Μιλώντας στο περιοδικό Nature, ερευνητές από την Τουρκία εκφράζουν τον φόβο ότι η επανεκλογή του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν για μια νέα πενταετή θητεία στην προεδρία της χώρας πρόκειται να οδηγήσει σε περισσότερους περιορισμούς σε βάρος της ακαδημαϊκής ελευθερίας.
Όπως σημειώνεται στο σχετικό άρθρο, οι τουρκικές Αρχές, επί Ερντογάν, απέλυσαν συνολικά χιλιάδες μέλη του προσωπικού των τουρκικών πανεπιστημίων, διόρισαν μη εκλεγμένους πρυτάνεις και περιόρισαν σημαντικά την ακαδημαϊκή ελευθερία αλλά και την πανεπιστημιακή αυτονομία.
«Δεν θα ακούτε πολλά από τα τουρκικά πανεπιστήμια τα επόμενα πέντε χρόνια», λέει η Γιασεμίν Γιαλίμ, ιδρυτικό μέλος της Τουρκικής Ένωσης Βιοηθικής που έχει την έδρα της στην Άγκυρα. Πολλοί επιστήμονες και καθηγητές πανεπιστημίου οι οποίοι ήλπιζαν σε ένα διαφορετικό εκλογικό αποτέλεσμα στις εκλογές του Μαΐου, τώρα εξετάζουν ενδεχόμενα όπως είναι εκείνα της πρόωρης συνταξιοδότησης ή ακόμη και της μετανάστευσης, προσθέτει η Γιαλίμ. Η Γιαλίμ συνήθιζε να διδάσκει βιοηθική στο Πανεπιστήμιο της Άγκυρας αλλά συνταξιοδοτήθηκε πρόωρα το 2020 επικαλούμενη ως αιτία τον περιορισμό της ακαδημαϊκής ελευθερίας.
Πριν από τις τουρκικές εκλογές του Μαΐου, η Ένωση Ευρωπαϊκών Πανεπιστημίων (EUA) είχε εκφράσει την προθυμία να συμβουλεύσει τη μελλοντική τουρκική κυβέρνηση προς την κατεύθυνση της μεγαλύτερης συμμετοχής της πανεπιστημιακής κοινότητας στη λήψη θεσμικών αποφάσεων. Η EUA είπε μάλιστα στο περιοδικό Nature ότι εκείνη η προσφορά της εξακολουθεί να ισχύει.
Υπενθυμίζεται ωστόσο ότι η Τουρκία είχε, με κριτήριο τις ακαδημαϊκές ελευθερίες και τον βαθμό στον οποίο εκείνες γίνονται σεβαστές σε κάθε χώρα, έρθει τελευταία σε έκθεση (University Autonomy in Europe IV: The Scorecard 2023) της Ένωσης Ευρωπαϊκών Πανεπιστημίων η οποία δημοσιεύθηκε τον περασμένο Μάρτιο.
Ήδη από το 2018 οι πρυτάνεις των δημοσίων πανεπιστημίων στην Τουρκία διορίζονται ή παύονται από τον πρόεδρο της χώρας χωρίς εκλογές ΔΕΠ.
«Η θεσμική αυτονομία είναι κάτι που υποτίθεται ότι προστατεύεται από το άρθρο 130 του Συντάγματος. Ωστόσο, στην πράξη παραβιάζεται», λέει η Εσρά Μουνγκάν, ψυχολόγος στο Πανεπιστήμιο Μπογάζιτσι του Βοσπόρου.
Στον απόηχο πια του β΄ γύρου των τουρκικών προεδρικών εκλογών, πολλοί Τούρκοι ερευνητές ανησυχούν ότι οι φωνές τους θα φιμωθούν ακόμη περισσότερο, ειδικά σε θέματα που σχετίζονται με τη διαφύλαξη της ακαδημαϊκής ελευθερίας και τη βελτίωση της αυτονομίας των πανεπιστημίων.
Ήδη, υπό τον φόβο ότι θα μπορούσαν να δουν την ακαδημαϊκή τους σταδιοδρομία να διακόπτεται πρόωρα, οι ερευνητές στην Τουρκία τείνουν να αποφεύγουν θέματα που δεν αρέσουν στο περιβάλλον Ερντογάν όπως είναι για παράδειγμα όσα σχετίζονται με τα δικαιώματα των Κούρδων, τη ΛΟΑΤΚΙ κοινότητα ή την ιστορία της Γενοκτονίας των Αρμενίων.
«Η ενός ανδρός αρχή έχει διεισδύσει σε όλα τα πανεπιστήμια, ακόμη και στα πιο προοδευτικά», λέει η Τζανάν Ατιλγάν, βιοφυσικός στο Πανεπιστήμιο Σαμπαντζί στην Κωνσταντινούπολη.
Στο πλαίσιο έρευνας που έγινε το 2020 σε ένα δείγμα συνολικά 365 Τούρκων ακαδημαϊκών, το ένα/τρίτο αυτών παραδέχθηκε ότι είχε αυτολογοκριθεί.
Με πληροφορίες από Nature
Ακολουθήστε το kathimerini.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, στο kathimerini.gr