Η Νοτιοανατολική Ευρώπη ήταν παραδοσιακά μια σύνθετη και ιστορικά επιβαρυμένη περιοχή. Πολλοί, ωστόσο, τείνουν να παραβλέπουν τις δυνατότητές της. Τα επιτεύγματά της, ομοίως, δεν προσελκύουν πάντα την προσοχή που τους αξίζει.
Μία από τις λιγότερο γνωστές ιστορίες επιτυχίας στη Νοτιοανατολική Ευρώπη είναι η διμερής σχέση μεταξύ της Ελλάδας και της Κροατίας. Φέτος, καθώς γιορτάζουμε τα 30 χρόνια διπλωματικών σχέσεων, είναι μια ευκαιρία να αξιολογήσουμε τα επιτεύγματα των τελευταίων τριών δεκαετιών, καθώς και να εξετάσουμε τρόπους περαιτέρω αναβάθμισής τους στο μέλλον.
Η Ελλάδα και η Κροατία δεν προοριζόταν εξαρχής να είναι φυσικοί εταίροι. Δεν ήταν ιδανικά πλασμένες η μία για την άλλη. Γεωγραφικά, οι δύο χώρες βρίσκονται στα αντίθετα άκρα της Νοτιοανατολικής Ευρώπης. Εχουμε διαφορετικό ιστορικό και θρησκευτικό υπόβαθρο. Σε μια περιοχή που «παράγει περισσότερη Ιστορία από όση μπορεί να καταναλώσει», το στοιχείο αυτό θα μπορούσε να κάνει τη διαφορά. Και οφείλουμε να παραδεχτούμε ότι το ξεκίνημα αυτών των σχέσεων δεν ήταν πάντα απαλλαγμένο από αρνητικές αντιλήψεις.
Εντούτοις, και οι δύο χώρες θέλησαν να δώσουν το παράδειγμα και να κοιτάξουν μπροστά και όχι πίσω. Η Αθήνα και το Ζάγκρεμπ εργάστηκαν από κοινού για την οικοδόμηση μιας διμερούς σχέσης που αντανακλά τις αξίες του 21ου και όχι του 19ου αιώνα. Αξίες που κατοχυρώνονται στη Συνθήκη της Ε.Ε., στον Καταστατικό Χάρτη του ΟΗΕ και στο Βορειοατλαντικό Σύμφωνο. Αξίες όπως ο σεβασμός του Διεθνούς Δικαίου, η ειρηνική επίλυση των διαφορών, ο σεβασμός της Σύμβασης του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS), η οποία συνιστά μέρος του ευρωπαϊκού κεκτημένου.
Ξεκινήσαμε την πολυμερή συνεργασία μας σε περιφερειακά σχήματα, όπως η Διαδικασία Συνεργασίας Νοτιοανατολικής Ευρώπης, της οποίας η Αθήνα είχε την προεδρία μέχρι πριν από λίγες εβδομάδες. Ενα βασικό στοιχείο που συνέβαλε στη σημαντική πρόοδο των σχέσεών μας ήταν η στρατηγική επιδίωξη και προσπάθεια του Ζάγκρεμπ να ενταχθεί στην Ευρωπαϊκή Ενωση και στον Οργανισμό του Βορειοατλαντικού Συμφώνου, υποψηφιότητες που η Αθήνα υποστήριξε σθεναρά, από την πρώτη στιγμή. Πράγμα το οποίο συνάδει με τον κοινό μας στόχο για την εξασφάλιση μιας ευρωπαϊκής προοπτικής για την ευρύτερη περιοχή, συμπεριλαμβανομένων των Δυτικών Βαλκανίων.
Πιστεύουμε ακράδαντα ότι ο μόνος δρόμος προς την ειρήνη, τη σταθερότητα και την ευημερία της περιοχής είναι ο δρόμος που οδηγεί στην ευρωπαϊκή οικογένεια. Υποστηρίζουμε πλήρως την έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την Αλβανία και τη Βόρεια Μακεδονία, καθώς και τη διασφάλιση μιας ευρωπαϊκής πορείας για την περιοχή. Αυτό απορρέει από την ακλόνητη πεποίθησή μας ότι, αν δεν αναλάβουμε θετική δράση και δεν παρέχουμε βοήθεια και υποστήριξη σε όλους εκείνους που επιδιώκουν να ενταχθούν στο ευρωπαϊκό οικοδόμημα, άλλες αποσταθεροποιητικές και ανταγωνιστικές δυνάμεις θα καλύψουν το κενό που αναπόφευκτα θα δημιουργηθεί. Εχουμε επίσης αναλάβει πρωτοβουλίες για την προάσπιση του απαραβίαστου των συνόρων, το οποίο για εμάς παραμένει μια από τις θεμελιώδεις αρχές της πολιτικής μας.
Ελλάδα και Κροατία έχουμε αναλάβει πρωτοβουλίες για την προάσπιση του απαραβίαστου των συνόρων, το οποίο για εμάς παραμένει μία από τις θεμελιώδεις αρχές της πολιτικής μας.
Για να διασφαλιστεί μια καλύτερη και πιο αντιπροσωπευτική διακυβέρνηση, οι επερχόμενες εκλογές στη Βοσνία και Ερζεγοβίνη θα πρέπει να διεξαχθούν ελεύθερα και δημοκρατικά, με βάση την αρχή της ισότητας των τριών συνιστωσών εθνοτήτων και της μη διάκρισης για όλους τους πολίτες. Η συνταγματική και εκλογική μεταρρύθμιση πρέπει να ολοκληρωθούν επειγόντως. Σε συνδυασμό με άλλες κρίσιμες μεταρρυθμίσεις, θα επιτρέψει στη χώρα να προχωρήσει αποφασιστικά στην ευρωπαϊκή της πορεία.
Τα τελευταία χρόνια, οι διμερείς πολιτικές συναντήσεις και επαφές, μεταξύ άλλων και σε υψηλό επίπεδο, έχουν αυξηθεί, προσφέροντας τη δυνατότητα για ενισχυμένη οικονομική και εμπορική συνεργασία μεταξύ των δύο χωρών, έναν τομέα όπου υπάρχουν ακόμη ανεκμετάλλευτες δυνατότητες. Στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ενωσης, οι απόψεις και οι θέσεις των δύο χωρών μας συγκλίνουν σε μια σειρά σημαντικών τομέων πολιτικής της Ε.Ε.
Η Κροατία, η οποία άσκησε την προεδρία του Συμβουλίου της Ε.Ε. κατά το πρώτο εξάμηνο του 2020, στάθηκε στο πλευρό της Ελλάδας και διαδραμάτισε καθοριστικό ρόλο, βοηθώντας την Ελλάδα να προστατεύσει τα σύνορά της και να αποτρέψει ένα κύμα παράνομης μετανάστευσης. Η Αθήνα και το Ζάγκρεμπ «ανακάλυψαν εκ νέου» επίσης τους ισχυρούς και μακραίωνους μεσογειακούς δεσμούς τους. Από πέρυσι, η Κροατία συμμετέχει πλήρως στην EUMED9, ένα όχημα στενότερης συνεργασίας μεταξύ των νότιων κρατών-μελών της Ε.Ε.
Κάνοντας μία ανασκόπηση, η Αθήνα και το Ζάγκρεμπ μέσα σε 30 χρόνια έθεσαν από κοινού τις βασικές αρχές για ένα «αλφαβητάρι» των καλών διμερών και πολυμερών σχέσεων και έκαναν κτήμα τους τα διδάγματά του. Τώρα, η φιλοδοξία μας, το καθήκον μας προς τους λαούς μας και τους γείτονές μας είναι να συμβάλουμε στην εφαρμογή αυτών των διδαγμάτων για το κοινό όφελος της ευρωπαϊκής μας οικογένειας.
Σε ιδιαίτερα ταραγμένους καιρούς, όταν ο κόσμος μοιάζει πιο σκοτεινός, μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, οφείλουμε να προσφέρουμε μία αχτίδα φωτός. Και να δείξουμε σε όλους ότι υπάρχει ένα καλύτερο μέλλον. Υπάρχουν ιστορίες επιτυχίας στις οποίες μπορούμε να βασιστούμε. Αυτό είναι το νόημα της σχέσης μεταξύ της Ελλάδας και της Κροατίας.
* Ο κ. Νίκος Δένδιας και ο κ. Gordan Grli -Radman είναι υπουργοί Εξωτερικών της Ελληνικής Δημοκρατίας και της Δημοκρατίας της Κροατίας, αντίστοιχα.