ΜΑΔΡΙΤΗ. Τον γενετικό κώδικα της «αθάνατης μέδουσας», πλάσματος ικανού να επανέρχεται αενάως στην εφηβική του κατάσταση, αποκωδικοποίησαν Ισπανοί επιστήμονες, γεννώντας ελπίδες αποκάλυψης των μυστικών που κρύβονται πίσω από τη μακροβιότητά της και της σχέσης που ενδέχεται να έχει με την ανθρώπινη γήρανση.
Η σχετική μελέτη, που δημοσιεύθηκε τη Δευτέρα στην επιθεώρηση Proceedings of the National Academy of Sciences από επιστημονική ομάδα του Πανεπιστημίου του Οβιέδο, χαρτογράφησε το γονιδίωμα της Turritopsis dohrnii, του μοναδικού είδους μέδουσας που «οπισθοχωρεί» στην εμβρυακή μορφή του αμέσως μετά την αναπαραγωγή.
Ζωή σε δύο μέρη
Οπως και άλλα είδη μεδουσών, η ζωή της Turritopsis χωρίζεται σε δύο μέρη. Κατά τη μη αναπαραγωγική φάση της, όταν κύρια αποστολή της είναι να επιβιώσει σε περιόδους διατροφικής σπάνης, ζει στον πυθμένα.
Οταν οι συνθήκες γίνουν κατάλληλες, η μέδουσα μετακινείται σε μικρότερα βάθη για να αναπαραχθεί. Παρότι πολλά είδη μεδουσών έχουν σε κάποιο βαθμό την ικανότητα αναστροφής της γήρανσης και επανόδου σε εμβρυακό στάδιο, τα περισσότερα είδη χάνουν την ικανότητά τους αυτή μόλις φθάσουν σε ηλικία αναπαραγωγής – κάτι που δεν ισχύει για την Turritopsis dohrnii.
«Γνωρίζαμε εδώ και 10 με 15 χρόνια ότι αυτό το είδος μέδουσας ήταν ικανό να προχωρήσει σε μικρό γενετικό τέχνασμα», λέει ο Μόντι Γκράχαμ, ειδικός στις μέδουσες και επικεφαλής του Ωκεανογραφικού Ινστιτούτου της Φλόριντας, το οποίο δεν συμμετείχε στη μελέτη των Ισπανών γενετιστών. Το «τέχνασμα» αυτό χάρισε στην Turritopsis dohrnii το προσωνύμιο της «αθάνατης μέδουσας», όρο τον οποίο ο Γκράχαμ θεωρεί κάπως υπερβολικό.
Η μελέτη είχε ως στόχο τον εντοπισμό των αιτίων που κάνουν τη συγκεκριμένη μέδουσα διαφορετική από άλλες. Οι επιστήμονες συνέκριναν το γονιδίωμα της Turritopsis dohrnii με εκείνο της γενετικής «εξαδέλφης» της, Turritopsis rubra, η οποία δεν εμφανίζει την ικανότητα αναζωογόνησης μετά την αναπαραγωγή. Η ομάδα διαπίστωσε ότι η Turritopsis dohrnii διαθέτει παραλλαγές στο γονιδίωμά της που την κάνουν πιο αποτελεσματική στην αντιγραφή και «επιδιόρθωση» DNA.
Ο ρόλος των πρωτεϊνών
Οι μέδουσες αυτές είναι επίσης ικανότερες στη διατήρηση τελομερών – των άκρων των χρωμοσωμάτων που συρρικνώνονται με την πάροδο των ετών. «Η μελέτη δεν θα μας βοηθήσει να φτιάξουμε καλύτερες κρέμες προσώπου. Θα μας βοηθήσει όμως να αντιληφθούμε τον ρόλο που παίζουν συγκεκριμένες πρωτεΐνες στην επιμήκυνση της ζωής ορισμένων μεδουσών», σημειώνει ο δρ Γκράχαμ.