Ο Τιμοφέι Μιλοβάνοφ ήταν σε συνέδριο στο Σαν Φρανσίσκο τον περασμένο Φεβρουάριο όταν άρχισαν να ακυρώνονται οι πτήσεις για το Κίεβο. Εχοντας υπηρετήσει στο διοικητικό συμβούλιο της κεντρικής τράπεζας της Ουκρανίας (2016-2019) και ως υπουργός Οικονομίας, Γεωργίας και Εμπορίου (από τον Αύγουστο του 2019 έως τον Μάρτιο του 2020), είχε περάσει μία διετία διδάσκοντας στο Πανεπιστήμιο του Πίτσμπουργκ.
Οπως δηλώνει στην «Κ», μέσω Skype, την ημέρα της επίσκεψης του Τζο Μπάιντεν, αποφάσισε τότε «χωρίς δεύτερη σκέψη» να πάρει τον δρόμο της επιστροφής. Πέταξε από τις ΗΠΑ την Κυριακή 20 του μηνός και έφτασε δύο ημέρες αργότερα στο Κίεβο. «Ηταν η τελευταία πτήση που έφυγε από το Μόναχο. Ηταν γεμάτη από γνωστούς μου. Ενιωθα ότι όλοι επέστρεφαν στην πατρίδα». Ενα χρόνο αργότερα θεωρεί ότι ήταν η σωστή απόφαση; «Ναι, απολύτως. Ηταν μία από τις πιο σημαντικές αποφάσεις της ζωής μου».
Πώς ένιωσε που βρέθηκε στην πόλη του ο πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών; «Το γεγονός ότι πήρε το ρίσκο να έρθει, ανεξαρτήτως της συγκυρίας, είναι ένα ξεκάθαρο μήνυμα υποστήριξης», απαντάει. «Αλλά είναι και εξόχως συμβολική επίσκεψη», καθώς συνέβη την εβδομάδα που συμπληρώνεται ένας χρόνος από την εισβολή, με τον Πούτιν να αναμένεται να ξεσπάσει εκ νέου κατά της Ουκρανίας, ρητορικά και επιχειρησιακά.
Ο Μιλοβάνοφ ήταν ο άνθρωπος που έστησε ξανά στα πόδια της τη Σχολή Οικονομικών του Κιέβου, όταν ανέλαβε την προεδρία του ιδρύματος το 2016. «Από το 2014, την επανάσταση [του Μαϊντάν] και την προσάρτηση της Κριμαίας, έως το 2016, η Σχολή ήταν σε κατάσταση de facto πτώχευσης: δεν μπορούσε να πληρώνει μισθούς, δεν κατέβαλλε μισθώματα κ.ο.κ. Μάθαμε τότε ότι πρέπει να είσαι έτοιμος να αδράξεις κάθε ευκαιρία που παρουσιάζεται».
Τρεις φάσεις του πολέμου
Αυτά τα διδάγματα ήταν εξόχως χρήσιμα κατά τη νέα θητεία του ως προέδρου της σχολής, που άρχισε επισήμως τον Απρίλιο. «Περάσαμε τρεις φάσεις», αφηγείται ο 47χρονος οικονομολόγος. «Η πρώτη ήταν αυτή της άμεσης απειλής, που ανησυχούσαμε για την ασφάλεια των μελών της πανεπιστημιακής κοινότητας – ορισμένοι φοιτητές και μέλη του προσωπικού μάλιστα βρέθηκαν προσωρινά υπό ρωσική κατοχή, το οποίο ήταν φρικτό, αν και όλοι επιβίωσαν. Επίσης, πολλοί φοιτητές και μέλη του προσωπικού επιστρατεύτηκαν, πήγαν να πολεμήσουν – και κάποιοι σκοτώθηκαν. Είναι βαρύ φορτίο για εμάς. Σε ένα από τα προγράμματα επιχειρηματικότητας της σχολής, πάνω από 7% των φοιτητών έχουν χάσει τη ζωή τους».
Η δεύτερη φάση, όπως λέει, ήταν αυτή της επιστροφής στην (νέα) κανονικότητα. Τα online μαθήματα για τους φοιτητές άρχισαν στις 16 Μαρτίου. Οι ειδικοί της σχολής συνέδραμαν την κυβέρνηση ήδη από την τρίτη ημέρα του πολέμου, θυμάται, με προτάσεις για το μείγμα των κυρώσεων κατά της Ρωσίας και εκτιμήσεις για τις ζημιές που προκαλούσε η ρωσική επίθεση. «Και αρχίσαμε να συγκεντρώνουμε χρήματα σχεδόν αμέσως. Μέχρι σήμερα έχουμε μαζέψει 40 εκατομμύρια δολάρια – για τους μαχητές και για ανθρωπιστικούς σκοπούς, μεταξύ των οποίων η κατασκευή καταφυγίων σε σχολεία ανά τη χώρα».
Η τρίτη φάση ξεκίνησε το καλοκαίρι, «με τη συνειδητοποίηση ότι ο πόλεμος θα διαρκούσε». Οπως αφηγείται, το πανεπιστήμιο αναδιάρθρωσε το πρόγραμμα σπουδών του και εισήγαγε παντού θεματικές όπως η διαχείριση κρίσεων, η ηγεσία σε περιόδους πολέμου κ.ο.κ. Επιπλέον «συνάψαμε περίπου 60 συνεργασίες με διεθνή πανεπιστήμια, δέκα εκ των οποίων είναι ενεργές, και παρέχουμε διπλά προγράμματα σπουδών και διπλά πτυχία… Είμαστε πολύ δραστήριοι και έτοιμοι να ανταποκριθούμε στις νέες ανάγκες».
Η ουκρανική οικονομία συρρικνώθηκε κατά 30% πέρυσι, σύμφωνα με προκαταρκτικά στοιχεία. Πόσο αντέχεται αυτό; Και τι περισσότερο μπορεί να κάνει η διεθνής κοινότητα για να βοηθήσει; «Η οικονομία φέτος θα έχει μηδενική ανάπτυξη, ίσως και οριακά θετική. Η ξένη βοήθεια είναι σημαντική για τη διατήρηση της μακροοικονομικής σταθερότητας, αλλά ακόμα κι αν κοπεί θα συνεχίσουμε να πολεμάμε, γιατί πολεμάμε για την επιβίωσή μας». Η κύρια στήριξη που χρειάζεται η χώρα του, τονίζει, είναι στρατιωτική: «Χρειαζόμαστε όπλα για να ανακτήσουμε τα κατεχόμενα εδάφη και να τελειώσει ο πόλεμος. Η Δύση μάς δίνει αυτά που χρειαζόμαστε, αλλά πάντα κάπως καθυστερημένα [χρησιμοποιεί την αμερικανική φράση «a day late and a buck short»]».
Πάταξη της διαφθοράς
Για το ζήτημα της καταπολέμησης της διαφθοράς, στο οποίο οι Αρχές εμφανίζονται ιδιαίτερα δραστήριες τις τελευταίες εβδομάδες, σημειώνει: «Η Ουκρανία είναι μια δημοκρατία, που σημαίνει ότι οι πολιτικοί θα ανταποκριθούν σε αυτά που θέλει ο λαός. Ο λαός καταλαβαίνει ότι κάθε μορφή διαφθοράς υπονομεύει ευθέως την ικανότητά μας να υπερασπιστούμε τον εαυτό μας. Αρα η ανοχή στη διαφθορά στην κοινή γνώμη είναι μηδενική – και οι πολιτικοί ανταποκρίνονται σε αυτό».
Ακολουθήστε το kathimerini.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, στο kathimerini.gr