Κάποια επιδεικνύουν το πλουμιστό φτέρωμά τους, άλλα εκκρίνουν οσμές, ορισμένα σκοτώνουν τον εραστή τους, κι άλλα απολαμβάνουν λογής στάσεις στο σεξ.
Μπορεί η συντριπτικἠ πλειονότητα του ζωικού βασιλείου να ζευγαρώνει με στόχο την αναπαραγωγή του είδους του, όμως οι ερωτικές τους συμπεριφορές είναι πλούσιες, αλλόκοτες κι αναπάντεχες.
Σεξ μέχρι θανάτου
Το quoll, ελληνιστί δασύουρος, το σαρκοφάγο μαρσιποφόρο που ενδημεί σε Αυστραλία και Παπούα Νέα Γουινέα, αποτελεί ένα μυστήριο για την επιστήμη. Τα αρσενικά, μετά από μια και μόνο περίοδο αναπαραγωγής, πεθαίνουν – και κανείς δεν ξέρει το γιατί.
Μια πρόσφατη επιστημονική εργασία, παρόλα αυτά, δίνει μια πιθανή εξήγηση: Τα αρσενικά κουόλ είναι τόσο σεξομανή που πεθαίνουν από εξάντληση.
Ο δασύουρος, όμως, δεν είναι το μόνο πλάσμα του ζωικού βασιλείου που πεθαίνει μετά την αναπαραγωγή, καθώς πρόκειται για μια αναπαραγωγική στρατηγική (semelparity) που εμφανίζεται σε πολλά ζώα, όπως ο σολομός και το αλογάκι της παναγίας.
Σε μια προσπάθεια να κατανοήσουν την ερωτική συμπεριφορά τους, οι επιστήμονες εφάρμοσαν συσκευές ιχνηλάτησης σε δασύουρους, τους απελευθέρωσαν σε περίοδο που συμπίπτει με την εποχή ζευγαρώματος και 42 μέρες μετά, τους έπιασαν για να ανακτήσουν τις συσκευές.
Οι ερευνητές παρατήρησαν κάτι που τους ξάφνιασε: Τα αρσενικά κινούνταν πολύ περισσότερο απ’ό,τι τα θηλυκά και ξεκουράζονταν μόλις 7% του χρόνου τους, σε σχέση με το 24% των θηλυκών.
«Ουσιαστικά, προσπαθούν να καλύψουν μεγάλες αποστάσεις για να βρουν περισσότερα θηλυκά και το κάνουν αυτό με κόστος στην ξεκούρασή τους» εξηγεί ο Τζόσουα Γκασκ, επικεφαλής της έρευνας που δημοσιεύτηκε στην επιθεώρηση Royal Society Open Science.
Η παράδοσή του στη σεξουαλική του μανία είναι, σύμφωνα με τους επιστήμονες, μία πιθανή εξήγηση του πρόωρου θανάτου του, τη στιγμή που τα θηλυκά ζουν πάνω από τέσσερις περιόδους ζευγαρώματος.
Της προσκολλήσεως
Τα πλάσματα της ωκεάνιας αβύσσου, εκεί που δεν υπάρχει ίχνος φωτός, έχουν εξελιχθεί εντυπωσιακά στο πέρασμα των χιλιετιών, δημιουργώντας εντυπωσιακούς τρόπους επιβίωσης και αναπαραγωγής.
Στην περίπτωση του λεγόμενου anglerfish, ενός ψαριού της τάξης των λοφιόμορφων, το αρσενικό δεν είναι τίποτα περισσότερο «από μια μικρή σακούλα γεμάτη σπέρμα που ανταποκρίνεται ορμονικά στις ώριμες ωοθήκες του θηλυκού» σημειώνει ο Τεντ Πιτς, Ομότιμος καθηγητής στη Σχολή Θαλάσσιων Επιστημών του πανεπιστημίου της Ουάσιγκτον. «Τα θηλυκά κυνηγούν και τρέφονται. Για τα αρσενικά ο μόνος στόχος της ζωής τους είναι να βρουν ένα θηλυκό» προσθέτει.
Το αρσενικό, το οποίο σε ορισμένα είδη είναι μόλις το ένα έκτο του μήκους του θηλυκού, έχει υπερμεγέθη μάτια και ρουθούνια, για να εντοπίζει ευκολότερα ταίρι. Μόλις το αρσενικό εντοπίσει ένα θηλυκό, το αρπάζει με δόντια που μοιάζουν με δαγκάνα. Κάποιες φορές, παραμένει εκεί μόνο μέχρι να απελευθερώσει σπέρμα και να γονιμοποιήσει το θηλυκό, άλλες για περισσότερο.
«Όσο περισσότερο μένει προσκολλημένο, τόσο μεγαλύτερες πιθανότητες έχει να ενωθούν οι ιστοί αρσενικού και θηλυκού», λέει ο Πιτς, διευκρινίζοντας πως τα συγκεκριμένα ψάρια πιθανώς έχουν αναπτύξει τέτοιους μηχανισμούς αναπαραγωγής ώστε να μπορούν να επιβιώσουν σε τέτοια βάθη όπου η τροφή είναι ακριβοθώρητη.
Μια αφροδισιακή… τοξική γλίτσα
Το αρσενικό σκαθάρι Neopyrochroa flabellata έλκεται από ένα χημικό, την κανθαριδίνη – μια λιπαρή ουσία που εκκρίνεται από άλλα είδη σκαθαριών και είναι δηλητηριώδης σε μεγάλες δόσεις. «Τα αρσενικά τρώνε αυτό το πράγμα σαν γλυκό» λέει ο Νταν Γιανγκ, καθηγητής εντομολογίας στο πανεπιστήμιο Μάντισον του Γουισκόνσιν. «Έπειτα, το απομονώνουν στο σώμα τους και το μεταφέρουν στα θηλυκά όταν ζευγαρώνουν».
Το αρσενικό προσελκύει μια πιθανή σύντροφο εκκρίνοντας μια ουσία με κανθαριδίνη από έναν αδένα στο κεφάλι του, την οποία τα θηλυκά μπορούν να δοκιμάσουν.
Κάπως έτσι, το αρσενικό προσεγγίζει το επίδοξο ταίρι του εκκρίνοντας την κανθαριδίνη από ένα αδένα στο κεφάλι του, την οποία τα θηλυκά μπορούν να δοκιμάσουν. «Το θηλυκό πλησιάζει το αρσενικό και κυριολεκτικά δοκιμάζει την ουσία. Βασικά του θέτει το ερώτημα: ‘Μπορείς να κάνεις σεξ; Έχεις επαρκή κανθαριδίνη να με ικανοποιήσεις;’ Κι αν δεν έχει, δε ζευγαρώνουν» εξηγεί ο Γιανγκ.
Όταν δοκιμάσει λίγο, το θηλυκό σκαθάρι υποκύπτει περαιτέρω ερωτικά, δεχόμενο ακόμη περισσότερη κανθαριδίνη από το σπέρμα του αρσενικού, με την οποία θωρακίζει τα αυγά της κάνοντάς τα μη βρώσιμα για τους θηρευτές. Σημειώνεται πως η τοξίνη αυτή αποκαλείται και ισπανική μύγα και χρησιμοποιείται κι ως αφροδισιακό, αλλά σε μεγάλες συγκεντρώσεις μπορεί να αποδειχτεί θανάσιμη για τους ανθρώπους.
«Ερωτικά βελάκια»
Για αμέτρητα είδη, το σεξ δεν είναι μια απλή διαδική πράξη μεταξύ αρσενικού-θηλικού. Αντιθέτως, το 30% του ζωικού βασιλείου είναι κατά κάποιο τρόπο ερμαφρόδιτο. Ο Τζόρις Κόενε, αναπληρωτής καθηγητής οικολογίας στο πανεπιστήμιο του Άμστερνταμ, μελετά τις αναπαραγωγικές μεθόδους σαλιγκαριών γης και γλυκού νερού, τα οποία περιγράφει ως ᾷρσενικά και θηλυκά ταυτόχρονα», με καθένα από αυτά ικανό να παράξει τόσο ωάρια όσο και σπέρμα.
Η παραγωγή μεγάλων κυττάρων όπως είναι τα αυγά, απαιτεί πολλή προσπάθεια, όμως με τα σαλιγκάρια να αναλαμβάνουν και τους δύο ρόλους, τα πράγματα απλουστεύονται: «Όταν συναντήσουν ένα άλλο ενήλικο, αυτό μπορεί να είναι πιθανός σύντροφος για ζευγάρωμα» λέει ο Κόενε.
Όταν δύο σαλιγκάρια συναντηθούν, πιάνουν δουλειά. Πλησιάζουν το ένα το άλλο και κατά τη διάρκεια του ζευγαρώματος, το ένα βγάζει από ένα πόρο του κεφαλιού του το πέος του -που αποκαλείται γεννητικός πόρος- και εισδύει στον ανάλογο του συντρόφου του για τη μεταφορά σπέρματος, μέρος του οποίου χρησιμοποιείται στη γονιμοποίηση ενώ το υπόλοιπο καταλήγει στον πεπτικό σωλήνα του άλλου σαλιγκαριού. Το σαλιγκάρι με το ρόλο του αρσενικού, προκειμένου να ενθαρρύνει το σύντροφό του να μη φάει το σπέρμα, βγάζει άλλον έναν άσο από το μανίκι του: Τα «ερωτικά βελάκια».
Πρόκειται για μικροσκοπικές ακίδες, φτιαγμένες από κρυστάλλους ασβεστίου όπως και τα κελύφη των σαλιγκαριών. Κατά τη διάρκεια του ζευγαρώματος, το «αρσενικό» εκτοξεύει στον σύντροφό του τις ακίδες αυτές που δρουν στη μυϊκή μάζα του αναπαραγωγικού συστήματος του σαλιγκαριού-παραλήπτη, με αποτέλεσμα το σπέρμα να επιτελέσει το σκοπό του χωρίς να μετακινηθεί προς στο πεπτικό σύστημα.
Σαύρες και παρθενογένεση
Μερικές φορές στο ζωικό βασίλειο, το σεξ δεν είναι επιλογή, ιδίως λόγω έλλειψης συντρόφων, οπότε ορισμένα ζώα στρέφοντα στη ασυνήθιστη, αλλά υπαρκτή μέθοδο της ασέξουαλ αναπαραγωγής.
Μάλιστα, σε ορισμένα ζώα, μεταξύ αυτών πολλά είδη σαύρας, έχουν εξελιχθεί τόσο με δεδομένη την ανυπαρξία αρσενικών, ώστε η παρθενογένεση είναι η μόνη δυνατότητα αναπαραγωγής τους.
«Υπάρχουν κάποια είδη που αναπαράγονται χωρίς σεξ, όμως τα αρσενικά διατηρούν κάποιο ρόλο, είτε πρόκειται για διέγερση ωορρηξίας είτε για γονιμοποίηση. Όμως, οι συγκεκριμένες σαύρες δε χρειάζονται τα αρσενικά για τίποτα» επιβεβαιώνει η Sonal Singhal, αναπληρώτρια καθηγήτρια βιολογίας στο πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια.
Πηγή: CNN
Ακολουθήστε το kathimerini.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, στο kathimerini.gr