Το κυβερνών κόμμα του Ταγίπ Ερντογάν ετοιμάζεται να καταθέσει στο κοινοβούλιο τροπολογία του Συντάγματος σχετικά με το δικαίωμα χρήσης, ή μη, της ισλαμικής μαντίλας στην καθημερινή ζωή, στο σχολείο και στο γραφείο.
Η συγκεκριμένη πολιτική απόφαση έρχεται στο προσκήνιο μερικούς μήνες πριν από τις εκλογές.
Απόδειξη ότι το θέμα βρίσκεται στην επικαιρότητα είναι το πολύ δημοφιλές σίριαλ του Netflix «Bir Baskadir», που φέρνει σε αντιπαράθεση μία αγρότισσα που φορά μαντίλα με δύο χειραφετημένες ψυχολόγους της πόλης. Η μία λέει κάνοντας ζάπινγκ μπροστά στην τηλεόραση: «Είναι η νέα μόδα: πλέον, σε όλα τα σίριαλ υπάρχει μια γυναίκα με μαντίλα».
Ο πρώτος που ξεκίνησε τη συζήτηση για το συγκεκριμένο θέμα είναι ο ηγέτης της αντιπολίτευσης και του ιστορικού κοσμικού Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος CHP του Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ. Ο Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου κατηγόρησε τον Ερντογάν ότι «επιδιώκει να κρατήσει ομήρους τις καλυμμένες γυναίκες».
Αρση απαγορεύσεων
Ωστόσο η απάντηση από τον Ερντογάν ήταν άμεση, λέγοντας του: «Υπάρχει διάκριση ανάμεσα στις καλυμμένες και στις ακάλυπτες γυναίκες σήμερα στις δημόσιες υπηρεσίες; Στα σχολεία; Οχι. Αυτό το πετύχαμε εμείς!».
Σημειώνεται πως οι αρχές της νεαρής Τουρκικής Δημοκρατίας τηρούσαν αρχικά αποθαρρυντική στάση απέναντι στην χρήση της μαντίλας. Στη συνέχεια η μαντίλα απαγορεύθηκε προοδευτικά στην εκπαίδευση και τις δημόσιες υπηρεσίες, για να αποκατασταθεί το 2008 υπό την ισλαμοσυντηρητική διακυβέρνηση του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP).
Το AKP ήρε αρχικά την απαγόρευση στα πανεπιστήμια, έπειτα στην δευτεροβάθμια εκπαίδευση, στις δημόσιες υπηρεσίες, στο κοινοβούλιο, ακόμη και στην αστυνομία.
Τα μέτρα αυτά εξελήφθησαν στην Τουρκία ως «απελευθέρωση των δικαιωμάτων των γυναικών», για τα οποία δεν θέλουν πισωγύρισμα, εξηγεί η Μπερίν Σενμέζ, ιστορικός, ακτιβίστρια και ένθερμη υπερασπιστής των δικαιωμάτων των γυναικών, που φοράει μαντίλα.
Απέναντι στις αντιρρήσεις ορισμένων φεμινιστριών και εν μέσω της σοβαρής κρίσης της τουρκικής οικονομίας, λέει ότι «η διαβεβαίωση ότι οι καλυμμένες γυναίκες μπορούν να ασκούν τα δικαιώματά τους (…) αποτελεί μέσον πρόληψης των οικονομικών κρίσεων και αύξησης του επιπέδου της ανθρώπινης ανάπτυξης», επιτρέποντάς τους να σπουδάζουν και να εργάζονται.
Το 50% των γυναικών της Τουρκίας φορούν μαντίλα
Ελλείψει νέας έρευνας, υπολογίζει ότι το 50% των γυναικών της Τουρκίας φορούν την ισλαμική μαντίλα, έναντι 65% το 2012.
«Το να μην γίνεται αντιληπτό μου είναι ακατανόητο», προσθέτει. «Το νομοσχέδιο του Κιλιτσντάρογλου είναι ένα μέτρο σημαντικό για την ανάσχεση του Ερντογάν», καταλήγει η αντιπολιτευόμενη Μπερίν Σενμέζ.
Ιδανική γυναίκα
«Τόσο η απαγόρευση της μαντίλας όσο και η άρση της απαγόρευσης έγιναν στο όνομα της χειραφέτησης των γυναικών. Στην πραγματικότητα, και οι δύο θέσεις επεδίωξαν να επιβάλουν κάθε μία το δικό της μοντέλο της ιδανικής γυναίκας», γράφει η Γκενύλ Τολ, διευθύντρια του Προγράμματος Τουρκία του Middle East Institute σε άρθρο που αναρτήθηκε στην ιστοσελίδα του.
«Η άρση της απαγόρευσης της μαντίλας είναι εμβληματική της ευρύτερης λαϊκιστικής, ισλαμιστικής ατζέντας του Ερντογάν». «Δεν θέλησε ποτέ να απελευθερώσει πραγματικά τις γυναίκες, είτε φορούν είτε δεν φορούν μαντίλα. Γι΄αυτόν, οι γυναίκες δεν είναι παρά μητέρες και σύζυγοι, όχι άτομα», γράφει η ερευνήτρια.
«Το κλειδί για την πραγματική απελευθέρωση των γυναικών είναι (…) η νομοθέτηση του δικαιώματος των να επιλέγουν. Να αποφασίζουν πότε και αν πρέπει να μείνουν έγκυοι, πόσα παιδιά να κάνουν, να φορούν ή όχι μαντίλα. Οι γυναίκες πρέπει να είναι ελεύθερες να αποφασίσουν μόνες τους», επιμένει.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ. AfP