Ηταν πολύ λίγοι οι Αραβες ηγέτες που θα τολμούσαν, την τελευταία δεκαετία, να βρεθούν κοντά στον Μπασάρ αλ Ασαντ της Συρίας. Χώρες όπως το Ιράν και η Ρωσία έμειναν, βεβαίως, στο πλευρό του όλα τα προηγούμενα χρόνια. Αντιθέτως, για την πλειονότητα των υπολοίπων, ο Μπασάρ αλ Ασαντ, ο αποκαλούμενος και «χασάπης» από τους επικριτές του, ήταν επί σειρά ετών persona non grata.
Ωστόσο, όσα ίσχυαν μέχρι πρότινος προφανώς δεν ισχύουν πλέον.
Τις περασμένες εβδομάδες ο Ασαντ έδωσε το «παρών» στη Σύνοδο Κορυφής του Αραβικού Συνδέσμου στην Τζέντα της Σαουδικής Αραβίας, όπου μάλιστα έτυχε θερμής υποδοχής από τον πρίγκιπα διάδοχο, Μοχάμεντ Μπιν Σαλμάν.
Επίσης, τις τελευταίες εβδομάδες, Σύρος αξιωματούχος πήρε μέρος στη σύνοδο του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) που έλαβε χώρα στη Γενεύη, ενώ η Δαμασκός έχει προσκληθεί και στην επερχόμενη Διάσκεψη του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή COP28, που αναμένεται να πραγματοποιηθεί μέσα στο 2023 στο Αμπού Ντάμπι.
Οχι, οι Αραβες προφανώς και δεν ξέχασαν την εχθρότητα με την οποία αντιμετώπιζαν τον Ασαντ. Απλώς, πλέον, μέσα στο αλλαγμένο διεθνές περιβάλλον, και υπό το βάρος νέων προκλήσεων, θεωρούν ότι θα εξυπηρετήσουν καλύτερα τους πολιτικούς και οικονομικούς στόχους τους εάν τον επαναπροσεγγίσουν.
Το ιστορικό
Ο Μπασάρ αλ Ασαντ δεν προοριζόταν να κυβερνήσει τη Συρία. Ο μικρότερος σε ηλικία γιος του Χαφέζ αλ Ασαντ, Μπασάρ, σπούδαζε στο Ηνωμένο Βασίλειο Οφθαλμολογία, αλλά επέστρεψε στη χώρα το 1994, όταν ο μεγαλύτερος αδελφός του σκοτώθηκε σε αυτοκινητιστικό. Τελικώς, ανήλθε στην εξουσία το έτος 2000, όταν πέθανε ο πατέρας του.
Ωστόσο, όπως σημειώνει σε ανάλυσή του ο ιστοχώρος Gzero του Eurasia Network, ο Μπασάρ δεν κατάφερε ποτέ να εμπνεύσει την πίστη που ενέπνεε ο Χαφέζ. Αντιθέτως, ως αλουίτης ο ίδιος, στήριξε τους αλαουίτες εις βάρος των άλλων μουσουλμάνων, αλλά και εκμεταλλεύτηκε τις σεχταριστικές εντάσεις εντός των συνόρων της Συρίας, σε μια προσέγγιση του τύπου διαίρει και βασίλευε, με σκοπό να εδραιωθεί στην εξουσία.
Επειτα, όταν το 2011 οι πολίτες κινήθηκαν ενάντια στην εξουσία του παίρνοντας ώθηση, τότε, από τα γεγονότα της Αραβικής Ανοιξης, ο Μπασάρ απάντησε με βίαιη καταστολή, η οποία στην πορεία εξελίχθηκε σε εμφύλιο (με χαρακτηριστικά πολέμου διά αντιπροσώπων), που μέχρι σήμερα έχει αφήσει πίσω περισσότερους από 500.000 νεκρούς και περίπου 13 εκατομμύρια εκτοπισμένους.
Η πλευρά Ασαντ κατηγορείται ότι χρησιμοποίησε χημικά όπλα (σαρίν κ.ά.) εκατοντάδες φορές κατά τη διάρκεια του πολέμου. Στον αντίποδα, οι ΗΠΑ και οι χώρες του Κόλπου ενίσχυσαν με εκατομμύρια δολάρια τις δυνάμεις της συριακής αντιπολίτευσης.
Ωστόσο, τα δεδομένα πλέον δείχνουν να έχουν αλλάξει.
Ο ρόλος της Σαουδικής Αραβίας
Μία από τις πιο σημαντικές αλλαγές στάσης έναντι του Ασαντ, σύμφωνα με την ανάλυση του Gzero, προήλθε από την πλευρά της Σαουδικής Αραβίας.
Ποιοι ήταν, όμως, οι λόγοι που έκαναν τους Σαουδάραβες να τα ξαναβρούν με τον Ασαντ;
Σύμφωνα με το Gzero, οι Σαουδάραβες θεωρούν πως η περιφερειακή αστάθεια υπονομεύει τις οικονομικές φιλοδοξίες του Ριάντ, στη βάση των οποίων βρίσκεται ο στόχος της διαφοροποίησης της σαουδαραβικής οικονομίας μακριά από τους υδρογονάνθρακες.
Η αποκλιμάκωση της περιφερειακής έντασης αποτελεί, σύμφωνα με τους Σαουδάραβες, το κλειδί για την προσέλκυση των επενδύσεων που απαιτούνται προκειμένου να πάρουν μπρος οι νέες βιομηχανίες.
Οι καταστροφικές σεισμικές δονήσεις που έπληξαν, όχι μόνο την Τουρκία, αλλά και τη Συρία, τον περασμένο Φεβρουάριο, έδωσαν στους Σαουδάραβες την ευκαιρία να ξεκινήσουν και επισήμως τις επαφές με την πλευρά του Μπασάρ αλ Ασαντ, για ανθρωπιστικούς λόγους.
Το Ριάντ διεκδικεί, παράλληλα, ηγετικό περιφερειακό ρόλο (ανταγωνιζόμενο χώρες όπως η Τουρκία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα) και, σε αυτό το πλαίσιο, θέλει να αποδείξει πως είναι σε θέση να συμβάλλει στην επίλυση διενέξεων και προβλημάτων που οι άλλοι δεν μπορούν ή αδυνατούν να διαχειριστούν.
Ωστόσο, ακόμη δεν είναι έτοιμες όλες οι δυνάμεις της περιοχής να τα ξαναβρούν με τον Ασαντ. Χώρες όπως το Κατάρ και το Κουβέιτ εξακολουθούν να κρατούν σε απόσταση τη Δαμασκό, ενώ με καχυποψία και ενστάσεις εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν τον Ασαντ και οι Δυτικοί (ΗΠΑ και Ε.Ε.).
Κατά τα λοιπά, η επιστροφή του Μπασάρ αλ Ασαντ στη διεθνή σκηνή ως de-facto και de-jure ηγέτη της Συρίας δείχνει βεβαίως να ευνοεί το Ιράν, αλλά και τη Ρωσία, δηλαδή τις χώρες χάρη στη στήριξη των οποίων ο Ασαντ κρατήθηκε στην εξουσία.
Πρόσφυγες, εμπόριο ναρκωτικών και ανοικοδόμηση
Σε καθαρά πρακτικό επίπεδο, ωστόσο, οι σχετικές με τη Συρία «εκκρεμότητες» θα πρέπει κάποια στιγμή να διευθετηθούν.
Οι εκατομμύρια Σύροι πρόσφυγες που έχουν βρει καταφύγιο σε χώρες όπως η Τουρκία, ο Λίβανος, η Ιορδανία, το Ιράκ και η Αίγυπτος θα πρέπει κάποια στιγμή να αρχίσουν να επιστρέφουν στην πατρίδα τους, καθώς αυτό ζητούν οι χώρες που τους φιλοξενούν.
Η ανοικοδόμηση της κατεστραμμένης από τον πόλεμο Συρίας είναι, επίσης, ένα κρίσιμο ζήτημα με διόλου ευκαταφρόνητες διεθνείς/οικονομικές απολήξεις.
Ενώ πολύ ψηλά στις προτεραιότητες του διεθνούς παράγοντα βρίσκεται πια και ο στόχος της καταπολέμησης του εμπορίου ναρκωτικών (βλ. χάπια Captagon), το οποίο οργιάζει στη Συρία. Συνολικά, περισσότερα από 250 εκατομμύρια χάπια Captagon (σ.σ.: αμφεταμίνες) έχουν κατασχεθεί διεθνώς φέτος. Σύμφωνα με έκθεση της βρετανικής κυβέρνησης, η αξία του συριακού ναρκεμπορίου έχει πια αξία περίπου τριπλάσια από εκείνη που έχουν όλα τα μεξικανικά καρτέλ μαζί. Οι επιπτώσεις της εξάπλωσης / γιγάντωσης αυτού του εμπορίου, δε, είναι ιδιαίτερα αισθητές σε χώρες όπως π.χ. η Ιορδανία, που βλέπουν τη σχετική με την κατανάλωση ναρκωτικών εγκληματικότητα να αποκτά διαστάσεις επιδημίας μεταξύ των νέων.
Το πρόβλημα πια είναι τόσο μεγάλο, που η Ιορδανία εξαπέλυσε αεροπορικές επιδρομές εντός της Συρίας τον περασμένο μήνα με στόχο να πλήξει δίκτυα εμπορίας ναρκωτικών.
Ακολουθήστε το kathimerini.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, στο kathimerini.gr