ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ. Eντονες αντιδράσεις από την πλευρά της Κίνας και της συμμάχου της Ρωσίας, αλλά και ανησυχίες στην υπηρεσία του ΟΗΕ που μεριμνά για τη μη διάδοση πυρηνικών όπλων προκάλεσε η απόφαση των Ηνωμένων Πολιτειών, της Βρετανίας και της Αυστραλίας να δημιουργήσουν στόλο με νέας γενιάς πυρηνικά υποβρύχια στον Ειρηνικό Ωκεανό. Η απόφαση, που ανακοινώθηκε τη Δευτέρα στο Σαν Ντιέγκο της Καλιφόρνιας από τον Αμερικανό πρόεδρο Τζο Μπάιντεν, τον Βρετανό πρωθυπουργό Ρίσι Σούνακ και τον Αυστραλό ομόλογό του Aντονι Αλμπανέζι, ήταν η πρώτη χειροπιαστή κίνηση για να πάρει σάρκα και οστά η αντικινεζική συμμαχία των τριών αγγλοσαξονικών χωρών AUKUS, που ανακοινώθηκε τον Σεπτέμβριο του 2021.
Σε χθεσινές δηλώσεις του ο εκπρόσωπος του κινεζικού υπουργείου Εξωτερικών Ουάνγκ Ουενμπίν κατηγόρησε τις τρεις χώρες ότι υποκινούν μια νέα κούρσα εξοπλισμών και καλλιεργούν ψυχροπολεμική νοοτροπία, υποστήριξε δε ότι η συμφωνία για την παράδοση πυρηνικών υποβρυχίων στην Αυστραλία «συνιστά σοβαρό κίνδυνο για τη διάδοση των πυρηνικών και αντιβαίνει στους στόχους και τους σκοπούς της Συνθήκης Μη Διάδοσης (ΝΡΤ)». Στο ίδιο μήκος κύματος, ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ δήλωσε ότι «ο αγγλοσαξονικός κόσμος χτίζει τεράστιες δομές, όπως το AUKUS, προεκτείνοντας την υποδομή του ΝΑΤΟ στην Ασία και ποντάροντας σε πολλά χρόνια αντιπαράθεσης». Η συμφωνία του Σαν Ντιέγκο «εγείρει σοβαρά ερωτήματα σχετικά με το πρόβλημα της μη διάδοσης των πυρηνικών», τόνισε ο εκπρόσωπος Τύπου του Κρεμλίνου, Ντμίτρι Πεσκόφ.
Τι προβλέπεται
Για παραβίαση της συνθήκης μη διάδοσης των πυρηνικών κατηγορούν την Ουάσιγκτον, το Λονδίνο και την Καμπέρα η Κίνα και η Ρωσία.
Βάσει της σύμπραξης, η Αυστραλία θα αντικαταστήσει τον υπάρχοντα στόλο ντιζελοκίνητων υποβρυχίων της με πυρηνοκίνητα, τα οποία έχουν μεγαλύτερη ακτίνα δράσης, μένουν περισσότερο χρόνο κάτω από το νερό και είναι πολύ δυσκολότερο να εντοπιστούν από τα συμβατικά. Σε πρώτη φάση, η Αυστραλία προβλέπεται να παραλάβει, στις αρχές της δεκαετίας του 2030, τρία αμερικανικά υποβρύχια, τα οποία μπορεί να γίνουν και πέντε, αν η Καμπέρα το κρίνει σκόπιμο. Σε δεύτερο χρόνο, Αυστραλία και Βρετανία θα κατασκευάσουν νέας γενεάς πυρηνοκίνητα υποβρύχια με αμερικανική τεχνογνωσία. Το όλο πρόγραμμα θα στοιχίσει στην Αυστραλία περίπου 245 δισ. δολάρια σε βάθος τριών δεκαετιών και προβλέπεται να δημιουργήσει 20.000 θέσεις εργασίας, κατά δήλωση του Αλμπανέζι.
Στις δηλώσεις του από τη ναυτική βάση του Σαν Ντιέγκο, ο Τζο Μπάιντεν υποστήριξε ότι η τριμερής συμφωνία «δεν στρέφεται εναντίον κανενός» και πως τα υποβρύχια «είναι πυρηνοκίνητα, αλλά δεν θα μεταφέρουν πυρηνικά όπλα οποιουδήποτε είδους». Παρ’ όλα αυτά οι επικριτές των τριών επικαλούνται τον κίνδυνο η Αυστραλία, μια μη πυρηνική δύναμη που δεσμεύεται από την ΝΡΤ, να χρησιμοποιήσει μελλοντικά το σχάσιμο υλικό των υποβρυχίων της (υψηλού εμπλουτισμού ουράνιο και πλουτώνιο) για να κατασκευάσει ατομικά όπλα. Περισσότεροι ανησυχούν για το γεγονός ότι, ακόμη κι αν δεν συμβεί κάτι τέτοιο, το άρθρο 14 της ΝΡΤ αφήνει ανοιχτό ένα επικίνδυνο παραθυράκι, καθώς εξαιρεί το πυρηνικό υλικό που χρησιμοποιείται για μη στρατιωτικούς σκοπούς από τους συνήθεις ελέγχους της Διεθνούς Υπηρεσίας Ατομικής Ενέργειας (ΙΑΕΑ).
«Η ΙΑΕΑ οφείλει να επιβλέπει σε μακροπρόθεσμη βάση ώστε να μη δημιουργηθεί κανένας κίνδυνος από αυτό το σχέδιο», δήλωσε χθες ο γενικός διευθυντής της υπηρεσίας Ραφαέλ Γκρόσι, προσθέτοντας ότι θα υποβάλει έκθεση επί του θέματος στην προσεχή σύνοδο διευθυντών της ΙΑΕΑ. Από την πλευρά του ο Τζέιμς Ακτον, διευθυντής του προγράμματος για την πυρηνική ενέργεια στο Ινστιτούτο Κάρνεγκι, δήλωσε ότι η σύμπραξη του AUKUS «προκαλεί πραγματική ζημιά σε αυτό το πεδίο» όχι γιατί υπάρχει άμεσος κίνδυνος πυρηνικού εξοπλισμού της Αυστραλίας, αλλά γιατί δημιουργείται ένα προηγούμενο που μπορεί να το επικαλεστούν κακόβουλοι τρίτοι.
Μπάιντεν και Σούνακ
Σε απόλυτη ταύτιση βρέθηκαν για ακόμη μία φορά ΗΠΑ και Ηνωμένο Βασίλειο, με τους Τζο Μπάιντεν και Ρίσι Σούνακ και σημειώνουν «τις προκλήσεις που εγείρει η ολοένα και πιο διεκδικητική στάση του Κινεζικού Κομμουνιστικού Κόμματος». Αναφορικά με τον συνεχιζόμενο πόλεμο στην Ουκρανία συνέπεσαν στη θέση ότι πρέπει να γίνει το παν ώστε το Κίεβο «να κερδίσει τον πόλεμο και να διασφαλίσει μια βιώσιμη ειρήνη, ώστε να μην είναι δυνατόν στο μέλλον να απειληθεί εκ νέου από τη Ρωσία». Επιβεβαιώνοντας πληροφορίες που είχαν διαρρεύσει τις προηγούμενες ημέρες, ο Αμερικανός πρόεδρος γνωστοποίησε ότι θα επισκεφθεί τη Βόρεια Ιρλανδία, με αφορμή τη συμπλήρωση 25 χρόνων από την ειρηνευτική συμφωνία της Μεγάλης Παρασκευής, τον Απρίλιο. Από την πλευρά του ο Βρετανός πρωθυπουργός πρόκειται να επισκεφθεί την Ουάσιγκτον τον Ιούνιο. Παρά τη σκληρή στάση του έναντι της Κίνας, όμως, ο Τζο Μπάιντεν φρόντισε να κρατήσει ανοιχτά κανάλια επικοινωνίας με το Πεκίνο. Ο ίδιος δήλωσε ότι θα τηλεφωνήσει σύντομα στον Σι Τζινπίνγκ, ενώ ο σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας του Λευκού Οίκου Τζέικ Σάλιβαν τόνισε ότι οι ΗΠΑ θέλουν να αποκαταστήσουν σχέσεις τακτικής επικοινωνίας με την Κίνα, ξεπερνώντας την κρίση που προκάλεσε η κατάρριψη κινεζικού αερόστατου.
Ακολουθήστε το kathimerini.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, στο kathimerini.gr