Σημάδια άφιξης νέας εποχής προσέφερε, όχι μόνο η στέψη του βασιλιά Καρόλου Γ΄ το Σάββατο, αλλά και οι τοπικές εκλογές για δημάρχους και δημοτικά συμβούλια στην Αγγλία δύο ημέρες νωρίτερα. Η δεινή ήττα που υπέστησαν οι Συντηρητικοί του πρωθυπουργού Ρίσι Σούνακ στις εκλογές της Πέμπτης αποτελούν προμήνυμα για τις εθνικές εκλογές, τις οποίες η κυβέρνηση θα πρέπει να προκηρύξει το αργότερο μέχρι τον Ιανουάριο του 2025. Την ίδια ώρα, η στέψη του Καρόλου σηματοδότησε νέα σελίδα στη δυναστεία των Ουίνδσορ, ύστερα από 70 χρόνια βασιλείας της μητέρας του, Ελισάβετ, με τον θεσμό να εισέρχεται σε αβέβαια νερά.
Το Brexit
Τρία χρόνια μετά την έξοδο της Βρετανίας από την Ευρωπαϊκή Ενωση και εννέα μήνες μετά τον θάνατο της Ελισάβετ, η χώρα αναζητεί την ταυτότητά της, εν μέσω πολιτικής και οικονομικής αναταραχής. Παρότι η μορφή που θα πάρει η μεταμόρφωση αυτή δεν είναι ακόμη σαφής, η Βρετανία μοιάζει στο κατώφλι νέας εποχής στην πολιτική και τη μοναρχία.
«Η χώρα βρίσκεται σε προθάλαμο αναμονής. Ο κόσμος λέει: ας δώσουμε μια ευκαιρία στον ιδιόρρυθμο νέο βασιλιά μας. Την ίδια ώρα, η προοπτική εκλογών προσφέρει διέξοδο στην οργή και την απογοήτευση που πολλοί νιώθουν», λέει ο ιστορικός Σάιμον Σάμα.
Η αλλαγή, όμως, δεν είναι δεδομένη. Ο 75χρονος μονάρχης μπορεί να αποδειχθεί πιο διστακτικός και συντηρητικός από ό,τι εκτιμούν οι βιογράφοι του. Η στέψη και οι μεσαιωνικές τελετουργίες της –ο βασιλιάς αγιάστηκε με ευλογημένο έλαιο, από κουτάλι του 1349– δεν ήταν τίποτα άλλο παρά μια άσκηση δυναστικής διάρκειας. Την ίδια ώρα οι Συντηρητικοί –πληγωμένοι από την απώλεια περισσοτέρων των 1.000 εδρών σε δημοτικά συμβούλια– μπορεί να καταφέρουν να γαντζωθούν στην εξουσία. Η ηγεσία τους επισημαίνει τις εκτιμήσεις δημοσκοπήσεων και τα αποτελέσματα των τοπικών εκλογών για να δείξει ότι οι Εργατικοί θα χρειαστούν τη συνδρομή μικρότερων κομμάτων για να κυβερνήσουν.
Οι πολιτικοί επιστήμονες προτιμούν, όμως, να εστιάζουν σε μακροπρόθεσμες τάσεις, οι οποίες προμηνύουν ήττα των Συντηρητικών. Οι τοπικές εκλογές αποκάλυψαν την ενόχληση και την ανυπομονησία του κοινού για ένα κυβερνών κόμμα με σειρά σκανδάλων στο ενεργητικό του στα 13 χρόνια του στην εξουσία, το οποίο δεν έχει διαχειριστεί αποτελεσματικά τις επιπτώσεις του Brexit.
Αντίστοιχες πιέσεις αντιμετωπίζει και η μοναρχία. Πρόσφατες σφυγμομετρήσεις δείχνουν ότι πολλοί Βρετανοί, κυρίως νέοι, θεωρούν τον θεσμό απαρχαιωμένο και τη βασιλική οικογένεια άχρηστη. «Η βασιλική οικογένεια πρέπει να σκεφθεί το μέλλον. Οπως άλλοι κρατικοί και κυβερνητικοί θεσμοί, έχει χάσει την εμπιστοσύνη του κοινού. Μια εκλογική διαδικασία και μια βασιλική στέψη θα έπρεπε να οδηγήσουν σε στιγμή εθνικής αυτοκριτικής και όχι σε αντιπαράθεση μεταξύ υποστηρικτών και πολεμίων», λέει ο Τόνι Τράβερς, καθηγητής πολιτικών επιστημών στο LSE.
Η ήττα των Συντηρητικών στις τοπικές εκλογές, προμήνυμα για τις εθνικές, ενώ η ενθρόνιση του Καρόλου σηματοδοτεί νέα σελίδα στη δυναστεία των Ουίνδσορ.
Καθώς τα κόμματα προετοιμάζονται για εθνικές εκλογές, ορισμένα θέματα που απασχόλησαν τη Βρετανία, πριν ακόμη την ψήφο υπέρ του Brexit το 2016, μοιάζουν επιτέλους να υποχωρούν από το προσκήνιο. Οι τοπικές εκλογές κρίθηκαν από το οικονομικό πρόγραμμα των υποψηφίων και όχι από τις θέσεις τους για το μεταναστευτικό, την εθνική κυριαρχία ή την υπόσχεση «Να ολοκληρώσουμε το Brexit», συνθήματα που προώθησαν τον Μπόρις Τζόνσον στην εξουσία το 2019.
«Περάσαμε την κορυφή του κύματος του Brexit. Τα δομικά προβλήματα που δημιούργησε παραμένουν άλυτα, αλλά βρισκόμαστε στην αρχή μιας μακράς, επώδυνης πορείας ομαλοποίησης», λέει ο καθηγητής Ευρωπαϊκών Σπουδών της Οξφόρδης, Τίμοθι Γκάρτον Ας.
Οι σχέσεις με την Ε.Ε.
Ενα από τα κρισιμότερα ερωτήματα αφορά τη μελλοντική μορφή των σχέσεων της Βρετανίας με την Ε.Ε. Αυτό θα διαμορφώσει την πολιτική συζήτηση, σύμφωνα με τον καθηγητή Γκάρτον Ας, παρότι η απάντηση δεν αναμένεται να δοθεί από την επόμενη ούτε και τη μεθεπόμενη κυβέρνηση.
Υπό τον πρωθυπουργό Ρίσι Σούνακ η κυβέρνηση έλαβε πρωτοβουλίες προκειμένου να αποκαταστήσει τις σχέσεις της με την υπόλοιπη Ευρώπη. Ο Σούνακ αποκλιμάκωσε την ένταση με τον Γάλλο πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν, τον οποίο προσκάλεσε στη στέψη, ενώ η Βρετανία υπέγραψε συμφωνία για την επίλυση της εμπορικής κρίσης στη Βόρεια Ιρλανδία.
Ο βασιλιάς έπαιξε μικρό ρόλο στη συμφωνία, προσκαλώντας τους ηγέτες της Ε.Ε. στα ανάκτορα του Ουίνδσορ. Πολλοί επέκριναν, όμως, την –έστω και συμβολική– εμπλοκή του βασιλιά στα πολιτικά πράγματα, καθώς και την ονομασία της συμφωνίας «Πλαίσιο του Ουίνδσορ», λες και το κείμενο είχε λάβει βασιλική έγκριση.
Διάσημοι μουσικοί τραγούδησαν το Σάββατο σε σκηνή έξω από το ανάκτορο του Ουίνδσορ, ενώ ο Τομ Κρουζ έστειλε τις ευχές του μέσω βίντεο, που προβλήθηκε στην πρόσοψη του ανακτόρου. Τα πολύχρωμα φώτα και τα λέιζερ μετέτρεψαν το κάστρο σε φουτουριστικό σκηνικό ταινίας, με μπαλέτο από μη επανδρωμένα αεροσκάφη drones στον αέρα.
Παρά τις προσπάθειες των διοργανωτών, όμως, η συναυλία έμοιαζε λιγότερο εκθαμβωτική και γεμάτη αστέρες από την περυσινή προς τιμήν της Ελισάβετ. «Η βασίλισσα ήταν εκπληκτική προσωπικότητα και μπορούμε να μιλήσουμε τώρα για ελισαβετιανή εποχή. Οι περισσότεροι μονάρχες του 21ου αιώνα δεν πρόκειται να “βαφτίσουν” ολόκληρη εποχή στο όνομά τους», λέει ο Γκάρτον Ας.
Ποιοι έκλεψαν την παράσταση
Χιλιάδες πολίτες του Ηνωμένου Βασιλείου συμμετείχαν χθες στο «Big Help Out», τη μεγάλη εθελοντική δράση που κάλεσε η βασιλική οικογένεια σε ολόκληρη τη χώρα για την τελευταία ημέρα των εορτασμών της στέψης του βασιλιά Καρόλου Γ΄. Στο πλαίσιο των εργασιών αυτών, ο πρίγκιπας Γουίλιαμ βρέθηκε με τη σύζυγό του σε μια κατασκήνωση προσκόπων στο Σλόου, στα περίχωρα του Λονδίνου. Την παράσταση έκλεψαν οι δύο γιοι τους, Τζορτζ και Λούις, οι οποίοι με εργαλεία στα χέρια βοήθησαν σε κατασκευές. Για τον πεντάχρονο Λούις είναι μάλιστα η πρώτη εμφάνιση σε δραστηριότητες της βασιλικής οικογενείας.
Την ίδια ημέρα, μία έκπληξη περίμενε τους τηλεθεατές του αμερικανικού σόου «American Idol». Δίπλα στους παρουσιαστές Κέιτι Πέρι και Λάιονελ Ρίτσι, οι οποίοι είχαν συμμετάσχει την Κυριακή στη φαντασμαγορική συναυλία εορτασμού της στέψης που παρακολούθησαν σχεδόν 10 εκατ. Βρετανοί, εμφανίστηκε απρόσμενα το βασιλικό ζεύγος, το οποίο τους συνεχάρη για τις εκπληκτικές ερμηνείες τους. Λέγεται πως η εμφάνιση του βασιλιά Καρόλου και της βασίλισσας Καμίλα ήταν αυθόρμητη και αποφασίστηκε λίγο πριν οι δύο τραγουδιστές βγουν στον αέρα, όπου μετέδιδαν από τη Μεγάλη Βρετανία.
Βίντεο που κυκλοφόρησε χθες και έχει κάνει τον γύρο του Διαδικτύου δείχνει τον Κάρολο να παραπονιέται καθώς περιμένει έξω από το αββαείο του Ουέστμινστερ να αρχίσει η τελετή. «Ποτέ δεν είμαστε στην ώρα μας… Πάντα πρέπει κάτι να συμβαίνει», φαίνεται να λέει ο βασιλιάς, σύμφωνα με ειδικό στην ανάγνωση χειλιών του δικτύου Sky News. «Το έχω βαρεθεί αυτό», προσθέτει ενοχλημένος.