Tέσσερα χρόνια μετά τη συγγραφή της αυτοβιογραφίας της, «Becoming – Η δική μου ιστορία», που έγινε παγκόσμιο μπεστ σέλερ, η Μισέλ Ομπάμα, πρώην Πρώτη Κυρία των Ηνωμένων Πολιτειών, κυκλοφορεί το δεύτερο βιβλίο της με τίτλο «Το φως μέσα μας» (στα ελληνικά κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Athens Bookstore Publications σε μετάφραση Χρύσης Φραγκιαδάκη και Μάνου Τζιρίτα). Μέσα από μικρά ανέκδοτα και παραδείγματα προσπαθεί να φωτίσει κάποια βασικά μαθήματα ζωής, που θα ενθαρρύνουν τους αναγνώστες να συμφιλιωθούν με τον εαυτό τους. Πρόκειται, σύμφωνα με πρόσφατες κριτικές του ξένου Τύπου, για ένα «μανιφέστο επιβίωσης» και άνθησης σε δύσκολες, αβέβαιες εποχές και έναν πολύπλοκο κόσμο. Αντιμέτωπη με τις δικές της ανασφάλειες, η γυναίκα που δεν αγαπάει πάντα την εμφάνισή της (ειδικά το ύψος της), που έχει απατηθεί στο παρελθόν (όχι από τον Μπαράκ!), αναρωτιέται αν είναι καλή μάνα, νιώθει μοναξιά ή αισθάνεται σαν αουτσάιντερ, ενώ κάποτε ήταν η κάτοχος απόλυτης ισχύος, προσπαθεί με αυτό το βιβλίο να καθοδηγήσει όσους αναρωτιούνται: «Είμαι αρκετά καλ@;».
Αφότου έφυγε από τον Λευκό Οίκο τη ρώτησαν τι εκτιμά στη νέα ζωή της κι εκείνη απάντησε: «Τα μικρά πράγματα».
«Να ανοίγω την πόρτα μου, να βγαίνω έξω, να απολαμβάνω τον καιρό και να κάθομαι στην αυλή. Να πηγαίνω στα παιχνίδια των κοριτσιών και να είμαι πραγματικά μαμά». Και όμως, έκτοτε έχει γράψει δύο βιβλία. Η περιοδεία για την προώθηση του πρώτου της αυτοβιογραφικού πονήματος έγινε ντοκιμαντέρ και προβλήθηκε στο Netflix. Tο 2020 έκανε πρεμιέρα το προσωπικό της podcast και ένα χρόνο αργότερα ανακοίνωσε ότι αναλαμβάνει την παραγωγή και παρουσίαση μιας εκπομπής παιδικής μαγειρικής, που επίσης προβλήθηκε στο Netflix.
Πέρυσι οι Ομπάμα υπέγραψαν συμφωνία με την ίδια πλατφόρμα για την παραγωγή κωμικών σειρών και ταινιών. Το όνομά της φιγουράρει πάντα στις λίστες πιθανών υποψηφίων για το χρίσμα των Δημοκρατικών.
Η συνέντευξη που ακολουθεί είναι μέρος της καμπάνιας για την ταυτόχρονη κυκλοφορία του βιβλίου της Μισέλ Ομπάμα σε 36 χώρες.
– Τι σας ενέπνευσε να γράψετε αυτό το βιβλίο, ιδίως μετά την παγκόσμια επιτυχία της αυτοβιογραφίας σας, «Becoming»;
– Ολοι μας, ανεξάρτητα από το ποιοι είμαστε, έχουμε περάσει πολλά στα τέσσερα χρόνια μετά την κυκλοφορία του «Becoming». Αντιμετωπίσαμε απώλειες και κοινωνική απομόνωση στην πανδημία της COVID-19. Γίναμε μάρτυρες της ενίσχυσης του μίσους, της ξενοφοβίας και του αυταρχισμού σε όλο τον κόσμο. Βιώσαμε τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, ενώ αυτοί είναι μόνον οι τίτλοι στα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων.
Το βιβλίο αυτό προέκυψε μέσα από την προσπάθειά μου να βρω προσωπική ισορροπία μέσα στην αβεβαιότητα και στον φόβο. Ετσι βρήκα απαντήσεις για τα ερωτήματα που με βασάνιζαν τα τελευταία χρόνια, ερωτήματα που μου έθεσαν και άνθρωποι που γνώρισα αρχικά μέσω Zoom και αργότερα από κοντά.
Στο βιβλίο «The Light We Carry» μοιράζομαι τις μεθόδους και την οπτική γωνία που υιοθέτησα για να διατηρήσω την ισορροπία και την αυτοπεποίθησή μου, ιδίως σε περιόδους άγχους. Κάποια από τα εργαλεία αυτά είναι οι συνήθειές μου, άλλα είναι σημαντικά αλλά άψυχα αντικείμενα και τα υπόλοιπα είναι πεποιθήσεις και στάσεις ζωής, που προέκυψαν μέσα από τη συνεχιζόμενη ωρίμανσή μου. Αυτή ονομάζω «Becoming» (η δημιουργία).
– Τι σημαίνει για εσάς ο τίτλος του νέου σας βιβλίου, «The Light We Carry»;
– Επέλεξα αυτόν τον τίτλο ως υπενθύμιση ότι ακόμη και όταν ο κόσμος μοιάζει σκοτεινός και αβέβαιος, έχουμε πάντα την ικανότητα να δημιουργήσουμε το δικό μας φως και να το μοιραστούμε με τους άλλους. Συνειδητοποίησα με το πέρασμα των ετών ότι όταν γνωρίζουμε το προσωπικό μας φως –τα κίνητρά μας και αυτά που μας κάνουν ευτυχισμένους–, τότε έχουμε συνειδητοποιήσει ποιοι είμαστε πραγματικά. Μπορούμε να διηγηθούμε με ειλικρίνεια την προσωπική μας ιστορία. Η αυτοπεποίθησή μας αυξάνεται, όπως και η ικανότητα να αναπτύσσουμε ουσιαστικές σχέσεις με τους άλλους. Το ένα φως τροφοδοτεί το άλλο, προσφέροντας τη σπίθα για κάτι πολύ μεγαλύτερο και σημαντικότερο από το προσωπικό μας βίωμα.
– Αναφερθήκατε στην αβεβαιότητα και στην αστάθεια του σημερινού κόσμου, αντιμέτωπου με πανδημία παγκόσμιας κλίμακας, την κλιματική αλλαγή, το αυξανόμενο κύμα μίσους και ξενοφοβίας. Τι στρατηγικές επιλέγετε για να παραμείνετε νηφάλια και ισορροπημένη σε τόσο ταραγμένους καιρούς;
– Πρώτα από όλα, έπιασα το πλέξιμο. Εβαλα την πρώτη μου βελονιά σε δύσκολη στιγμή της πανδημίας, ενώ πάλευα με συναισθήματα απελπισίας. Ακόμη και σήμερα, θα με δείτε συχνά με τις βελόνες και το πλεκτό μου στα χέρια. Το πλέξιμο μου δίνει την ευκαιρία για διάλειμμα από το άγχος που με περιτριγυρίζει, προκειμένου να εστιάσω σε κάτι μικρό και εφικτό.
Αυτό είναι ένα πολύ συγκεκριμένο παράδειγμα εργαλείου, που με βοήθησε να βρω την ισορροπία μου. Κάποια άλλα τέτοια βοηθητικά εργαλεία έχουν περισσότερο δομικό χαρακτήρα στη ζωή μου. Εμαθα, για παράδειγμα, να βασίζομαι πολύ περισσότερο στους φίλους μου –τους οποίους παρομοιάζω με το στιβαρό τραπέζι της κουζίνας μου– για ψυχολογική στήριξη. Πιστεύω ότι αν έχεις έναν φίλο –ή πολλούς– κοντά σου, μπορείς να αντιμετωπίσεις τα πάντα στη ζωή, ακόμη και μία πανδημία, όπου τα μηνύματα, τα τηλεφωνήματα, ακόμη και οι ομαδικές συνομιλίες με βίντεο, μπορούν να υποκαταστήσουν τις συζητήσεις γύρω από έναν καφέ ή σε μια νυχτερινή έξοδο με τις φιλενάδες. Επένδυα πάντα πολλά στις φιλίες μου. Αυτές τις ημέρες, όμως, εκτιμώ τους φίλους μου ακόμη περισσότερο: τα γεμάτα νόημα βλέμματα που μου ρίχνουν, τις αγκαλιές τους ακριβώς στη σωστή στιγμή, τις ολιγόλογες διαβεβαιώσεις που μας υπενθυμίζουν ότι είμαστε σημαντικοί, ότι το φως μας είναι ορατό και ότι η φωνή μας ακούγεται.
Είμαι επίσης τυχερή που έχω έναν καταπληκτικό σύζυγο, εκπαιδευμένο ύστερα από 30 χρόνια γάμου στο πώς να με στηρίζει και να με βοηθάει στην αναζήτηση ηρεμίας. Κάποιες φορές, διαισθάνεται τι μου συμβαίνει πριν από μένα. Παρότι η συντροφικότητα δεν προσφέρει από μόνη της όλες τις λύσεις στα προβλήματα της ζωής, πιστεύω ότι ο Μπαράκ και εγώ είμαστε η ζωντανή απόδειξη ότι χάρη σε σκληρή δουλειά, βαθύ συναισθηματικό σύνδεσμο και άφθονη αγάπη, δύο πολύ διαφορετικοί άνθρωποι μπορούν να είναι πιο δυνατοί όταν βρίσκονται μαζί.
Πιστεύω ακράδαντα ότι, πολλές φορές, οι υποτιθέμενες αδυναμίες μας είναι στην πραγματικότητα στοιχεία της δύναμής μας.
– Παρά την παραδοχή σας στο βιβλίο ότι οι άνθρωποι αντιμετωπίζουν δικαιολογημένους και συγκεκριμένους φόβους στην καθημερινότητά τους, γράφετε: «Οι πληγές μας γίνονται οι φόβοι μας. Οι φόβοι μας γίνονται τα όριά μας». Τι εννοείτε με αυτό; Πώς ξεπερνά κανείς ή «αποκωδικοποιεί» τους φόβους του;
– Αυτή η ερώτηση μου φέρνει στον νου τους παππούδες μου. Οι γονείς μου είδαν τα όρια που έθετε ο ρατσισμός στη γενιά των δικών τους γονιών. Ο παππούς μου, για παράδειγμα, εγκατέλειπε σπάνια τη συνοικία του, ενώ όταν το έκανε, ήταν εμφανώς τρομοκρατημένος. Το έβλεπα όταν οδηγούσε στο κέντρο του Σικάγου.
Οι γονείς μου, βέβαια, έβλεπαν τον φόβο των γονιών τους να εκδηλώνεται με άλλους τρόπους στη ζωή τους. Προσπάθησαν έτσι όσο μπορούσαν να διευρύνουν τον δικό μας κόσμο, βοηθώντας μας να αποκωδικοποιήσουμε τους φόβους μας από νεαρή ηλικία. Θυμάμαι να φοβάμαι πάρα πολύ τις καταιγίδες και τους κεραυνούς. Ο πατέρας μου καθόταν και μου εξηγούσε τον μηχανισμό του κεραυνού και πώς μπορεί κανείς να παραμείνει ασφαλής σε μια καταιγίδα. Η μητέρα μου, από τη μεριά της, παρέμενε ατάραχη απέναντι σε επίφοβες για μένα απειλές όπως οι αράχνες, τα μεγάλα σκυλιά ή η τοστιέρα, που ο αδελφός μου κι εγώ κάψαμε ένα πρωί.
Εμαθα από αυτούς ότι η ικανότητα και η αποτελεσματικότητα βρίσκονται στην άλλη όψη του νομίσματος του φόβου και ότι μπορούμε να αποδομήσουμε τη μηχανική όσων μάς φοβίζουν και να εκμεταλλευθούμε όσα θα μάθουμε για να προοδεύσουμε. Αυτό ισχύει το ίδιο αν είσαι παιδί που τρέμει τους κεραυνούς ή αν είσαι ενήλικος που φοβάται να μιλήσει σε ακροατήριο, αν διστάζεις να ζητήσεις αύξηση από το αφεντικό σου, αν ετοιμάζεσαι για μια δύσκολη συζήτηση με τον σύντροφό σου ή για ό,τι άλλο μπορεί κανείς να φανταστεί. Αν πάρουμε μια βαθιά ανάσα και κοιτάξουμε κατάματα αυτό που μας φοβίζει, θα συνειδητοποιήσουμε την πραγματική του φύση. Αυτό δεν σημαίνει ότι ο φόβος δεν είναι πραγματικό συναίσθημα ή ότι μας είναι εύκολο να τον αγνοήσουμε. Αντίθετα, σημαίνει ότι, αφού ξεπεράσουμε την πρώτη, αντανακλαστική μας αντίδραση, θα βρούμε συνήθως εποικοδομητική οδό προς τα εμπρός.
– Γράφετε για τη σημασία της «ορατότητας» στο βιβλίο σας. Σε ένα κεφάλαιο αναφέρετε πως η διαφορετικότητα ή η χρήση στερεοτύπων μπορεί να καταστήσει τον άνθρωπο αόρατο. Σε άλλο κεφάλαιο, μιλάτε για την ικανότητα της αλληλεγγύης να μας βοηθήσει να ανακαλύψουμε την ψυχική ηρεμία και να αποδεχθούμε τα ελαττώματά μας. Τι συμβουλές θα δίνατε σε ανθρώπους που αισθάνονται αόρατοι, προκειμένου να ανακαλύψουν τον «κώδικα της εσωτερικής τους δύναμης», όπως τόσο εύστοχα γράφετε;
– Πιστεύω ακράδαντα ότι οι υποτιθέμενες αδυναμίες μας είναι στην πραγματικότητα στοιχεία της δύναμής μας. Για παράδειγμα, όταν συναντώ παιδιά που μεγαλώνουν σε δύσκολες γειτονιές, διηγούνται συχνά ιστορίες από το καθημερινό τους βίωμα: βία συμμοριών, απόντες γονείς, απουσία ελπίδας και ευκαιριών. Αυτό που τους λέω είναι μια προέκταση αυτού που έλεγα νωρίτερα για τον φόβο. Αν σκεφτούν αυτά που βιώνουν, θα διαπιστώσουν ότι διαθέτουν ήδη σειρά δεξιοτήτων που κανείς συνομήλικός τους δεν έχει: την επιμονή, την αυτάρκεια και την αντοχή στις κακουχίες.
Είναι μία τακτική που όλοι μπορούμε να εφαρμόσουμε στη ζωή μας. Αν νιώθουμε αόρατοι ή αν νομίζουμε ότι κάτι μας λείπει, ίσως να υπάρχει κάτι μοναδικό από την άλλη πλευρά της ανασφάλειας αυτής. Τα τραύματα μπορούν να μας βοηθήσουν να ωριμάσουμε και να μάθουμε. Η μοναξιά και το κενό μπορούν να μας μάθουν τι πραγματικά μας γεμίζει. Με αποφασιστικότητα και ειλικρίνεια, η ανασφάλεια μπορεί να μας οδηγήσει στον δρόμο της αυτοπεποίθησης. Μη γελιέστε, όμως, οι δρόμοι αυτοί δεν είναι εύκολοι. Αν αρχίσουμε, όμως, να αποδεχόμαστε το γεγονός ότι οι αδυναμίες μπορεί να είναι δύναμη, τότε τίποτα δεν θα μπορεί πια να μας εξασθενίσει.
– Μιλήσαμε για τη σημασία του φωτός, που μεταφέρει ο κάθε άνθρωπος μέσα του. Ποιοι είναι κάποιοι τρόποι προκειμένου να μοιραστούμε μεταξύ μας το φως αυτό και να το μεταδώσουμε στην κοινότητα;
– Είναι σημαντικό να θυμάστε ότι δεν χρειάζεστε να προβείτε σε εντυπωσιακή ή θορυβώδη κίνηση για να κάνετε τη διαφορά. Οι μικρές πράξεις, όπως η ψήφος, η βοήθεια σε ένα γείτονα ή η εθελοντική εργασία για ένα σκοπό που σας είναι πολύτιμος, έχουν τεράστια δύναμη. Η μετατροπή των μικρών αυτών πράξεων σε ρουτίνα δεν είναι μόνο καλό για την κοινωνία, αλλά σας βοηθά να νιώσετε πιο «ορατοί», πιο συνδεδεμένοι και πιο προσηλωμένοι στον στόχο. Οταν μοιραζόμαστε το φως μας, αυτό αντανακλάται πάνω μας.
– Τι ελπίζετε να αποκομίσουν οι αναγνώστες από το τελευταίο βιβλίο σας;
– Θεωρώ ότι το βιβλίο αυτό είναι μια εργαλειοθήκη. Μια καταγραφή χρήσιμων μεθόδων και πρακτικών που θα βοηθήσουν τον κάθε έναν σε καιρούς αμφιβολίας και αβεβαιότητας. Είναι βέβαιο ότι το περιεχόμενο του βιβλίου δεν θα προσφέρει την τέλεια απάντηση στα ιδιαίτερα προβλήματα του κάθε ανθρώπου. Θέλω, όμως, όσοι το διαβάσουν να νιώσουν λιγότερο μόνοι. Θέλω να συνειδητοποιήσουν ότι οι φόβοι και ο αγώνας τους δεν είναι μοναδικοί και ότι όλοι περνάμε περιόδους αμφιβολίας, ακόμη και μια πρώην Πρώτη Κυρία. Ελπίζω το βιβλίο να βοηθήσει όσο περισσότερους ανθρώπους να νιώσουν πιο ισορροπημένοι, ασφαλείς και συνδεδεμένοι με τους γύρω τους, καθώς αντιμετωπίζουν τις ποικίλες προκλήσεις της ζωής. Οταν βάλουν κάτω το βιβλίο αφού το διαβάσουν, ελπίζω το χαμόγελό τους να είναι λίγο πιο πλατύ. Ελπίζω επίσης να είναι ακόμη πιο χαρούμενοι για τους ανθρώπους και τις ευκαιρίες που έχουν στη ζωή τους.
Το πλέξιμο σαν παρηγοριά, το Πρίνστον και τα πρωινά μπροστά στον καθρέφτη
Στο νέο βιβλίο της με τίτλο «The Light We Carry: Overcoming in Uncertain Times», η Μισέλ Ομπάμα αναμειγνύει δυναμικές διηγήσεις με τη σοφία που απέκτησε ως εμπειρία ζωής.
Οπως η ίδια σημειώνει, «δεν πιστεύω ότι υπάρχουν τακτικές λύσεις ή ουσιαστικές απαντήσεις στα μεγάλα προβλήματα της ζωής. Από τη φύση της η ανθρώπινη εμπειρία τις αγνοεί. Οι καρδιές μας είναι πολύπλοκες και οι ιστορίες μας περιπλεγμένες». Η Μισέλ Ομπάμα αντί να προσφέρει μια «μαγική» συνταγή για την αντιμετώπιση των προκλήσεων της ζωής, επιτρέπει στους αναγνώστες να ρίξουν μια ματιά στα προσωπικά της όπλα.
Η δύναμη του μικρού
Τις πρώτες ημέρες της πανδημίας η Μισέλ Ομπάμα έμαθε να ηρεμεί και να διαχειρίζεται τα συναισθήματα που την κατέβαλλαν με μια καινούργια ασχολία: το πλέξιμο. Η αφιέρωσή της σε «κάτι που ήταν μικρότερο από τον φόβο, τις ανησυχίες και την οργή μου, μικρότερο από την αίσθηση της ανημποριάς που με συνέθλιβε, κινητοποίησε τον νου μου προς μια νέα κατεύθυνση», εξηγεί. «Με έβαλε σε ένα δρόμο, που οδηγούσε μακριά από τη φρικτή πόλη, προς ένα γαλήνιο λόφο και ένα σημείο από όπου μπορούσα να δω τα πράγματα με μεγαλύτερη ευκρίνεια». Περιγράφοντας το αίσθημα μοναξιάς που την κατέλαβε, πριν από την ομιλία της, με βιντεοκλήση, στο εθνικό συνέδριο των Δημοκρατικών του 2020, αποδίδει στην αναγκαστική ακινησία και σταθερότητα, που βρήκε στο πλέξιμο, την κατάκτηση της «απόλυτης καθαρότητας που έρχεται όταν μιλάς από τον πυρήνα της ύπαρξής σου». «Επρεπε να σμικρυνθώ για να καταφέρω να κάνω σημαντικές σκέψεις», γράφει. «Είχα συγκλονιστεί από την κλίμακα όσων συνέβαιναν. Χρειάστηκα τα χέρια μου, για να με εισαγάγουν εκ νέου σε ό,τι ήταν καλό, απλό και εφικτό. Και ήταν πολλά αυτά».
Αποκωδικοποιώντας τον φόβο
Ο φόβος είναι ένα φυσιολογικό συναίσθημα σε έναν κόσμο όπου πολλοί εύλογα ανησυχούν για την προσωπική τους ασφάλεια και σταθερότητα, είτε επειδή επιβίωσαν από κακοποίηση, τραύματα πολέμου, είτε επειδή απλώς εκτέθηκαν στην απάνθρωπη κριτική των άλλων. Σε κάποιες περιπτώσεις, οι αφηρημένοι φόβοι, της γελοιοποίησης ή της απόρριψης, των ανοίκειων εμπειριών ή της ενασχόλησης με κάτι νέο, μπορούν να μας κρατήσουν πίσω, περιορίζοντας τις δυνατότητές μας και καθιστώντας τη ζωή φτωχότερη. «Γι’ αυτό πιστεύω ότι πρέπει να προσέχουμε πολύ στην αξιολόγηση των ανησυχιών μας και στη διαχείριση του φόβου», γράφει η Μισέλ Ομπάμα. «Οι επιλογές που κάνουμε όταν φοβόμαστε, πιστεύω, καθορίζουν την έκβαση της ζωής μας». Συγκρίνοντας τον φόβο που ένιωσε όταν ο Μπαράκ Ομπάμα τής ανακοίνωσε ότι ήθελε να θέσει υποψηφιότητα για την προεδρία, με την κληρονομιά των δύο παππούδων της, περήφανων και ικανών Αφροαμερικανών, οι ζωές των οποίων συχνά περιορίζονταν από τον εύλογο και πραγματικό φόβο και την καχυποψία που γέννησε η εμπειρία του ρατσισμού, η κ. Ομπάμα καλεί τους αναγνώστες της να αναρωτηθούν: «Φοβάμαι επειδή πράγματι κινδυνεύω ή απλώς επειδή αντιμετωπίζω κάτι εντελώς νέο; Η αποκωδικοποίηση του φόβου σημαίνει ότι σταματούμε για να αναλογιστούμε το ένστικτό μας, εξετάζοντας τι αποφεύγουμε και προς τι μπορούμε να προχωρήσουμε ευκολότερα, και κυρίως γιατί κινούμαστε προς τα μπρος ή οπισθοχωρούμε».
Ξεκινώντας με στοργή
«Πολλοί έχουμε δαπανήσει τη ζωή μας αποτυπώνοντας τα επικριτικά πρόσωπα γύρω μας. Νιώθουμε ένα βομβαρδισμό κριτικής, αναρωτιόμαστε πού έχουμε κάνει λάθος και εσωτερικοποιούμε, με επισφαλείς τρόπους που μας ακολουθούν σε όλη μας τη ζωή, τις απαντήσεις», σημειώνει η Μισέλ Ομπάμα. «Συχνά στρέφουμε στον εαυτό μας την επικριτική ματιά μας. Αυτοτιμωρούμαστε για ό,τι είναι στραβό, προτού καν δούμε τι είναι ορθό». Αναγνωρίζοντας ότι και η ίδια πολλά πρωινά κοιτιέται στον καθρέπτη και αρχίζει να μετράει τις ατέλειές της, υπογραμμίζει ότι είναι αναγκαίο να αρχίζουμε κάθε ημέρα με στοργή για τον εαυτό μας, παραμερίζοντας την αυτοκριτική. Ας καλημερίσουμε τον εαυτό μας με συμπόνια και αποδοχή. Είναι σημαντικό στις σχέσεις με τους γύρω μας, και ιδιαίτερα με τα παιδιά, να περιορίσουμε την ενστικτώδη τάση για κριτική και να προσεγγίσουμε ολόκληρη την ύπαρξή τους με θέρμη και χαρά.
Είμαι ορατός;
«Σχεδόν όλοι, κάποια στιγμή, νιώθουμε ότι δεν ανήκουμε, ότι είμαστε παρείσακτοι, στον χώρο όπου κινούμαστε. Για όσους θεωρούμαστε διαφορετικοί, είτε εξαιτίας φυλής, εθνικότητας, σώματος, μεγέθους, φύλου, παραδοξότητας, αναπηρίας νευροδιαφορετικότητας ή για οποιονδήποτε άλλο λόγο, αυτό το συναίσθημα είναι μόνιμο, οξύ και αδιάκοπο», γράφει η Μισέλ Ομπάμα. «Η συμβίωση μαζί του θέλει σκληρή δουλειά». Eξιστορώντας ότι το ύψος της, ως παιδί, την οδήγησε στη συνειδητοποίηση της διαφορετικότητάς της και στην αίσθηση της ασημαντότητάς της, περιγράφει πώς το συναίσθημα ότι ήταν «άλλη» ή «μοναδική» την ακολούθησε στα φοιτητικά της χρόνια στο Πρίνστον, όπου ήταν διπλή μειονότητα ως γυναίκα και ως Αφροαμερικανή. Χρειάστηκαν πολλά χρόνια για να ενσωματώσει στη ζωή της ένα απόφθεγμα που της είχε υιοθετήσει ο πατέρας της: «Κανείς δεν μπορεί να σε κάνει να νιώσεις άσχημα, αν νιώθεις καλά με τον εαυτό σου». Σταδιακά έμαθε να είναι περήφανη για τη διαφορετικότητά της και να αφήνει τις πράξεις της, αντί της κρίσης των άλλων, να εκφράζουν την αλήθεια της.
Η ολότητά μας
Aν και είναι δύσκολο να μοιραστούμε ειλικρινώς την ύπαρξή μας με άλλους, ιδιαίτερα αν επωμιζόμαστε το βάρος της διαφορετικότητας, για τη Μισέλ Ομπάμα, «αυτό που έχει σημασία είναι να αναζητούμε ευκαιρίες για να νιώσουμε πιο άνετα με τον εαυτό μας και την ιστορία μας, και κυρίως για να δημιουργούμε χώρο και αποδοχή για τις ιστορίες των άλλων». Η ανάληψη του ρίσκου αποκάλυψης κάποιου στοιχείου από τα εσώψυχά μας μπορεί να μας ανακουφίσει και να ενισχύσει την αυτοπεποίθησή μας. «Είναι ένα μέσο για να ανακαλύψουμε το εσωτερικό μας φως, που συχνά βοηθά και τους άλλους να το δουν», εξηγεί η Μισέλ Ομπάμα. Αν και νιώθουμε πιο ασφαλείς αποκρύπτοντας τα ασθενή σημεία μας, το να εξιστορήσουμε την ιστορία μας, με υπερηφάνεια και θάρρος, μπορεί να εμψυχώσει άλλους δημιουργώντας μια ευρύτερη σφαίρα όπου νιώθουν ότι είναι ορατοί και ότι ανήκουν. «Οταν κάποιος επιλέξει να αποκαλύψει κάποια θεωρούμενη ατέλεια της ιστορίας του, που θα μπορούσε να εκληφθεί ως αδυναμία, συχνά φανερώνει την πηγή της σταθερότητας και της δύναμής του».
Το «The Light We Carry» περιλαμβάνει δυνατές ιστορίες και σώφρονες συμβουλές, οι οποίες θα πυροδοτήσουν συζητήσεις και θα ενθαρρύνουν τη θετική ενδοσκόπηση. Το βιβλίο της Μισέλ Ομπάμα περιλαμβάνει και τις σκέψεις της για τη δημιουργία ενός κύκλου φίλων που εμπιστευόμαστε, απολαμβάνουμε και στους οποίους στηριζόμαστε. Επίσης, υπογραμμίζει τη σημασία επιλογής ενός υποστηρικτικού και ενθαρρυντικού συντρόφου ζωής, ο οποίος παραστέκεται στα καλά και στα άσχημα. Το νέο βιβλίο περιλαμβάνει την εμπειρική σοφία της κυρίας Ομπάμα στην ανατροφή των παιδιών, τα μαθήματα που έλαβε από τη δική της μητέρα, Μάριαν Ρόμπινσον, και την εμπειρία της από το μεγάλωμα δύο νεαρών θυγατέρων στον Λευκό Οίκο.
«Κατανόησα ότι είναι σωστό να αναγνωρίσουμε ότι η αυτοεκτίμηση έρχεται τυλιγμένη με ευαλωτότητα και πως το κοινό μας στοιχείο που μοιραζόμαστε ως άνθρωποι στον ίδιο πλανήτη, είναι η παρόρμηση να προσπαθούμε πάντα, και υπό οποιαδήποτε συνθήκη, για το καλύτερο», σημειώνει η Μισέλ Ομπάμα. «Γινόμαστε πιο τολμηροί στο φως. Αν γνωρίζεις το φως σου, γνωρίζεις τον εαυτό σου. Γνωρίζεις έντιμα την ιστορία σου. Η εμπειρία μου λέει ότι αυτός ο τύπος αυτογνωσίας οικοδομεί αυτοπεποίθηση που με τη σειρά της γεννάει γαλήνη και την ικανότητα διατήρησης μιας οπτικής η οποία οδηγεί τελικά στη δυνατότητα ουσιαστικής διασύνδεσης με τους άλλους. Αυτό είναι για εμένα ο ακρογωνιαίος λίθος των πάντων. Το ένα φως τρέφει το άλλο. Μια δυνατή οικογένεια δανείζει δύναμη σε άλλες. Μια κοινότητα που ενδιαφέρεται μπορεί να κινητοποιήσει όσους την περιβάλλουν. Αυτή είναι η δύναμη του φωτός που μεταφέρουμε».
Το σχόλιο για Τραμπ, Μπάιντεν
Στις τελευταίες τηλεοπτικές εμφανίσεις της για την προώθηση του βιβλίου, η Μισέλ Ομπάμα είπε ότι ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν «κάνει εξαιρετική δουλειά», αλλά απέφυγε να στηρίξει μια νέα υποψηφιότητά του. «Ξέρετε, πρέπει να το σκεφτώ», είπε απαντώντας σε ερώτηση ειδικού αφιερώματος του ABC. Αναφερόμενη στην άνοδο του Ντόναλντ Τραμπ στην εξουσία το 2016, η Μισέλ εκμυστηρεύθηκε πως ακόμη την πονάει εκείνη η αναμέτρηση. «Οταν έχω τις μαύρες μου, στις πιο παράλογες φάσεις μου, σκέφτομαι πως ίσως τελικά η προεδρία Ομπάμα δεν είχε σημασία. Δεν ήμασταν αρκετά καλοί», ανέφερε, καθώς η διαδοχή του συζύγου της από τον Τραμπ την έκανε να αναρωτιέται για το αποτύπωμα της προεδρίας του πρώτου. «Στη συνέχεια, όμως, κοιτάζω γύρω μου και υπάρχει μεγαλύτερη σαφήνεια, σκέφτομαι πιο λογικά, ότι ένας ολόκληρος κόσμος από νέους ανθρώπους σκέφτονται διαφορετικά για τον εαυτό τους λόγω της δουλειάς που εμείς κάναμε».