Η Τεχνητή Νοημοσύνη έχει ήδη αρχίσει να «κλέβει» θέσεις εργασίας στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Ταχύτατα υπολογιστικά συστήματα με ψηφιακή άνεση στην «ευρωκρατική» ορολογία αντικαθιστούν εκατοντάδες από τους μεταφραστές που εργάζονται για την Ε.Ε., συρρικνώνοντας ένα από τα μεγαλύτερα και παλαιότερα τμήματα των πολύγλωσσων θεσμικών οργάνων των Βρυξελλών.
«Και αυτό μπορεί να είναι μόνο η αρχή, καθώς τα νέα εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης έχουν τη δυνατότητα να αντικαταστήσουν σε μεγαλύτερο βαθμό τους ανθρώπους», σχολιάζει το Politico. Οι μεταφραστές είναι απαραίτητα «γρανάζια» στην πολύπλοκη μηχανή της Ε.Ε., καθώς κάθε επίσημο κείμενο πρέπει να μεταφράζεται στις 24 επίσημες γλώσσες της Ε.Ε. πριν τεθεί σε ισχύ. Μέχρι πριν από λίγα χρόνια, αυτό το τιτάνιο έργο εκτελούνταν μόνο από ανθρώπους. Αλλά όχι πια.
Τα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, του εκτελεστικού βραχίονα της Ε.Ε., δείχνουν ότι το μεταφραστικό τμήμα συρρικνώθηκε κατά 17% την τελευταία δεκαετία, καθώς επεκτάθηκε η χρήση της μηχανικής μετάφρασης. Την ίδια περίοδο, το ποσοστό των μεταφράσεων που ανατίθενται σε εξωτερικούς συνεργάτες αυξήθηκε από 26% σε 37% και, πλέον, προσλαμβάνονται λιγότεροι μεταφραστές για να αντιμετωπίσουν τον αυξημένο φόρτο εργασίας.
Πάνε οι εποχές που οι μεταφραστές των θεσμικών οργάνων της Ε.Ε. περνούσαν ώρες ξεφυλλίζοντας σκονισμένα λεξικά. Η νέα τεχνολογία εξοικονομεί χρόνο, αναγνωρίζει ο «βετεράνος» μεταφραστής Μάρκους Φότι, που ηγείται του τμήματος «μηχανικής μετάφρασης» στην Κομισιόν. «Ο χρόνος που θα ξόδευα για να περπατήσω έως την τοπική βιβλιοθήκη το 1999, για να διαβάσω τη σχετική παράγραφο και να την πληκτρολογήσω, τώρα μπορεί να αφιερωθεί στη μετάφραση», σχολιάζει ο Φότι, μιλώντας στο Politico.
Οι μεταφραστές επιμένουν ότι οι φόβοι για την εργασία τους είναι υπερβολικοί. Παρότι η δουλειά τους προσαρμόζεται στην τεχνητή νοημοσύνη, το ανθρώπινο στοιχείο παραμένει απαραίτητο, λένε. «Ο κόσμος αλλάζει και η μετάφραση δεν μπορεί να μείνει πίσω», δήλωσε ο Σπυρίδων Πήλος, πρώην υπάλληλος της Επιτροπής που επέβλεψε την εισαγωγή των μηχανών μετάφρασης το 2013.
«Η μηχανική μετάφραση βοηθά τους μεταφραστές, αλλά δεν μπορεί να τους αντικαταστήσει. Υπάρχει πάντα ανάγκη για επικύρωση από εμπειρογνώμονες».
Πώς η μετάφραση έγινε ψηφιακή
Καθώς νέα κράτη-μέλη προσχώρησαν στη Ενωση στις αρχές της δεκαετίας του 2000, ο αριθμός των επίσημων γλωσσών της Ε.Ε. αυξήθηκε σε 24 και η Ενωση ανέπτυξε πιο αποτελεσματικά εργαλεία για να ανταποκριθεί στην κατακόρυφη αύξηση των μεταφραστικών αναγκών.
Η Επιτροπή αναγκάστηκε να καταργήσει το παλιό μεταφραστικό της σύστημα, καθώς δεν ήταν επαρκώς εξοπλισμένη για τις γλώσσες των νέων μελών από την Ανατολική Ευρώπη. «Ηταν ένα σύστημα βασισμένο σε κανόνες σύμφωνα με τους οποίους έπρεπε να δημιουργηθούν λεξικά, να καθοριστούν γραμματικοί κανόνες και κανόνες μετασχηματισμού. Ηταν, λοιπόν, πολύ δυσκίνητο και απαιτητικό», εξηγεί ο Ντίτερ Ράμερ, επικεφαλής του τμήματος δεδομένων στη μεταφραστική υπηρεσία της Κομισιόν.
Αύξηση της δουλειάς, μείωση του προσωπικού, burnout
Ο φόρτος εργασίας των μεταφραστών της Επιτροπής αυξήθηκε από περίπου 2 εκατομμύρια σελίδες το 2013 σε 2,5 εκατομμύρια το 2022, σύμφωνα με εκπρόσωπο του εκτελεστικού οργάνου της Ε.Ε.
Μια νέα μηχανή τέθηκε σε λειτουργία το 2013, αλλά αντικαταστάθηκε τέσσερα χρόνια αργότερα από ένα ακόμη πιο εξελιγμένο σύστημα και με καλύτερες επιδόσεις. Αυτό χρησιμοποιεί ένα τεχνητό νευρωνικό δίκτυο (μια υπολογιστική δομή που μιμείται τους νευρώνες) για να προβλέψει την αλληλουχία των λέξεων.
Αυτά τα προηγμένα εργαλεία έχουν καλή σχέση τιμής – απόδοσης και επιτρέπουν σε λιγότερους υπαλλήλους να μεταφράζουν έναν αυξανόμενο όγκο νομοθεσίας της Ε.Ε.
Αλλά αυτό είχε τεράστιο κόστος για τους ίδιους τους μεταφραστές. Οι μόνιμοι υπάλληλοι της ειδικής μεταφραστικής μονάδας της Επιτροπής -γνωστής στην αργκό των Βρυξελλών ως DGT- μειώθηκαν από 2.450 το 2013 σε 2.000 το 2023.
Κατά την ίδια περίοδο, τα προβλήματα ψυχικής υγείας και τα κρούσματα επαγγελματικής εξουθένωσης αυξήθηκαν σημαντικά μεταξύ των μεταφραστών, σύμφωνα με τον Κριστιάνο Σεμπαστιάνι, πρόεδρο της Renouveau et Démocratie, μιας συνδικαλιστικής οργάνωσης που εκπροσωπεί τους υπαλλήλους της Ε.Ε. Αυτό είναι το αποτέλεσμα του αυξημένου φόρτου εργασίας και της πίεσης για απόδοση, λέει.
Οι εξωτερικές αναθέσεις αυξήθηκαν την τελευταία δεκαετία – από 26% του συνολικού όγκου το 2013, σε 36% το πρώτο τρίμηνο του 2023. Οι δαπάνες της Επιτροπής για τη μετάφραση αυξήθηκαν από 26,5 εκατ. ευρώ το 2012 σε 35,8 εκατ. ευρώ το 2023.
«Η υπεράσπιση της πολυγλωσσίας δεν είναι μια δημοφιλής μάχη – επειδή είναι δαπανηρή», προσθέτει ο Σεμπαστιάνι, που θεωρεί ότι η περικοπή των θέσεων εργασίας στη μετάφραση απειλεί να αποδυναμώσει την πολυγλωσσία της Ε.Ε. προς όφελος της αγγλικής γλώσσας.
Ομως η Σίλα Καστίγιο, η οποία προεδρεύει σε μεταφραστικό μεταπτυχιακό πρόγραμμα στο πανεπιστήμιο Dublin City, επισημαίνει ότι οι μεταφραστές που ειδικεύονται σε λιγότερο διαδεδομένες γλώσσες έχουν πιο μεγάλες πιθανότητες πρόσληψης στην Επιτροπή, καθώς ο ανταγωνισμός είναι μικρότερος. «Οι Ιρλανδοί φοιτητές δέχονται συνεχώς πλήθος προσφορών από την DGT», δήλωσε η Καστίγιο, προσθέτοντας ότι η Επιτροπή την προσεγγίζει συχνά για να τους συστήσει φοιτητές.
Η ζωή μετά την Τεχνητή Νοημοσύνη
Δυσαρεστημένοι νέοι μεταφραστές παραπονιούνται ότι οι συνέπειες της αυτοματοποίησης πέφτει στους ώμους τους, καθώς οι θέσεις εργασίας στην Επιτροπή έχουν μειωθεί παρά τον αυξημένο φόρτο εργασίας. Προσθέτουν επίσης ότι αυτοί που συνταξιοδοτούνται είναι περισσότεροι από όσους προσλαμβάνονται για να τους αντικαταστήσουν και επομένως η γενιά τους έχει λιγότερες ευκαιρίες από τις προηγούμενες.
Ο ετήσιος αριθμός των νέων προσλήψεων μεταφραστών μειώθηκε από 112 το 2013 σε 59 το 2022, σύμφωνα με το εκτελεστικό όργανο της Ε.Ε.
Οι επίδοξοι μεταφραστές της Ε.Ε. διαμαρτύρονται στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για τη δυσκολία να βρουν δουλειά στα θεσμικά όργανα των Βρυξελλών. «Φαίνεται ότι δεν υπάρχει ποτέ μια κενή θέση για μετάφραση, γλωσσική βοήθεια, διόρθωση», σχολιάζει ένας από αυτούς στο Facebook.
«Ομως δεν είναι όλα μαύρα στην κοινότητα των μεταφραστών της Ε.Ε.», σχολιάζει το Politico, υπογραμμίζοντας πως απαιτούνται άνθρωποι για την εκτέλεση σημαντικών καθηκόντων.
Ο Σπ. Πήλος τονίζει πως ο μεταφραστής έχει πάντα την τελική ευθύνη και είναι υπόλογος για τα αποτελέσματα – ιδίως όταν πρόκειται για σημαντικά κείμενα. Για κατεπείγουσες ομιλίες εξακολουθούν να προτιμώνται άνθρωποι για τη μετάφραση «εκ του μηδενός», επειδή πρόκειται για κείμενα ύψιστης σημασίας.
Οι μεταφραστές της Ε.Ε. αναγνωρίζουν, πάντως, πως η καθημερινότητά στρέφεται όλο και περισσότερο προς τον εντοπισμό των λαθών και την προσαρμογή των κειμένων που έχουν ήδη μεταφράσει αυτοματοποιημένα συστήματα.
«Γνωρίζω ήδη ότι πιθανώς δεν θα μεταφράζω για το υπόλοιπο της ζωής μου», δήλωσε μια νεαρή μεταφράστρια του Συμβουλίου, η οποία μίλησε υπό τον όρο να μην κατονομαστεί, καθώς δεν έχει δικαίωμα να μιλά στα μέσα ενημέρωσης.
Μεταφραστές ελπίζουν ότι η αυξανόμενη χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης από την Ε.Ε. ίσως να δημιουργήσει νέες ευκαιρίες. «Οι περισσότεροι επίσημοι λογαριασμοί της Ε.Ε. στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι στα αγγλικά, αλλά αυτό μπορεί να σημαίνει ότι κάποιοι αισθάνονται ότι δεν μετέχουν», δήλωσε η ίδια μεταφράστρια. «Αναρωτιέμαι πώς αυτό θα αλλάξει το επάγγελμά μας».
Πηγή: Politico
Ακολουθήστε το kathimerini.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, στο kathimerini.gr