Καθώς η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία εισέρχεται στο δεύτερο έτος της, οι γυναίκες που ζουν στις εμπόλεμες ζώνες αντιμετωπίζουν σοβαρούς κινδύνους, επωμιζόνται περισσότερες ευθύνες φροντίδας καθώς και τεράστιο άγχος σύμφωνα με τη Διεθνή Αμνηστία.
Η Ταμάρα, μια γυναίκα που ζει σε εμπόλεμη ζώνη, στην περιφέρεια του Ντόνετσκ, δήλωσε στη Διεθνή Αμνηστία πώς η εισβολή την επηρέασε ως μητέρα και ως γυναίκα.
«Όλα άλλαξαν προς το χειρότερο. Οι άνδρες [σ.σ. της οικογένειας] βρίσκονται στον πόλεμο, οι γυναίκες έχουν μείνει μόνες τους, πολλές με μικρά παιδιά χωρίς κανένα εισόδημα. Δεν υπάρχει καμία βοήθεια», αναφέρει η ίδια.
Αναγκασμένη να επιλέξει μεταξύ της εγκατάλειψης των γονέων της και της ασφάλειας των παιδιών της, η Ταμάρα βρέθηκε μπροστά σε ένα μεγάλο δίλημμα.
«Επέστρεψα στην επικίνδυνη ζώνη με τα παιδιά μου. Ίσως έκανα λάθος. Αλλά πρέπει να φροντίσω και τους ηλικιωμένους γονείς μου που έμειναν στο σπίτι. Αυτό είναι το καθήκον μου. Δεν υπάρχει κανείς άλλος να τους φροντίσει εκτός από εμένα. Δεν έχω άλλη επιλογή», δήλωσε.
Για πολλές γυναίκες, το ταξίδι προς την ασφάλεια μπορεί να έχει ένα καταστροφικό συναισθηματικό και σωματικό τίμημα.
Τα παιδιά μου αντιμετωπίζουν σοβαρά ψυχικά και συναισθηματικά προβλήματα
Η Μαρίνα, μια εκτοπισμένη Ουκρανή που διέφυγε από τις ρωσικές δυνάμεις στην περιοχή του Ντονέτσκ, δήλωσε στη Διεθνή Αμνηστία: «Είναι πολύ δύσκολο. Είμαι μόνη μου και έχω τρία παιδιά. Κανείς δεν πίστευε ότι θα γινόταν πόλεμος. Ήταν σοκαριστικό και τρομακτικό. Σφοδρές μάχες εκτυλίσσονταν τριγύρω και τα ακούγαμε όλα. Ρωσικά στρατιωτικά αεροσκάφη πετούσαν τόσο χαμηλά που μπορούσαμε να δούμε τα μάτια των πιλότων – αυτό επηρέασε πολύ τα παιδιά», επισήμανε.
«Από εκείνη την ημέρα, ζήσαμε σε ένα υπόγειο για σχεδόν ένα μήνα, επειδή τα παιδιά ήταν πολύ φοβισμένα. Η κόρη μου δεν μπορεί πλέον να κοιμηθεί στο σπίτι. Τα παιδιά μου αντιμετωπίζουν σοβαρή ψυχική και συναισθηματική δυσφορία. Γενικά, δεν υπάρχει κανένα μέρος που να μπορείς να αισθάνεσαι ασφαλής, εξαιτίας των βομβαρδισμών και των συναγερμών αεροπορικής επίθεσης», είπε.
Η Κατερίνα ήταν εννέα εβδομάδων έγκυος και ζούσε στην περιφέρεια Ντονέτσκ όταν ξεκίνησε η εισβολή. «Δεν ήξερα τι θα μας συνέβαινε. Υπήρχαν φήμες για εκκένωση, ακόμη και για αποχώρηση των γιατρών. Δεν μπορούσα να κάνω τον υπέρηχο και όλες τις εξετάσεις που έπρεπε. Απλά δεν υπήρχε πρόσβαση σε νοσοκομείο. Αυτό ενίσχυε το άγχος και τη συναισθηματική ένταση».
Εν τέλει η Κατερίνα έφερε στον κόσμο το μωρό της, αλλά από τότε ζει με τον φόβο κάθε μέρα. «Μου λείπει η ψυχολογική βοήθεια και λόγω ενός μικρού παιδιού, δεν έχω αρκετό χρόνο για να μιλήσω με έναν ψυχολόγο, ακόμη και μέσω τηλεφώνου. Αλλά νιώθω ότι την έχω ανάγκη», αναφέρει.
Μερικές φορές καλούμαι να επιλέξω αν θα αγοράσω φαγητό ή σερβιέτες
Την ίδια ώρα για τις γυναίκες και τα κορίτσια με έμμηνο ρύση, οι περιορισμένες προμήθειες και οι αυξημένες τιμές των προϊόντων για την περίοδο τις αναγκάζουν να επιλέξουν μεταξύ τροφίμων και προϊόντων υγιεινής.
«Υπάρχουν σερβιέτες και ταμπόν προς πώληση, αλλά λόγω οικονομικών προβλημάτων, πρέπει να επιλέξω αν θα αγοράσω τρόφιμα ή σερβιέτες. Μετά την έναρξη του πολέμου, πολλές φορές χρησιμοποιώ αυτοσχέδια μέσα τις ημέρες που έχω περίοδο, δήλωσε η Ταμάρα.
Από την πλευρά της η Γιούλια, της οποίας το σπίτι καταστράφηκε από τις ρωσικές αεροπορικές επιδρομές, δήλωσε στη Διεθνή Αμνηστία ότι μπόρεσε να εξασφαλίσει προϊόντα εμμήνου ρύσεως για την ίδια και την κόρη της από ένα κέντρο υποστήριξης για τους εκτοπισμένους Ουκρανούς.
Αύξηση της σεξουαλικής και έμφυλης βίας
Ωστόσο υπάρχουν και οι γυναίκες που δεν είναι μόνο θύματα πολέμου, αλλά και θύματα έμφυλης βίας.
Τα περιστατικά βίας έχουν ενταθεί ειδικά για όσες γυναίκες ζουν στις περιοχές που πλήττονται από τις συγκρούσεις.
Η έλλειψη ασφάλειας, η απουσία ή η «διάβρωση» του κράτους δικαίου, η ατιμωρησία των δραστών και η έλλειψη εμπιστοσύνης στις αρχές έχουν ως αποτέλεσμα η βία να εξαπλώνεται.
Η Μαρίνα, εργαζόμενη σε ανθρωπιστική οργάνωση, δήλωσε στη Διεθνή Αμνηστία πως στο σημείο όπου ζούσαν πολλοί εκτοπισμένοι, τα περιστατικά βίας ήταν πολλά.
«Σε ένα γυμναστήριο ζούσαν 60 άτομα. Ακόμη και χωρίς να έχει κάποιος εμπειρία, τα σημάδια βίας μπορούν να γίνουν αντιληπτά με γυμνό μάτι. Είδα πολλά από αυτά εκεί».
«Αυτό τον ένα χρόνο συμβαίνουν περισσότερες συγκρούσεις στο σπίτι. Η επιθετικότητα του συζύγου μου ξεχείλισε πάνω μου και στο μεγαλύτερο παιδί μου. Δεν μπορώ να αφήσω τα παιδιά μου με τον σύζυγό μου λόγω της αβεβαιότητας, καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας. Έχασε τη δουλειά του και τώρα ο σύζυγός μου κατακλύζεται από συναισθήματα και νεύρα», αναφέρει η Κατερίνα.
Συμπεριλάβετε τις γυναίκες στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων
Η Διεθνής Αμνηστία καλεί τη διεθνή κοινότητα να καταβάλει συντονισμένες προσπάθειες για να διασφαλίσει την ουσιαστική συμμετοχή των γυναικών στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων, από τις διεθνείς διαβουλεύσεις για την οικονομική στήριξη, τις αποζημιώσεις και τις προσπάθειες ανοικοδόμησης μέχρι την παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας και τις διαδικασίες απονομής δικαιοσύνης στα θύματα και τους επιζώντες του πολέμου.
Μόνο με τη συμπερίληψη των γυναικών σε όλα τα επίπεδα μπορεί να διασφαλιστεί ότι οι ανάγκες των γυναικών ικανοποιούνται, διατηρούνται και έχουν προτεραιότητα, και ότι τα δικαιώματα των γυναικών γίνονται σεβαστά, προστατεύονται και εκπληρώνονται. Οι γυναίκες πρέπει να είναι σε θέση να συμμετέχουν ενεργά στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων σε όλα τα επίπεδα, ώστε να διασφαλίζεται ότι οι συγκεκριμένες ανάγκες και προοπτικές τους αντικατοπτρίζονται και ικανοποιούνται στους νόμους, τις πολιτικές και τις πρακτικές.
«Ξανά και ξανά, οι γυναίκες σηκώνουν το κύριο βάρος της βαρβαρότητας του πολέμου. Βρίσκονται σταθερά στην πρώτη γραμμή των συγκρούσεων – ως στρατιώτες και μαχητές, γιατροί και νοσηλευτές, εθελοντές, ακτιβιστές για την ειρήνη, φροντιστές των κοινοτήτων και των οικογενειών τους, εσωτερικά εκτοπισμένοι, πρόσφυγες και πολύ συχνά ως θύματα», δήλωσε η Agnès Callamard, Γενική Γραμματέας της Διεθνούς Αμνηστίας.
«Οι γυναίκες αντιμετωπίζουν αυξημένη σεξουαλική και έμφυλη βία και επικίνδυνες συνθήκες για την υγεία, ενώ αναγκάζονται να λαμβάνουν αποφάσεις “ζωής ή θανάτου” για τις οικογένειές τους. Ταυτόχρονα, οι γυναίκες συχνά αποκλείονται από τις διαδικασίες λήψης αποφάσεων ενώ τα δικαιώματα και οι ανάγκες τους παραμένουν απροστάτευτα και ανεκπλήρωτα», καταλήγει η Callamard καλώντας τη διεθνή κοινότητα να κάνει περισσότερα για τις γυναίκες της Ουκρανίας.
*Τα ονόματα άλλαξαν για την προστασία της ταυτότητας.
Πηγή: amnesty.or / Φωτογραφίες: ΑP
Ακολουθήστε το kathimerini.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, στο kathimerini.gr