγερμένων στην Αραβική Ανοιξη, η κραυγή των αντιαποικιακών κινημάτων, η κραυγή όλων όσοι βλέπουν τη ζωή τους και την ελευθερία τους να ποδοπατούνται.
Ο πρόεδρος Ζελένσκι είναι ο Τσώρτσιλ της Ουκρανίας. Μπορεί να μη γνωρίζει από στρατιωτική στρατηγική, διαθέτει όμως το μέταλλο του ηγέτη: του ασυμβίβαστου ανθρώπου που εκπροσωπεί με ηθικό σθένος και προσωπικό κίνδυνο τον λαό του. Του έταξαν να τον φυγαδεύσουν στη Δύση, στην αρχή του πολέμου. Τους αποκρίθηκε: «Δεν χρειάζομαι αεροπλάνο, χρειάζομαι όπλα».
Διαβάστε ακόμη: Ζελένσκι στη Βουλή: Εμείς λέμε το δικό μας «Ελευθερία ή Θάνατος»
Εχει την ικανότητα να εμπνέει. Αρκετοί ηγέτες έχουν ευφράδεια, λίγοι όμως μπορούν να συγκινήσουν. Ο Ζελένσκι πιστεύει στον αγώνα του, και γι’ αυτό δεν τον προσπερνάς. Μόνο αυτός που εννοεί αυτά που λέει, και το αποδεικνύει διακινδυνεύοντας τη ζωή του, πείθει. Δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι θα επιζήσει στον απελευθερωτικό πόλεμο της χώρας του με το εγκληματικό καθεστώς Πούτιν. Είναι ο υπ’ αριθμόν ένα στόχος.
Η παράδοση κάθε χώρας
Απευθυνόμενος στα διαφορετικά κοινοβούλια, αντλεί από την πολιτική παράδοση της χώρας στην οποία απευθύνεται για να συνδέσει συμβολικά τον αγώνα του με τον οικουμενικό αγώνα υπέρ της ελευθερίας. Στις ομιλίες του, ο πατριωτισμός («Δόξα στην Ουκρανία») είναι το αυτονόητο υπόστρωμα του οικουμενισμού («ελευθερία ή θάνατος»). Στους Βρετανούς μίλησε για τον Σαίξπηρ και τον Τσώρτσιλ, στους Αμερικανούς για το Περλ Χάρμπορ και τον Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, στους Ελληνες για τις Θερμοπύλες, τη Φιλική Εταιρεία, το «ελευθερία ή θάνατος». Ξέρει να μιλάει γιατί ξέρει για τι αγωνίζεται.
Πολλοί τον είχαν υποτιμήσει όταν εξελέγη, ως ένα ακόμα δείγμα επικράτησης της τηλεοπτικής εικόνας στην πολιτική – ο χθεσινός δημοφιλής ηθοποιός που μετατράπηκε σε κυβερνήτη. Κάτι σαν τον Χαϊκάλη ή τον Λαζόπουλο της Ουκρανίας. Τους διέψευσε. Απέδειξε ότι διέθετε βούληση, ηθική πυξίδα και πνευματική ενδοχώρα. «Είν’ αδύνατο να γνωρίζει καθείς κάθε ανδρός ψυχή, αισθήματα και γνώμη προτού στην εξουσία και στους νόμους φανεί», λέει ο Κρέων στην «Αντιγόνη».
Οι μικρόνοες στο ελληνικό Κοινοβούλιο, ανίκανοι να τιμήσουν την (και δική τους) παράδοση Εθνικής Αντίστασης, απείχαν από την ομιλία Ζελένσκι. Οι διστακτικοί υποστηρικτές του, από την άλλη, δεν έχουν το κουράγιο να σηκωθούν όρθιοι να τον χειροκροτήσουν με την καρδιά τους – εγκρίνουν ναρκισσιστικά μόνο τον πατριωτισμό που ανταποκρίνεται στις προδιαγραφές τους.
Προσκυνούμε τη χάρη σου, ουκρανικέ λαέ. Κλίνουμε το γόνυ με σεβασμό ενώπιόν σου, πρόεδρε Ζελένσκι. Το Κακό δεν θα περάσει.
* Ο κ. Χαρίδημος Κ. Τσούκας (www.htsoukas.com) είναι καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Κύπρου και ερευνητής καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Warwick.