Υπάρχει ένα βιβλίο που φέρεται να εξηγεί, σε έναν βαθμό, όλα όσα συμβαίνουν στο μυαλό του Έλον Μασκ, και μαζί στον κόσμο του Twitter, το τελευταίο διάστημα. Όχι, δεν είναι τελευταίας εσοδείας, από τα άρτι αφιχθέντα στις προθήκες των βιβλιοπωλείων. Κυκλοφόρησε το μακρινό 1941, υπό τον τίτλο «The Managerial Revolution: What is Happening in the World». Στα ελληνικά έχει κυκλοφορήσει από τις εκδόσεις Κάλβος, σε μετάφραση Τάκη Κονδύλη, με τον τίτλο «Η επανάσταση των διευθυντών». Συγγραφέας του, ο Αμερικανός πολιτικός στοχαστής Τζέιμς Μπέρναμ (1905 – 1987), που είχε ξεκινήσει την πορεία του ως τροτσκιστής προτού μετακινηθεί πολιτικά στις τάξεις της συντηρητικής αμερικανικής δεξιάς.
Σε εκείνο το βιβλίο του 1941, ο Μπέρναμ μιλούσε για το τέλος του καπιταλισμού και την φθορά των καπιταλιστών, η πτώση των οποίων πρόκειται να οδηγήσει στην άνοδο μιας άλλης άρχουσας «τάξης»: της «τάξης των διευθυντών» («managerial class»).
Οχτώ δεκαετίες έπειτα από την πρώτη έκδοση εκείνου του βιβλίου, γνωρίζουμε πια ότι ο Μπέρνχαμ έπεσε έξω σε πολλές από τις προβλέψεις του. Σημειώνεται, δε, ότι εκείνος είχε προβλέψει, μεταξύ άλλων, και τη νίκη της ναζιστικής Γερμανίας στον Β΄ Παγκόσμιο…
Παρά την αποτυχία ωστόσο εκείνων των προβλέψεων, το έργο του Μπέρναμ έμελλε να βρει οπαδούς στις τάξεις της συντηρητικής δεξιάς αλλά και στον κόσμο της τεχνολογίας, όπως σημειώνει ο Ζακ Μπίτσαμ σε άρθρο του για τον ιστοχώρο Vox.
«Η πρώιμη σκέψη του Μπέρναμ γνώρισε μια αναγέννηση τα τελευταία χρόνια σε απροσδόκητα μέρη: μεταξύ των δεξιών τιτάνων της Σίλικον Βάλεϊ και των συντηρητικών πολιτικών στοχαστών», συνεχίζει ο Μπίτσαμ, υποστηρίζοντας ότι ο λόγος πίσω από την αυτήν την «αναγέννηση» είναι κατά βάση «πολιτιστικός».
Οι σύγχρονοι οπαδοί του Μπέρναμ βλέπουν τους «διευθυντές» ως μια διακριτή κοινωνική τάξη η οποία προωθεί τη δική της ατζέντα στο πλαίσιο ενός εν εξελίξει πολέμου αρχών και αξιών (culture war). Σύμφωνα με το εν λόγω αφήγημα, δραστήριοι «μάνατζερ» προωθούν, από τις θέσεις ισχύος που κατέχουν στα μίντια, στο Χόλιγουντ, στα πανεπιστήμια αλλά και στον χώρο της τεχνολογίας και των Big Tech, όχι τις παραδοσιακές συντηρητικές αξίες αλλά αντιθέτως τη ρητορική «αφύπνισης» της κουλτούρας «woke» που αποτελεί πια κόκκινο πανί (και πολιτικά «βολικό», προπαγανδιστικά «χρήσιμο» εχθρό) για τους συντηρητικούς ανά την υφήλιο, από την Ουγγαρία του Βίκτορ Όρμπαν έως τις ΗΠΑ των Τραμπ και Ντε Σάντις.
Μέσα σε ένα τέτοιο πλαίσιο, άνθρωποι πολιτικά και οικονομικά πανίσχυροι, όπως ο Τραμπ για παράδειγμα, αυτοπαρουσιάζονται ως «αντι-συστημικοί», «περιθωριακοί», «αδικημένοι» ή «θύματα». Κι αυτό, με το αιτιολογικό ότι δεν ασκούν πια εκείνοι, οι ιδιοκτήτες δηλαδή των μεγάλων εταιρειών και οι επικεφαλής των κέντρων εξουσίας, την «πολιτιστική ηγεμονία» που θα «έπρεπε» λόγω θέσης, ισχύος, οικονομικής επιφάνειας. Αντιθέτως, σύμφωνα με το εν λόγω αφήγημα, την «πολιτιστική ηγεμονία» την ασκούν πλέον άλλοι: η «τάξη των διευθυντών» για να δανειστούμε μια φράση από το έργο του Τζέιμς Μπέρναμ.
Μέσα σε ένα τέτοιο πλαίσιο, το πρώτο πράγμα που έκανε ο πολυ-δισεκατομμυριούχος Έλον Μασκ όταν αγόρασε το Twitter ήταν να συγκρουστεί με τους «διευθυντές» και τους μάνατζερ της επιχείρησης, πολλούς από τους οποίους απέλυσε. Η κίνηση αυτή θα μπορούσε, βέβαια, να ερμηνευτεί με όρους καθαρά οικονομικούς ή διοικητικούς. Με τέτοιους όρους ωστόσο δεν μπορούν σε καμία περίπτωση να ερμηνευθούν πολλά από τα πιο πρόσφατα τιτιβίσματα του Έλον Μασκ… που έχει επιτεθεί σε αυτό που ο ίδιος αποκαλεί «ιό των αφυπνισμένων» («woke mind virus»), που έχει ζητήσει τη δίωξη του επικεφαλής επιδημιολόγου του Λευκού Οίκου Άντονι Φάουτσι, που «φλερτάρει» πια με τις έκδηλα συνωμοσιολογικές τάσεις κύκλων τύπου QAnon.
Ακολουθήστε το kathimerini.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, στο kathimerini.gr