ΛΟΝΔΙΝΟ. Τη γέννηση μωρού από το DNA τριών ανθρώπων στη Βρετανία ανακοίνωσε η αρμόδια αρχή της χώρας. Το μεγαλύτερο ποσοστό γενετικού υλικού του μωρού προέρχεται από τους γονείς και περίπου 0,1% από τρίτο πρόσωπο, μια γυναίκα δότρια.
Η πειραματική τεχνική αποτελεί μέρος προσπάθειας πρόληψης γέννησης παιδιών με χρόνιες μιτοχονδριακές ασθένειες. Μέχρι στιγμής έχουν γεννηθεί λιγότερα από πέντε παιδιά με αυτή τη μέθοδο, αν και η βρετανική αρχή δεν έδωσε περισσότερες λεπτομέρειες.
Τα μιτοχονδριακά νοσήματα είναι ανίατα και μπορεί να αποδειχθούν θανατηφόρα μέσα σε λίγες ημέρες ή ακόμη και ώρες από τη γέννηση. Κάποιες οικογένειες έχουν χάσει πολλά παιδιά εξαιτίας αυτών των γενετικών ασθενειών, ενώ η επαναστατική τεχνική θεωρείται ο μόνος βιώσιμος τρόπος γι’ αυτά τα ζευγάρια προκειμένου να αποκτήσουν υγιές παιδί.
Τα μιτοχόνδρια είναι μικροσκοπικά τμήματα στο εσωτερικό σχεδόν κάθε κυττάρου του ανθρώπινου σώματος, τα οποία μετατρέπουν την τροφή σε αξιοποιήσιμη ενέργεια. Τα ελαττωματικά μιτοχόνδρια δεν τροφοδοτούν το σώμα με καύσιμο και προκαλούν εγκεφαλικές βλάβες, μυϊκή ατροφία, καρδιακή ανεπάρκεια και τύφλωση.
Μιτοχονδριακή δωρεά
Τα μιτοχόνδρια μεταδίδονται αποκλειστικά από τη μητέρα. Η θεραπεία μιτοχονδριακής δωρεάς αποτελεί παραλλαγή της εξωσωματικής γονιμοποίησης, αξιοποιώντας μιτοχόνδρια από υγιές ωάριο δότριας. Υπάρχουν δύο τεχνικές για τη μιτοχονδριακή δωρεά. Η μία πραγματοποιείται μετά τη γονιμοποίηση του ωαρίου της μητέρας με το σπέρμα του πατέρα και η άλλη γίνεται πριν από τη γονιμοποίηση.
Το μεγαλύτερο ποσοστό γενετικού υλικού του νεογέννητου προέρχεται από τους γονείς και περίπου 0,1% από τρίτο πρόσωπο, μια γυναίκα δότρια.
Τα μιτοχόνδρια, όμως, διαθέτουν δικό τους DNA, που σημαίνει ότι τα παιδιά τα οποία θα προκύψουν από αυτή τη διαδικασία θα κληρονομήσουν τα γονίδια των γονέων τους αλλά και ένα ελάχιστο ίχνος των γονιδίων της δότριας. Πρόκειται για μόνιμη γονιδιακή μεταβολή, η οποία θα περάσει στις επόμενες γενιές.
Το DNA των δωρητών χρησιμοποιείται, όμως, μόνο για τη δημιουργία βιώσιμων μιτοχονδρίων, δεν επηρεάζει άλλα χαρακτηριστικά, όπως την εμφάνιση, και δεν αποτελεί «τρίτο γονέα» του παιδιού. Η τεχνική επινοήθηκε στο Νιούκαστλ, ενώ η Βρετανία είχε ήδη ψηφίσει νόμους για τη γέννηση τέτοιων παιδιών από το 2015. Παρά την ύπαρξη νομικού πλαισίου, όμως, η Βρετανία απέφυγε να προωθήσει αμέσως την έρευνα. Το πρώτο μωρό που γεννήθηκε με αυτή τη μέθοδο ανήκει σε οικογένεια από την Ιορδανία, με τη θεραπεία να πραγματοποιείται σε νοσοκομείο των ΗΠΑ το 2016.
Η βρετανική Αρχή Γονιμότητας και Εμβρυολογίας (HFEA) ανακοίνωσε ότι «λιγότερα από πέντε μωρά» είχαν γεννηθεί με τη συγκεκριμένη μέθοδο μέχρι τα τέλη Απριλίου 2023. Η υπηρεσία δεν ανακοινώνει ακριβείς αριθμούς, προκειμένου να προστατευθεί η ανωνυμία των οικογενειών. Αυτά τα λίγα στοιχεία για τη μέθοδο δημοσιοποιήθηκαν χάρη σε αίτημα της εφημερίδας The Guardian προς τις αρμόδιες κρατικές αρχές.
«Η είδηση ότι γεννήθηκε μικρός αριθμός μωρών με μιτοχόνδρια δωρητριών στη Βρετανία είναι το επόμενο βήμα. Η διαδικασία θα είναι προσεκτική και αργή», λέει η Σάρα Νόρκρος, επικεφαλής της ανεξάρτητης οργάνωσης θεμάτων γονιμότητας Progress Educational Trust.
Στο μεταξύ, η επιστημονική ομάδα του Πανεπιστημίου του Νιουκάστλ δεν προχώρησε σε ανακοινώσεις σχετικά με την πειραματική μέθοδο, δημιουργώντας ερωτήματα για την επιτυχία της. Ο καθηγητής Ρόμπιν Λοβέλ-Μπατζ του Ερευνητικού Ινστιτούτου Φράνσις Κρικ λέει: «Θα είναι ενδιαφέρον να μάθουμε πόσο καλά λειτούργησε η θεραπεία μιτοχονδριακής αντικατάστασης και αν τα μωρά είναι απαλλαγμένα από μιτοχονδριακές παθήσεις». Εκτιμάται ότι κάθε χρόνο γεννιούνται 150 μωρά που πάσχουν από μιτοχονδριακές παθήσεις στη χώρα.