Η Σρι Λάνκα δεν έχει τα δολάρια που χρειάζεται για την εισαγωγή ειδών πρώτης ανάγκης, ενώ τα πρατήρια βενζίνης είναι άδεια, τα τρόφιμα σπανίζουν στα καταστήματα και ο πληθυσμός στραγγαλίζεται από τον ανεξέλεγκτο πληθωρισμό, που ξεπέρασε το 30% τον Απρίλιο. Η χώρα είναι πια συνώνυμη με την απόλυτη χρεοκοπία, ενώ η κρίση οδήγησε στην παραίτηση του πρωθυπουργού Μαχίντα Ρατζαπάκσα, αδελφού του κλυδωνιζόμενου προέδρου της χώρας, όπως αναφέρει σε ανάλυσή της η εφημερίδα Le Monde.
Η 12η Απριλίου υπήρξε ημέρα-σταθμός στην εξέλιξη της οικονομικής και πολιτικής κρίσης, με την κυβέρνηση να ανακοινώνει ότι αναστέλλει «προσωρινά» τις πληρωμές των δανειακών της υποχρεώσεων προς τους ξένους δανειστές της. Τα αίτια του μνημειώδους αυτού φιάσκου είναι γνωστά: το δυσβάστακτο χρέος των 51 δισ. δολαρίων, η διεύρυνση του ελλείμματος εξαιτίας των λαϊκίστικων μέτρων της κυβέρνησης παρά τα άδεια κρατικά ταμεία, η ατυχής αγροτική μεταρρύθμιση που βύθισε τη χώρα στην επισιτιστική ανασφάλεια και τέλος η πανδημία που κατάφερε το τελειωτικό πλήγμα στον τουρισμό. Οι επιπτώσεις του πολέμου στην Ουκρανία συνδυάσθηκαν με τους παραπάνω παράγοντες για τη δημιουργία της παρούσας εκρηκτικής κατάστασης.
Η κυβέρνηση αναγκάστηκε να ζητήσει τη βοήθεια του ΔΝΤ. Η εκτελεστική εξουσία, όμως, ελεγχόμενη από τους αδελφούς Ρατζαπάκσα, προτίμησε να συνεχίσει να δανείζεται από την Κίνα και την Ινδία, εκμεταλλευόμενη τις προσπάθειες των δύο περιφερειακών υπερδυνάμεων να ενισχύσουν την επιρροή τους στη Σρι Λάνκα. Οι υπεύθυνοι της καταστροφής έχουν όνομα: οι αδελφοί Μαχίντα και Γκοταμπάγια Ρατζαπάκσα, πρόεδρος και πρωθυπουργός αντίστοιχα, ο οποίοι έθεσαν τις βάσεις της κρίσης. Ο Μαχίντα είχε εκλεγεί πρωθυπουργός την περίοδο 2004-2005 και πρόεδρος μεταξύ 2005 και 2015. Στα έντεκα χρόνια τους στην εξουσία, οι αδελφοί Ρατζαπάκσα επέδειξαν πρωτοφανή οικονομική μυωπία, αδιαφορώντας για τις μακροπρόθεσμες συνέπειες του χρέους για χάρη των βραχυπρόθεσμων λύσεων. Επέτρεψαν, όμως, σε ολόκληρη κοινωνική τάξη επιχειρηματιών με πολιτικές διασυνδέσεις να πλουτίσουν λόγω φιλόδοξων, αλλά αμφίβολης χρησιμότητας έργων υποδομών. «Οι επιχειρηματίες αυτοί, μέλη παρασιτικής τάξης, γέμισαν τις τσέπες τους, ενώ η κυβέρνηση απέτυχε ακόμη και στην αποστολή να υιοθετήσει ηλεκτρονικό σύστημα καταβολής φόρων, από τους οποίους απαλλάσσονται οι πλούσιοι και οι επιχειρήσεις», αναφέρει η επιθεώρηση Foreign Policy. Η πολιτική αυτή οδήγησε το δημόσιο χρέος στο 119% του ΑΕΠ, με τα κρατικά έσοδα να είναι ανεπαρκή για την αποπληρωμή των χρεών της Σρι Λάνκα σε δολάρια. Μεταξύ 2015 και 2019, ποσοστό 89,9% των νέων χρεών που συνήψε η κυβέρνηση αξιοποιήθηκαν για την εξυπηρέτηση τοκοχρεολυσίων για δάνεια προηγούμενων ετών. Η χρεοκοπία αυτού του τουριστικού παραδείσου αποτελεί προειδοποίηση για κάθε γειτονικό κράτος της Σρι Λάνκα, το οποίο ακολούθησε τον «νέο δρόμο του μεταξιού» της Κίνας.
Το Πακιστάν
Δεν υπάρχουν πλέον δολάρια για την εισαγωγή ειδών πρώτης ανάγκης, τα πρατήρια βενζίνης είναι άδεια, ενώ τα τρόφιμα σπανίζουν στα καταστήματα.
Στο Πακιστάν, η υπερχρέωση, τα ελάχιστα οικονομικά οφέλη που παρήγαγαν τα γιγάντια κινεζικά έργα υποδομής, ο πληθωρισμός, η υποχώρηση της αξίας του νομίσματος και η εξάντληση των συναλλαγματικών αποθεμάτων αποτελούν ορισμένες από τις επιπτώσεις του υπερβολικού δανεισμού. Το δημόσιο χρέος του Πακιστάν αυξήθηκε κατά 73% μεταξύ Σεπτεμβρίου 2018 και Φεβρουαρίου 2022, υπό την πρωθυπουργία του Ιμράν Καν. Το 2019, παρότι η χώρα αναγκάσθηκε να προσφύγει στο ΔΝΤ, ο νεοδιορισθείς πρωθυπουργός Σαρίφ, που αντικατέστησε στην εξουσία τον Καν, συνήψε νέο δάνειο στις αρχές του μήνα με τη Σαουδική Αραβία για 8 δισ. δολάρια. «Το Πακιστάν πνίγεται στο χρέος, αλλά πρέπει να οδηγήσουμε το πλοίο σε ασφαλές λιμάνι», είχε δηλώσει ο Σαρίφ στην ορκωμοσία του. Το Πακιστάν θα πρέπει τώρα να δαπανήσει 20 δισ. δολάρια το οικονομικό έτος 2023 προκειμένου να αποπληρώσει αυτά τα χρέη του, με 4,5 δισ. δολάρια να προορίζονται για την αποπληρωμή δανείων με την Κίνα και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.
Το Νεπάλ έπεσε και αυτό στην παγίδα του κινεζικού δανεισμού για να βρεθεί αντιμέτωπο με οικονομική κρίση εξαιτίας της κατάρρευσης του τουρισμού και της μείωσης των εμβασμάτων από μετανάστες σε χώρες του Κόλπου ή της Δύσης. Η κυβέρνηση αναγκάσθηκε να απαγορεύσει τις εισαγωγές κάθε μη αναγκαίου προϊόντος, ενώ τα συναλλαγματικά αποθέματα επαρκούν μόνο για την κάλυψη των εισαγωγών για τους επόμενους έξι μήνες. Το έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου του κρατιδίου στα Ιμαλάια αυξήθηκε κατά 32% σε ένα χρόνο, για να φθάσει στα 9,35 δισ. δολάρια στα μέσα Μαρτίου. Το Μπανγκλαντές και οι Μαλδίβες έπεσαν και αυτές στην παγίδα του κινεζικού χρέους. Μόνο το μικροσκοπικό βασίλειο του Μπουτάν και η γιγάντια Ινδία είναι οι μόνες χώρες της Νότιας Ασίας οι οποίες αντιστάθηκαν επιτυχώς στα κινεζικά επενδυτικά θέλγητρα και απέφυγαν να εισχωρήσουν στον απατηλό «δρόμο του μεταξιού». Οι δύο αυτές χώρες απειλούνται, όμως, ευθέως από την Κίνα και τις κινεζικές διεκδικήσεις στα κοινά σύνορά τους στην κορυφή του κόσμου.
Πηγή: REUTERS
