Οι ενδιάμεσες εκλογές του 2022 στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής (ΗΠΑ), αποτέλεσαν σίγουρα ένα σημαίνον γεγονός, με εθνικές αλλά και προεκτάσεις διεθνών επιπτώσεων. Ίσως το σημαντικότερο θεσμικό διακύβευμα υπήρξε η διασφάλιση της εκλογικής διαδικασίας και η ομαλή μετάβαση εξουσίας ως ακρογωνιαίοι λίθοι της δημοκρατίας.
Οι ΗΠΑ έχουν δύο νομοθετικά σώματα σε ομοσπονδιακό (εθνικό) επίπεδο: τη Βουλή των Αντιπροσώπων (House of Representatives) και τη Γερουσία (Senate). Σύμφωνα με το δεύτερο και τρίτο μέρος του Άρθρου 1 του Συντάγματος των ΗΠΑ, σε κάθε ενδιάμεσες εκλογές, ήτοι στο μέσον της θητείας (διετία) ενός Προέδρου, οι 435 έδρες της Βουλής και το περίπου 1/3 του συνόλου των εδρών της Γερουσίας (100 έδρες συνολικά – 2 Γερουσιαστές ανά Πολιτεία) είναι προς διεκδίκηση.
Ιστορικά, στις ενδιάμεσες εκλογές το κυβερνών πολιτικό κόμμα χάνει σημαντικό αριθμό εδρών. Αν και υπάρχουν ακόμη ενεργές αναμετρήσεις, είναι σχεδόν σίγουρο ότι οι Δημοκρατικοί θα καταφέρουν να διατηρήσουν την οριακή πλειοψηφία στη Γερουσία (όπου 35 από τις 100 έδρες ήταν προς διεκδίκηση), και οι Ρεπουμπλικάνοι θα κερδίσουν την πλειοψηφία στη Βουλή. Τα προγνωστικά καταδείκνυαν ένα «κόκκινο κύμα», με κύρια θέματα για το εκλογικό σώμα τον πληθωρισμό και την οικονομία (ενδεικτικά, τον περασμένο Ιούνιο η μέση τιμή για 1 γαλόνι – περίπου 4 λίτρα – βενζίνης ήταν διπλάσια σε σύγκριση με το 2020).
Παρά ταύτα, οι νίκες των Ρεπουμπλικάνων υπήρξαν σημαντικά περιορισμένες (μόνον διατήρηση αριθμού εδρών στη Γερουσία με πιθανότητα να τις αυξήσουν κατά 1, και, έως τώρα, αύξηση μόνον κατά 18 των εδρών τους της Βουλής), καταδεικνύοντας ότι, κυρίως, η δημοκρατία και το θέμα των αμβλώσεων στον απόηχο της (με πλειοψηφία των συντηρητικών δικαστών) απόφασης του Ανωτάτου Δικαστηρίου Dobbs v. Jackson Women’s Health Organization, η οποία και ανέτρεψε τα δεδικασμένα στις αποφάσεις Roe v. Wade και Planned Parenthood of Southeastern Pennsylvania v. Casey, καταργώντας την άμβλωση ως συνταγματικά προστατευμένο δικαίωμα και επιτρέποντας στις Πολιτείες να ρυθμίσουν το θέμα, απαγορεύοντας, περιορίζοντας, ή επιτρέποντας αυτές κατά το δοκούν, διαδραμάτισαν έτι σημαντικότερο ρόλο.
Όσον αφορά στη δημοκρατία, μεγάλος αριθμός των υποψηφίων των Ρεπουμπλικανών, που αντιστοιχεί σε άνω των μισών θέσεων προς διεκδίκηση (253 υποψήφιοι σε σύνολο 470 θέσεων), υποστήριξε ότι υπήρξε κλοπή/νοθεία στις εκλογές του 2020, ρητορική που διέδωσε ευρέως – και διατηρεί ακόμη – ο τέως Πρόεδρος Ντόναλντ Τράμπ, ο οποίος και ηττήθηκε στις τότε εκλογές από το νυν Πρόεδρο Τζόσεφ Μπάιντεν. Πολλές εκ των απόψεων αυτών περιλαμβάνουν και ευρύτερη αμφισβήτηση του εκλογικού συστήματος. Παρ’ ότι αρκετοί εξ αυτών πιθανότατα θα νικήσουν, σε μερικές περιπτώσεις υψηλής αναγνωρισιμότητας δεν κατάφεραν να (επαν)εκλεγούν, και μάλιστα έχοντας προταθεί και υποστηριχθεί ενθέρμως από τον τέως Πρόεδρο Τράμπ.
Παρότι οι ενδιάμεσες εκλογές στις ΗΠΑ λαμβάνουν τον ρόλο «δημοψηφίσματος» για το κυβερνών κόμμα, το οποίο και συνήθως ηττάται, και παρά τα έντονα προβλήματα στην οικονομία, οι Αμερικανοί εκλογείς φαίνεται να έθεσαν ως σημαντικότερες προτεραιότητες την ομαλή δημοκρατική διακυβέρνηση μέσω εκλογών και το δικαίωμα στις αμβλώσεις, απορρίπτοντας ακραίες πρακτικές. Σημαντική θα είναι η εξέλιξη των επόμενων δύο ετών όσον αφορά στη Βουλή, η οποία έχει την αρμοδιότητα σύγκλισης Εξεταστικών Επιτροπών, αλλά και όσον αφορά στην εσωκομματική διαμάχη εντός του Ρεπουμπλικανικού κόμματος για το χρίσμα υποψηφίου Προέδρου για το 2024.
*Ο Αλέξανδρος Κυριακίδης είναι μεταδιδακτορικός Ερευνητής στο Ελληνικό Ίδρυμα Ευρωπαϊκής και Εξωτερικής Πολιτικής (ΕΛΙΑΜΕΠ).
Ακολουθήστε το kathimerini.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, στο kathimerini.gr