Σαν σήμερα πριν από ακριβώς 60 χρόνια, στις 14 Οκτωβρίου του 1962, οι φωτογραφίες που τράβηξε αμερικανικό κατασκοπευτικό αεροσκάφος προκαλούν συναγερμό πίσω στον Λευκό Οίκο.
«Παρά τις διαψεύσεις της Μόσχας ότι δεν σχεδίαζε την εγκατάσταση πυραύλων με πυρηνικές κεφαλές στην Κούβα, ήταν πλέον σαφές ότι στη νήσο ανεγείρονταν πυραυλικές εγκαταστάσεις, από τις οποίες μπορούσαν να πληγούν τα περισσότερα πληθυσμιακά κέντρα των Ηνωμένων Πολιτειών», έγραφε ο Μανόλης Κούμας στην «Κ» το 2016, φωτίζοντας την «κρίση των πυραύλων» από την οποία σήμερα συμπληρώνονται 60 χρόνια.
Τι είχε γίνει τότε, πίσω στις αρχές της δεκαετίας του 1960; Εν συντομία: Ο Σοβιετικός ηγέτης, Νικίτα Χρουστσόφ, έστειλε μυστικά πυραύλους μέσου βεληνεκούς με πυρηνικές δυνατότητες, στην Κούβα, στα νώτα των ΗΠΑ, και ο Αμερικανός πρόεδρος Τζον Κένεντι απάντησε με ναυτικό αποκλεισμό του νησιού των Κάστρο. «Ο πρόεδρος κ. Τζ. Κέννεντυ επέβαλε την νύκτα αυστηρόν ναυτικόν αποκλεισμόν της Κούβας», έγραφε το πρωτοσέλιδο της «Κ» στις 23 Οκτωβρίου του 1962.
Έπειτα από σειρά διπλωματικών ελιγμών, η κρίση τερματίστηκε με τον Χρουστσόφ από τη μία πλευρά να αποσύρει τους σοβιετικούς πυραύλους από την Κούβα και τον Κένεντι από την άλλη να αποσύρει τους αμερικανικούς πυραύλους από την Τουρκία δεσμευόμενος ότι δεν πρόκειται να εισβάλει στην Κούβα.
Ακριβώς 60 χρόνια μετά, ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν έχει προκαλέσει μια νέα κρίση, εισβάλοντας στην Ουκρανία, όπως αναφέρει ο αμερικανικός ιστοχώρος Gzero. Ο κ. Πούτιν έχει μάλιστα προειδοποιήσει ότι η χρήση πυρηνικών όπλων πλέον αποτελεί επιλογή για τη Μόσχα εάν η τελευταία κρίνει ότι απειλείται η εθνική της ασφάλεια. Ο Αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν έχει, από την άλλη πλευρά, μιλήσει για διδάγματα από την κουβανική κρίση των πυραύλων που θα μπορούσαν να βοηθήσουν ώστε να αποφευχθεί μια νέα καταστροφή σήμερα.
Η πυρηνική αντιπαράθεση του 1962 ήταν, κατά κάποιον τρόπο, πιο επικίνδυνη από την τρέχουσα κρίση, υποστηρίζει στην ανάλυσή του ο ιστοχώρος Gzero. Πριν από εξήντα χρόνια, εάν μια πυρηνική υπερδύναμη όπως οι ΗΠΑ δεχόταν επίθεση με πυρηνικά στο έδαφός της, θα απαντούσε άμεσα. Εκατομμύρια Αμερικανοί και Σοβιετικοί θα είχαν σκοτωθεί μέσα σε λίγα λεπτά, γράφουν οι συντάκτες του Gzero.
Επιπλέον, η επικοινωνία μεταξύ Ουάσιγκτον και Μόσχας ήταν περισσότερο περίπλοκη το 1962. Τότε απαιτούνταν ώρες για να φτάσουν οι επικοινωνίες με ασφάλεια από τη μία στην άλλη πλευρά, με αποτέλεσμα να αυξάνεται όμως έτσι και ο κίνδυνος λανθασμένων υπολογισμών ή θανατηφόρων ατυχημάτων ενώ οι ηγέτες περίμεναν απαντήσεις.
Ο Τζον Κένεντι είχε ωστόσο τότε να αντιμετωπίσει και ένα άλλο πρόβλημα, καθώς δεν ήταν σαφές ποιος κινούσε τα νήματα στο Κρεμλίνο. Τα αντιφατικά μηνύματα που έρχονταν από τη Μόσχα είχαν τότε κάνει ορισμένους στην Ουάσιγκτον να πιστέψουν ότι ο Χρουστσόφ είχε απομακρυνθεί από την εξουσία και ότι οι ΗΠΑ θα έπρεπε να αντιμετωπίσουν κάποιον άλλο άγνωστο αντίπαλο σε μια δυνητικά ασταθή κατάσταση.
Για τους παραπάνω λόγους, η κρίση του 1962 θα μπορούσε να θεωρηθεί περισσότερο επικίνδυνη από τη σημερινή.
Υπάρχουν ωστόσο και άλλα στοιχεία που κάνουν την τρέχουσα αντιπαράθεση να μοιάζει περισσότερο επικίνδυνη.
Η κουβανική κρίση των πυραύλων είχε σημειωθεί μόλις 17 χρόνια μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, οι καταστροφικές συνέπειες, εμπειρίες και εικόνες του οποίου ήταν ακόμη τότε «νωπές» στη μνήμη ηγετών και πολιτών. Σήμερα, 77 χρόνια μετά το τέλος του τελευταίου παγκόσμιου πολέμου, το ενδεχόμενο νέων καταστροφών φαντάζει περισσότερο αφηρημένο, πράγμα το οποίο μπορεί όμως να γεννά και εφησυχασμό απέναντι στην απειλή.
Η κρίση στην Κούβα είχε εκτυλιχθεί σε καιρό ειρήνης. Η σημερινή Ρωσία, αντιθέτως, διεξάγει πόλεμο στην Ουκρανία, έναν πόλεμο στον οποίο έχουν εμπλακεί και οι Ηνωμένες Πολιτείες με την πλευρά του Κιέβου, πράγμα το οποίο δημιουργεί περιπλοκές που δεν υπήρχαν το 1962.
Σήμερα πια γνωρίζουμε ότι ο Κένεντι και ο Χρουστσόφ είχαν και άλλους ανοιχτούς διαύλους επικοινωνίας στο παρασκήνιο. Οι μυστικές διαπραγματεύσεις που είχαν λάβει χώρα τότε ανάμεσα στον Ρόμπερτ Κένεντι, αδελφό του Αμερικανού προέδρου, και τον Σοβιετικό πρεσβευτή Ανατόλι Ντομπρίνιν ήταν κρίσιμες για την αποτροπή της καταστροφής και την οικοδόμηση μιας συμφωνίας.
ΗΠΑ και ΕΣΣΔ είχαν καταφέρει το 1962 να εκτονώσουν την κρίση επιδεικνύοντας ευελιξία και δημιουργικότητα, στοιχεία τα οποία δυστυχώς δεν φαίνεται να υπάρχουν σήμερα, σημειώνει στην ανάλυσή του το Gzero.
Ακολουθήστε το kathimerini.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, στο kathimerini.gr