Καθώς πολλά ευρωπαϊκά έθνη ετοιμάζονται να στείλουν άρματα μάχης στην Ουκρανία για να τη βοηθήσουν να απελευθερώσει περισσότερα εδάφη από τη Ρωσία, το BBC και ο ανταποκριτής Άντριου Χάρντινγκ επισκέφθηκαν τα μέλη μιας ουκρανικής μονάδας αρμάτων μάχης της πρώτης γραμμής που ήδη μάχονται με τις ρωσικές δυνάμεις κοντά στα πλέον αιματηρά μέτωπα των τελευταίων εβδομάδων, στις πόλεις Μπαχμούτ και Σολεντάρ.
Στην πρώτη γραμμή, η ακοή τραυματίζεται περισσότερο από την όραση, καθώς οι εκρήξεις έρχονται κάθε λίγα δευτερόλεπτα, ενώ ο ήχος από τα βλήματα πυροβολικών είναι ανατριχιαστικός.
Αυτή είναι η καθημερινή και συνεχής «χορωδία του πολέμου» στο Ντονμπάς, όπου ουκρανικά και ρωσικά πληρώματα πυροβολικού, πυραύλων και αρμάτων μάχονται, ανταλλάσσοντας πλήγματα σε έναν σκληρό, αλλά σε μεγάλο βαθμό ατελέσφορο αγώνα για να βγουν από ένα αδιέξοδο που διαρκεί μήνες.
«Έχουμε στόχο», φώναξε ο Ρομάν, διοικητής ουκρανικής μονάδας αρμάτων, βγάζοντας ξαφνικά τα γάντια του και σκαρφαλώνοντας στον ολισθηρό, χιονισμένο πύργο ενός σκουροπράσινου άρματος T-72.
Δευτερόλεπτα αργότερα, μια έκρηξη αντηχούσε στην κοιλάδα προς τον Μπαχμούτ, καθώς ένα βλήμα άρματος που το Κιέβο προμηθεύτηκε από τις ΗΠΑ ξέφευγε από την κάννη του πυροβόλου, κατευθυνόμενο προς τις ρωσικές θέσεις στην απέναντι πλαγιά.
«Τα Τ-72 είναι παλιά τανκς – αυτό εδώ έχει την ίδια ηλικία με μένα», λέει στο βρετανικό δίκτυο ο Μπογκντάν, ένας 55χρονος Ουκρανός εθελοντής, δείχνοντας το τεράστιο άρμα μάχης.
«Οδηγούσα ένα από αυτά πριν από σχεδόν 40 χρόνια – δεν μπορώ να πιστέψω ότι το κάνω ξανά. Αλλά λειτουργεί. Κάνει τη δουλειά του», σημειώνει, τονίζοντας, όμως, πως ένα Leopard θα ήταν καλύτερο.
Βαριές απώλειες
Τα σχέδια για την αποστολή γερμανικών αρμάτων μάχης τύπου Leopard και βρετανικών Challengers στις γραμμές του μετώπου εδώ στο Ντονμπάς έχουν γίνει δεκτά με ενθουσιασμό από τις ουκρανικές δυνάμεις, οι οποίες έχουν υποστεί βαριές απώλειες τις τελευταίες εβδομάδες, γύρω από το Μπαχμούτ, και, πιο συγκεκριμένα, κατά τη διάρκεια της άγριας μάχης για την κοντινή πόλη Σολεντάρ, την οποία οι Ρώσοι, αλλά και οι φιλορωσικές δυνάμεις που διοικούν το Ντονέτσκ υποστηρίζουν ότι έχουν πλέον καταλάβει.
«Υπήρξαν βαριές απώλειες. Είναι πολύ θλιβερό. Είναι δύσκολο», περιγράφει ο Ντανίλο, υπεύθυνος αξιωματικός για την επισκευή αρμάτων μάχης της 24ης Μηχανοκίνητης Ταξιαρχίας. Ο ίδιος μάλιστα προσθέτει πως το σημερινό αδιέξοδο δεν θα αρθεί αν δεν φτάσουν ξένα τανκς σε σημαντικό αριθμό.
«Ναι, θα μείνουμε κολλημένοι εδώ. Χρειαζόμαστε αυτά [σ.σ. τα δυτικά άρματα] για να σταματήσουμε την επιθετικότητα της Ρωσίας. Με πεζικό, καλυμμένο από άρματα μάχης, θα νικήσουμε σίγουρα», δηλώνει. «Leopards, Challengers, Abrahams – κάθε ξένο άρμα είναι καλό για εμάς! Νομίζω ότι χρειαζόμαστε τουλάχιστον 300. Και τα χρειαζόμαστε τώρα».
Όλοι οι Ουκρανοί αναγνωρίζουν ότι η Ρωσία διαθέτει πιο σύγχρονα άρματα μάχης, ωστόσο, όπως λένε, η τακτική τους υστερεί.
«Τα ρωσικά τανκς είναι λίγο καλύτερα από τα δικά μας. Είναι πλήρως εκσυγχρονισμένα. Αλλά κυρίως οι Ρώσοι είναι δυνατοί επειδή προωθούνται μαζικά, προελαύνοντας πάνω στα σώματα των δικών τους στρατιωτών. Οι διοικητές μας νοιάζονται περισσότερο για τις ζωές των πληρωμάτων τους, οπότε προσπαθούμε να καταστρέψουμε [σ.σ. τον εχθρό] χάνοντας όσο το δυνατόν λιγότερους δικούς μας άνδρες», αφηγείται ο Μποντγκάν.
Ένας ανώτερος διοικητής λόχου της 24ης Ταξιαρχίας, με το κωδικό όνομα Καν, οδηγεί το βρετανικό συνεργείο σε μια μυστική τοποθεσία, μακριά από χαρακώματα τα οποία σκάβονταν στα χωράφια από εξειδικευμένα μηχανήματα. Στην τοποθεσία αυτή αρκετά άρματα ήταν κρυμμένα κάτω από δίχτυα καμουφλάζ, σε μια δασώδη περιοχή.
«Αυτά τα τανκς, τα T-72, έχουν αποδειχθεί αποτελεσματικά σε χειμερινές συνθήκες. Ωστόσο είναι παλιά και δεν είναι πραγματικά κατάλληλα για σύγχρονο πόλεμο. Αυτές τις μέρες όλοι ασχολούνται με τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη. Θα χρειαστεί πολύ λίγος χρόνος ώστε τα πληρώματά τους να προσαρμοστούν στον πιο σύγχρονο ευρωπαϊκό εξοπλισμό», εξηγεί ο Καν.
«Αν είσαι οδηγός άρματος, τότε είσαι ήδη κάποιος με νοημοσύνη πάνω από το μέσο όρο. Οι άνδρες θα είναι σε θέση να μάθουν και να προσαρμοστούν γρήγορα», αναφέρει ο ίδιος.
Ο πόλεμος στην Ουκρανία είναι, από πολλές απόψεις, μια σύγκρουση, βασισμένη στη φθορά, στα καταστροφικά πλήγματα του πυροβολικού και στις οχυρωμένες θέσεις, που θυμίζουν τα χαρακώματα του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου. Αλλά ο πόλεμος αποκάλυψε επίσης τον περιορισμό των αρμάτων μάχης – με μεγαλύτερη σαφήνεια τις πρώτες εβδομάδες της σύγκρουσης, όταν το ευέλικτο ουκρανικό πεζικό κατέστρεψε πολλές τεράστιες ρωσικές τεθωρακισμένες φάλαγγες με ρουκέτες.
Πηγή: BBC