Πριν από δύο χρόνια, η Μόσχα παρακολούθησε με ενδιαφέρον τη σύγκρουση ΗΠΑ-Γερμανίας σχετικά με τον αγωγό φυσικού αερίου Nord Stream 2 ως μία άσκηση υπερατλαντικής ισχύος.
Η Ρωσία είχε επενδύσει πολλά στον υποθαλάσσιο αγωγό μήκους 750 μιλίων που τη συνδέει με τη Γερμανία – ήθελε να αυξήσει τις πωλήσεις και να ενισχύσει την παρουσία της στην Ευρώπη, ειδικά στις βαριές βιομηχανίες, που διψούν για ενέργεια. Η Γερμανία, ένας από τους μεγαλύτερους καταναλωτές, ήταν εξ αρχής θετική. Η Ουάσιγκτον όχι.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν ήθελαν ο νέος υποθαλάσσιος εφοδιασμός υψηλής χωρητικότητας να αντικαταστήσει τις παλιές χερσαίες γραμμές που διέσχιζαν την Ουκρανία, παρέχοντας ζωτικά έσοδα στην όλο και πιο δυτικόστροφη ηγεσία στο Κίεβο.
Η Ρωσία σκέφτηκε ότι εάν η Ουάσιγκτον εμπόδιζε τον Nord Stream 2, κάτι που τελικά έκανε, τότε θα γινόταν σαφές ότι η ευρωπαϊκή ισχύς δεν πηγάζει πλέον από το Βερολίνο, αλλά στην πραγματικότητα από το Λευκό Οίκο.
Δύο χρόνια μετά, στην μετά-μερκελική περίοδο και δη μετά την αποτυχημένη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, η διατλαντική δυναμική έχει καταστεί ως ένα από τα κυρίαρχα ερωτήματα που ταλανίζουν το Κρεμλίνο.
Σπάνια στιγμή σιδηράς ηγεσίας
Η άρνηση του καγκελαρίου Όλαφ Σολτς, «να πιεστεί» να προχωρήσει μόνος του στην αποστολή τανκς στην Ουκρανία και αντ’ αυτού να απαιτήσει από τον Πρόεδρο των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν να συμμετάσχει μαζί του στο εγχείρημα -διακινδυνεύοντας την οργή του Πούτιν–, δείχνει ότι η διατλαντική δυναμική έχει αλλάξει.
Η Ευρώπη άργησε να ανταποκριθεί στις βαθιές ρωγμές της αμερικανικής πολιτικής και στην αβεβαιότητα που θα μπορούσε να προκαλέσει στους συμμάχους της μια άλλη προεδρία τύπου Τραμπ. Δεκαετίες ακλόνητης, αν όχι απόλυτης, εμπιστοσύνης στις ΗΠΑ, αντικαταστάθηκε από έναν πεισματάρικο ευρωπαϊκό πραγματισμό – και η Γερμανία πρωτοπορεί.
Η πρώην καγκελάριος Μέρκελ ήταν η ηθική πυξίδα της Ευρώπης. Ο Σολτς βρήκε ένα απροσδόκητο μέταλλο στον βαρύ κυβερνητικό συνασπισμό του και την Τετάρτη κατάφερε να κερδίσει το χειροκρότημα στη γερμανική Μπούντεσταγκ, επιδεικνύοντας μια σπάνια στιγμή σιδηράς ηγεσίας.
Στη σύνοδο του περασμένου Μαρτίου, οι ηγέτες του ΝΑΤΟ συμφώνησαν να εξοπλίσουν και να εκπαιδεύσουν την Ουκρανία, σύμφωνα με τα πρότυπα της Συμμαχίας. Δεν θα ήταν μέλος, αλλά το μήνυμα προς τη Μόσχα θα ήταν ξεκάθαρο: Τα επόμενα χρόνια, η Ουκρανία θα έμοιαζε και θα πολεμούσε σαν να ήταν στο ΝΑΤΟ.
Η συνεχιζόμενη μεταμόρφωση της Ουκρανίας, από μία μετά-σοβιετική δύναμη σε κλώνο του ΝΑΤΟ δεν αφορούσε μόνο τη μηχανική ή ακόμα και τη διπλωματία της απόκτησης τανκς, τεθωρακισμένων οχημάτων, αεράμυνας και πυροβολικού, αλλά το να εναρμονίσεις σχεδόν ένα δισ. ανθρώπους των κρατών μελών του ΝΑΤΟ μαζί με τους πολιτικούς τους. Ο Σολτς αυτό το έκανε σαφές στο κοινοβούλιο.
«Εμπιστευτείτε μας», είπε, «δεν θα σας θέσουμε σε κίνδυνο». Διευκρίνισε πώς η κυβέρνησή του είχε ήδη χειριστεί την επιθετικότητα της Ρωσίας και πώς οι φόβοι για παγωμένο χειμώνα και οικονομική κατάρρευση δεν έγιναν πράξη. «Η κυβέρνηση αντιμετώπισε την κρίση», τόνισε, προσθέτοντας: «Είμαστε σε πολύ καλύτερη θέση».
Το έντονο χειροκρότημα στην καλοδουλεμένη ομιλία του έκανε τόσο μεγάλη εντύπωση όσο και τα λόγια του. Εν ολίγοις, ο Σολτς τα κατάφερε, παίρνοντας με το μέρος του το πλήθος που απεχθάνεται τον πόλεμο και είναι βαθιά διχασμένο σχετικά με το κατά πόσο θα έπρεπε η Γερμανία να βοηθήσει την Ουκρανία να σκοτώσει Ρώσους και να εξοργίσει ενδεχομένως το Κρεμλίνο.
Ο Πούτιν και η κλιμάκωση
Αλλά αν στην Ευρώπη ο Σολτς μοιάζει να έχει κερδίσει μεγαλύτερη επιρροή σχετικά με τον πόλεμο στην Ουκρανία, στη Μόσχα δεν πιστεύουν το ίδιο.
Ο Αντρέι Κορτούνοφ, γενικός διευθυντής του Συμβουλίου Διεθνών Υποθέσεων της Ρωσίας, λέει ότι στη ρωσική πρωτεύουσα «οι περισσότεροι πιστεύουν ότι ο Μπάιντεν παίρνει τις αποφάσεις». Αντί να έχει μεγαλύτερη επιρροή η Γερμανία, σημειώνει, «η αμερικανική ηγεσία φαίνεται πιο δυνατή από ποτέ». Παρόλα αυτά, οι Ρώσοι διπλωμάτες έχουν διοχετεύσει την εχθρότητά τους για τη Δύση και προς τις δύο πλευρές του Ατλαντικού.
Ο πρεσβευτής της Ρωσίας στη Γερμανία είπε ότι η κίνηση του Βερολίνου να στείλει τανκς ήταν «εξαιρετικά επικίνδυνη» και κατηγόρησε τον Σολτς ότι αρνήθηκε «να αναγνωρίσει την ιστορική λογοδοσία της [της Γερμανίας] στον λαό μας για τα φρικτά εγκλήματα του ναζισμού».
Εν τω μεταξύ, ο ομόλογός του στην Ουάσιγκτον κατηγόρησε τον Λευκό Οίκο για «κατάφωρη πρόκληση» και τον Μπάιντεν ότι στοχεύει στη «στρατηγική ήττα» της Ρωσίας.
Ο πρώην πρόεδρος της Ρωσίας και αντιπρόεδρος του συμβουλίου εθνικής ασφάλειας, Ντμίτρι Μεντβέντεφ, έχει διαμηνύσει ότι η Ρωσία δεν θα επιτρέψει ποτέ να ηττηθεί και εάν απειληθεί θα κάνει χρήση πυρηνικών όπλων. Παραδόξως, όσο πιο κοντά φτάνουμε στο Κρεμλίνο, οι δηλώσεις γίνονται λιγότερο πολεμοχαρείς, σηματοδοτώντας ότι ο Πούτιν ίσως χαλαρώνει στην πυρηνική κλιμάκωση.
Απαντώντας στην απόφαση του Μπάιντεν και του Σολτς για τα τανκς, ο εκπρόσωπος του Πούτιν, Ντμίτρι Πεσκόφ, είπε ότι προσθέτει «ένταση στην ήπειρο, αλλά δεν μπορεί να εμποδίσει τη Ρωσία να πετύχει τους στόχους της».
Το Βερολίνο και ο έλεγχος της κατάστασης
Τα ανάμεικτα μηνύματα έχουν μπερδέψει κάποιους Μοσχοβίτες μετά τις ανακοινώσεις του Μπάιντεν και του Σολτς για τα τανκς. Κάποιοι εκτιμούν ότι η Ρωσία θα κερδίσει έτσι κι αλλιώς και τοποθετούν ΗΠΑ και Γερμανία στους ηττημένους. Ένα σημαντικό ποσοστό, ωστόσο, ανησυχούσε για τον πόλεμο, θλιμμένο από τον μεγάλο αριθμό των νεκρών και απογοητευμένο για το ότι ο Πούτιν αγνόησε τις ανησυχίες τους.
Το κατά πόσο ο Σολτς συνεκτίμησε τη φθορά της δημοτικότητας του Πούτιν ή αν πιστεύει ότι αυτό είναι σημαντικό αυτή τη στιγμή είναι ασαφές, αλλά οι ενέργειές του, στέλνοντας τανκς, μπορεί να βοηθήσουν να χαλαρώσει η σιδηρά λαβή του Πούτιν στην εξουσία.
Ο πραγματιστής Σολτς, από την αργοπορημένη αναγνώριση της ρωσικής απειλή, έχει πλέον σηματοδοτήσει ότι η Γερμανία είναι πλέον στο παιχνίδι – και, πράγματι, θέλει να έχει και το δικό της χέρι στο τιμόνι. Τόνισε ότι η Γερμανία θα «συντονίσει» τις προμήθειες των Leopard 2 από τους συμμάχους στην Ουκρανία.
Με τον Σολτς να πιάνει το διπλωματικό τιμόνι, ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι μπορεί να συναντήσει εμπόδια στις εδαφικές του φιλοδοξίες, να αποκαταστήσει το σύνολο της κυριαρχίας της Ουκρανίας, συμπεριλαμβανομένης της Κριμαίας, πριν από τις όποιες πιθανές ειρηνευτικές συνομιλίες με τον Πούτιν.
Ο καγκελάριος είναι στην πρώτη γραμμή των φιλικών ηγετών που επιθυμούν ένα γρήγορο τέλος του πολέμου και την αποκατάσταση της οικονομικής σταθερότητας στην Ευρώπη.
Συζητήσεις σχετικά με τις επόμενες στρατιωτικές κινήσεις της Ουκρανίας θα μπορούσαν να σηματοδοτήσουν στον Ζελένσκι ότι οι προμήθειες όπλων θα εξαρτώνται όλο και περισσότερο από τις γερμανικές βουλές και λιγότερο -μονομερώς- από την ηγεσία της Ουάσιγκτον.
Αυτή η αλλαγή στη δυναμική της εξουσίας μπορεί να μην μεταστρέψει τον τρόπο με τον οποίο διεξάγεται ο πόλεμος, αλλά θα μπορούσε να επηρεάσει το περίγραμμα μιας τελικής συμφωνίας και να διαμορφώσει μια διαρκή ειρήνη όταν έρθει.
Πηγή: CNN
Ακολουθήστε το kathimerini.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, στο kathimerini.gr