ΣΑΡΜ ΕΛ ΣΕΪΧ. Οι χώρες που ευθύνονται για την κλιματική κρίση θα αφιερώσουν πόρους για να αποζημιώσουν αυτές που υφίστανται τις σφοδρότερες συνέπειές της; Αυτό το ζήτημα συνεχίζει να διχάζει τις κυβερνήσεις στη διάσκεψη COP27 του ΟΗΕ στο Σαρμ ελ Σέιχ της Αιγύπτου, μια διάσκεψη που είχε προγραμματισθεί να λήξει χθες, πράγμα που αποδείχθηκε ανέφικτο.
Επίσης: Στις ήδη υπάρχουσες δεσμεύσεις για τερματισμό της χρήσης ορυκτού άνθρακα θα προστεθούν άραγε και οι δεσμεύσεις για τερματισμό της εξόρυξης πετρελαίου και φυσικού αερίου ή θα συνεχίσουν οι κυβερνήσεις με το ένα χέρι να καταστρέφουν το κλίμα και με το άλλο να προσπαθούν να μετριάσουν τις συνέπειες; Η πρώτη μάχη για τη χρηματοδότηση των χωρών που υποφέρουν από τις συνέπειες της κλιματικής κρίσης δίνεται σε συνάρτηση με τη δεύτερη, τη μάχη για περιορισμό των ρύπων, αφού, όπως δήλωσε η Γερμανίδα υπουργός Εξωτερικών Αναλένα Μπέρμποκ, «αν δεν σταματήσουμε τις εκπομπές ρύπων, όσα χρήματα και να δώσουμε για να καλύψουμε απώλειες και ζημιές, δεν σωζόμαστε».
Η Ευρωπαϊκή Ενωση ανακοίνωσε χθες ότι δεν αρνείται πλέον τη δημιουργία ταμείου που θα καλύπτει τις ζημιές από την κλιματική κρίση στις πιο ευάλωτες χώρες. Ο επίτροπος Περιβάλλοντος Φρανς Τίμερμανς παρουσίασε αυτή την αλλαγή στάσης ως το στοιχείο εκείνο που θα μπορούσε να οδηγήσει σε μια τελική συμφωνία. Πράγματι, η δημιουργία του ταμείου αυτού (Loss & Damage Fund) ήταν εξαρχής το βασικό αίτημα των χωρών στις οποίες κατοικεί το 80% του πληθυσμού του πλανήτη. Πρόκειται για την «Ομάδα των 77» (οι οποίες στο μεταξύ ξεπερνούν τις 100) συν την Κίνα.
Το γεγονός ότι η σύνοδος διεξάγεται στην Αφρική, την ώρα που το Κέρας της Αφρικής πλήττεται για πέμπτη χρονιά από ξηρασία που μετατρέπει τμήματα της Σομαλίας και γειτονικών χωρών σε μη κατοικήσιμες ζώνες, έχει προσδώσει ιδιαίτερη έμφαση στο αίτημα. Η καταστροφή δεν είναι εμφανής μόνο στην Αφρική. Την προεδρία της «Ομάδας των 77» έχει το Πακιστάν, το οποίο έχασε τεράστιες εκτάσεις εύφορου χώματος από τις πρόσφατες σαρωτικές πλημμύρες που εκτόπισαν 30 εκατομμύρια ανθρώπους.
Η Ευρωπαϊκή Ενωση εμφανίζεται θετική πλέον στη δημιουργία ταμείου που θα καλύπτει τις ζημιές από την κλιματική κρίση στις πιο φτωχές χώρες.
Εως χθες το βράδυ δεν είχε υπάρξει δημόσια αντίδραση στην ευρωπαϊκή πρόταση ούτε από τις ΗΠΑ ούτε από την Κίνα. Βετεράνοι της αμερικανικής κλιματικής πολιτικής υποστήριζαν ότι η μόνη περίπτωση να γίνει η ίδρυση ενός νέου ταμείου δεκτή από την αμερικανική κυβέρνηση είναι να μην υπάρξει καμία αναφορά σε αποζημιώσεις, αλλά γενικώς και αορίστως σε αναπτυξιακή βοήθεια. Ως προς την Κίνα, η ευρωπαϊκή πρόταση πολύ δύσκολα θα γίνει αποδεκτή ως έχει, αφού κατατάσσει και την Κίνα στις χώρες που πρέπει να χρηματοδοτήσουν το νέο ταμείο.
Μορατόριουμ για χρέη
Μία συμπληρωματική πρόταση, που προέρχεται από τα νησιά Μπαρμπέιντος και με την οποία έχει συνταχθεί η πλειονότητα των χωρών, αναφέρει επιπρόσθετους τρόπους βοήθειας προς τις χώρες που βιώνουν το μένος της κλιματικής κρίσης. Οι διεθνείς πιστωτές θα μπορούσαν να συμφωνήσουν σε μορατόριουμ αποπληρωμής του χρέους των χωρών που έχουν υποστεί σφοδρές καταστροφές, ενώ οι πιστώσεις για την ανοικοδόμησή τους θα μπορούσαν να χορηγούνται με ευνοϊκούς όρους.
Μένει να φανεί τι από όλα αυτά θα εμφανιστεί στο τελικό ανακοινωθέν της συνόδου – και αν θα υπάρξει τελικό ανακοινωθέν στο οποίο να συμφωνούν όλοι. Μεταξύ των 45.000 επιστημόνων, ακτιβιστών και εκπροσώπων κυβερνήσεων, στο θέρετρο της Ερυθράς Θάλασσας βρίσκονταν και πολλές εκατοντάδες επίσημοι λομπίστες εταιρειών ορυκτών καυσίμων, αποστολή των οποίων είναι να κρατήσουν στη ζωή τον κλάδο, εμποδίζοντας τη γρήγορη υιοθέτηση εναλλακτικών. Μία από τις μεθόδους που χρησιμοποιούν είναι η συζήτηση περί γενικόλογων στόχων μείωσης της κατανάλωσης ορυκτών καυσίμων, ώστε να αποτρέψουν πιο σκληρές απαγορεύσεις στην παραγωγή τους. Την ίδια στιγμή, οι επιστήμονες ξεκαθαρίζουν ότι αν συνεχιστεί η αναζήτηση και εκμετάλλευση νέων κοιτασμάτων, θα είναι αδύνατο να συγκρατηθεί η άνοδος της παγκόσμιας θερμοκρασίας στον 1,5 βαθμό Κελσίου.
Οι επικριτές του οικοδεσπότη της συνόδου, Αιγυπτίου προέδρου Σίσι, υποστήριξαν ότι η παραγωγή αποτελεσμάτων έχει πολύ μικρότερη σημασία από το γεγονός ότι η σύνοδος του έδωσε τη δυνατότητα να υποδεχθεί πάνω από 100 ξένους ηγέτες. Αλλά η ώρα της κρίσης έφθασε. Ακριβώς τη στιγμή που αναπτύσσει νέα κοιτάσματα φυσικού αερίου, η Αίγυπτος θα πρέπει να παραγάγει ένα συμβιβαστικό κείμενο το οποίο, αν πρόκειται να έχει κάποιο νόημα, θα πρέπει να ζητάει την εγκατάλειψη των ορυκτών καυσίμων. Δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι αυτό θα συμβεί.