Η Τουρκία διεξήγαγε τις πιο περίεργες και αμφίρροπες εκλογές των τελευταίων δεκαετιών. Χωρίς κεντρικό σύστημα μετάδοσης αποτελεσμάτων και με καταρρακωμένους τους θεσμούς που θα έπρεπε να εγγυώνται το αδιάβλητο της εκλογικής διαδικασίας, μια χαώδης κατάσταση επικράτησε από νωρίς και συνεχίστηκε ως αργά το βράδυ των εκλογών. Τα δύο αντίπαλα στρατόπεδα επιδόθηκαν σε μάχη εντυπώσεων και η πόλωση της κοινωνίας αντανακλάται στη συμπεριφορά των ταγών της. Κανένας εκ των δύο αντιπάλων δεν συγκεντρώνει το απαιτούμενο 50%+1, και η χώρα οδηγείται σε δεύτερο γύρο. Το πολύ υψηλό ποσοστό συμμετοχής στις εκλογές υποδηλώνει τη συνεχιζόμενη πίστη των Τούρκων στη δύναμη της κάλπης. Στις κονοβουλευτικές εκλογές, το κυβερνητικό στρατόπεδο κερδίζει σχετικά άνετα. Συνολικά, η Τουρκία βάδισε στα χνάρια της Βραζιλίας, όπου η πόλωση και η αμφισβήτηση έπαιξαν κεντρικό ρόλο στις εκλογές.
Προκύπτουν ενδιαφέροντα συμεπράσματα, έστω και με τις επιφυλάξεις που γεννούν αμφισβητούμενα και εν πολλοίς αβέβαια αποτελέσματα. Πρώτον, ο πρόεδρος Ερντογάν παραμένει κυρίαρχος στην Ανατολία και τα κοινωνικοοικονομικά στρώματα που τον έκαναν κυρίαρχο. Δεύτερον, η αντιπολιτευόμενη συμμαχία των έξι προηγείται στις περισσότερες πολυπληθείς πόλεις αλλά πάσχει στην επαρχία και το έλλειμμα εναλλακτικής πρότασης εξουσίας της στοιχίζει. Τρίτον, το εθνικιστικό κόμμα του Μπαχτσελί κερδίζει ανέλπιστα υψηλά ποσοστά, όπως και ο υπερεθνικιστής υποψήφιος Σινάν Ογάν στις προεδρικές. Ο τουρκικός εθνικισμός, σήμα κατατεθέν της πολιτικής ηγεσίας και εργαλείο εκμετάλλευσης ιδιαίτερα σε εκλογικές δοκιμασίες, βγαίνει νικητής για ακόμα μια φορά στην γείτονα. Τέλος η εκλογική επιρροή των κομμάτων που δημιουργήθηκαν από πρώην υπυργούς του Ερντογάν και που τώρα αποτελούν μέρος της αντιπολιτευόμενης συμμαχίας είναι από ελάχιστη εώς μηδαμινή.
Και τώρα τι; Στον δεύτερο γύρο των προεδρικών ο Ερντογάν είναι φαβορί, ακόμα κι αν ο Κιλιτσντάρογλου βρεθεί οριακά πρώτος μετά τον πρώτο γύρο, κι’αυτό για δύο λόγους. Πρώτον, η νίκη της κυβερνητικής συμμαχίας στις βουλευτικές εκλογές προσφέρει στον Ερντογάν το χρήσιμο (αν και μάλλον προσχηματικό) επιχείρημα ακυβερνησίας και αστάθειας σε περίπτωση που ηττηθεί σε 15 μέρες, μια και σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο θα υπάρξει αναγκαστική συνύπραξη ενός ισχυρού Προέδρου Κιλιτσντάρογλου με μια κοινοβουλευτική πλειοψηφία ελεγχόμενη από το κόμμα Ερντογάν. Δεύτερον, είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς πως η πλειοψηφία των ψηφοφόρων του Ογάν θα κινηθεί προς τον Αλεβίτη Κιλιτσντάρογλου, ο οποίος κέρδισε καθαρά την υποστήριξη των προοδευτικών Κούρδων και η υποψηφιότητα του οποίου ανιμετωπίστηκε με μεγάλη επιφύλαξη από τους εθνικιστές.
Οι Τούρκοι πολίτες προσήλθαν μαζικά στις κάλπες και θα χρειαστεί να το ξανακάνουν σε δύο Κυριακές. Το ζητούμενο είναι πλέον η διατήρηση της πολιτικής σταθερότητας και ένα εκλογικό αποτέλεσμα αποδεκτό και από τις δύο πλευρές.
* Ο Δημήτρης Τσαρούχας είναι Καθηγητής Πολιτκής Επιστήμης στο Virginia Tech των ΗΠΑ και Επιστημονικός Συνεργάτης στο Πρόγραμμα Τουρκίας του Ελληνικού Ιδρύματος Ευρωπαϊκής και Εξωτερικής Πολιτικής (ΕΛΙΑΜΕΠ).