Την ανησυχία του εκφράζει, μιλώντας στην «Κ», ο πρόεδρος της Ελληνικής Επιτροπής Ατομικής Ενέργειας, Χρήστος Χουσιάδας, σχετικά με την επικίνδυνη κατάσταση στον πυρηνικό σταθμό της Ζαπορίζια, ύστερα από την έκρηξη στο φράγμα Νόβα Καχόβκα στην Ουκρανία, την ώρα μάλιστα που ο ουκρανικός στρατός εξαπολύει αντεπίθεση για να ανακαταλάβει το έδαφος που έχει καταληφθεί από τη Ρωσία.
Προτού ανατιναχτεί, το φράγμα στον ποταμό Δνείπερο είχε στον ταμιευτήρα του 17 κυβικά χιλιόμετρα νερού και συνέβαλε στο να διατηρείται νερό σε μια λίμνη που προορίζεται να ψύχει τους αντιδραστήρες του πυρηνικού εργοστασίου της Ζαπορίζια. Αναλυτικότερα, ο ταμιευτήρας στη λίμνη Κάκοβκα, ο οποίος μετά την καταστροφή του φράγματος, στις 6 Ιουνίου, έχει χάσει σχεδόν τα τρία τέταρτα του νερού του, τροφοδοτεί μια παράπλευρη λίμνη ψύξης με νερό αρκετών μηνών, που με τη σειρά της μεταφέρει νερό σε πισίνες καταιονισμού για την ψύξη και σε πρόσθετες δεξαμενές για τα αναλωμένα καύσιμα.
Επομένως, ενώ το προηγούμενο διάστημα η ανησυχία επικεντρωνόταν στην υπερθέρμανση των πυρηνικών καυσίμων εξαιτίας της διακοπής της παροχής ρεύματος, πλέον οι διεθνείς οργανισμοί ανησυχούν για τυχόν κατάρρευση του αναχώματος που συγκρατεί το νερό της παράπλευρης λίμνης ψύξης λόγω της διαφοράς στάθμης με τον ταμιευτήρα.
Ακόμα δεν έχει χτυπήσει «κόκκινος συναγερμός»
Ο πρόεδρος της ΕEΑE, Χρήστος Χουσιάδας, επισημαίνει στην «Κ» πως, αν και η κατάσταση είναι ανησυχητική, ακόμη δεν έχει χτυπήσει «κόκκινος συναγερμός» για τον πυρηνικό σταθμό της Ζαπορίζια. Σύμφωνα με τον ίδιο, αυτό συμβαίνει για δύο βασικούς λόγους: Πρώτον, επειδή πέντε από τους έξι αντιδραστήρες στη Ζαπορίζια -που είναι στην κατοχή των ρωσικών δυνάμεων, αλλά στελεχώνονται από ντόπιους εργαζομένους- βρίσκονται ήδη σε κατάσταση ψυχρής διακοπής λειτουργίας τους, ενώ και ο έκτος είναι σε θερμή διακοπή λειτουργίας. Αυτό σημαίνει ότι υπάρχει και μικρότερη ανάγκη για ψύξη των εξαιρετικά ραδιενεργών καυσίμων στο εσωτερικό του εργοστασίου. Δεύτερον, υπάρχουν και άλλες εφεδρείες σε περίπτωση που υποχωρήσει το ανάχωμα που συγκρατεί το νερό που είναι απαραίτητο για την ψύξη των εξαιρετικά ραδιενεργών καυσίμων στο εσωτερικό του εργοστασίου.
«Το πυρηνικό εργοστάσιο της Ζαπορίζια, σε έσχατη ανάγκη, μπορεί να καταφύγει και σε άλλες πηγές νερού, αν το νερό της λίμνης ψύξης δεν είναι πλέον διαθέσιμο, συμπεριλαμβανομένης μιας μεγάλης λίμνης ψύξης πάνω από τον ταμιευτήρα με νερό αρκετών μηνών. Η συγκεκριμένη λίμνη τροφοδοτεί με τη σειρά της πισίνες καταιονισμού και έτσι επιτρέπεται η ψύξη», επισημαίνει ο κ. Χουσιάδας.
Ο πρόεδρος της ΕΕΑΕ τονίζει ότι, παρά την έκδηλη ανησυχία και από τους επίσημους φορείς για την πυρηνική ασφάλεια του σταθμού της Ζαπορίζια, πολλά σενάρια έχουν αναλυθεί κατά καιρούς για τις περιπτώσεις αυξημένου κινδύνου για τον πυρηνικό σταθμό.
Το σενάριο της καταστροφής του αναχώματος
«Μετά το πυρηνικό ατύχημα στον σταθμό της Φουκουσίμα, έγιναν δοκιμασίες αντοχής και για τους πυρηνικούς αντιδραστήρες της Ε.Ε., όπου εθελοντικά έλαβε μέρος και η Ουκρανία» τονίζει ο κ. Χουσιάδας, προσθέτοντας πως τότε είχε εξεταστεί ακόμη και το σενάριο της καταστροφής του αναχώματος.
«Μετά το πυρηνικό ατύχημα στον σταθμό της Φουκουσίμα, έγιναν δοκιμασίες αντοχής και για τους πυρηνικούς αντιδραστήρες της Ε.Ε. Τότε είχε εξεταστεί και το σενάριο της καταστροφής του αναχώματος στον σταθμό της Ζαπορίζια. Φωτογραφία: ΑP
«Αυτό που είχε υπολογιστεί στην άσκηση ετοιμότητας τότε (σ.σ.: που οι αντιδραστήρες ήταν ενεργοί), είναι πως το ανάχωμα αντέχει εγγυημένα αν η στάθμη του ταμιευτήρα κατέλθει στα 10 μέτρα. Ακόμη δεν έχει πέσει σε αυτό το σημείο. Ωστόσο, ακόμη κι αν έπεφτε η στάθμη, και δεδομένων των μικρότερων αναγκών ψύξης σήμερα, υπάρχουν ακόμη και τότε κάποιοι τρόποι, π.χ. πηγάδια ή βυτιοφόρα που μπορούν να τροφοδοτήσουν με νερό τους αντιδραστήρες ως έσχατη λύση», τονίζει ο πρόεδρος του ΕΕΑΕ.
Σύμφωνα με τη Ρωσική Κρατική Πυρηνική Εταιρεία, Rosatom, το ρήγμα του φράγματος Νόβα Καχόβκα προκάλεσε πτώση της στάθμης του νερού στον ταμιευτήρα στα 11,19 μέτρα, από 17 μέτρα που ήταν πριν από την ανατίναξή του. Ωστόσο, η στάθμη του νερού της κύριας λίμνης ψύξης είναι στα 16,65 μέτρα, ενώ οι λίμνες ψύξης διαθέτουν κλειστό βρόγχο που τους επιτρέπει να διατηρούν τα επίπεδα του νερού ανανεωμένα.
«Το νούμερο είναι προς επιβεβαίωση, αλλά σίγουρα είναι κάτι ανησυχητικό καθώς, αν πέσει τόσο χαμηλά η στάθμη του νερού, δημιουργεί μεγάλη φόρτιση στο ανάχωμα».
Την Τετάρτη, το γραφείο της Greenpeace στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη (CEE) εξέδωσε ανακοίνωση εγείροντας ανησυχία για την ασφάλεια του πυρηνικού σταθμού: «Οι αρχές της Ουκρανίας δήλωσαν ότι αναμένεται τα επίπεδα του νερού στη λίμνη Κάκοβκα να πέσουν σε μόλις τρία μέτρα εντός της εβδομάδας» αναφέρει η ανακοίνωση. «Η πτώση της στάθμης του νερού του ταμιευτήρα αυξάνει την πίεση στα τοιχώματα του αναχώματος της δεξαμενής ψύξης του σταθμού ηλεκτροπαραγωγής. Η εξασφάλιση εναλλακτικών προμηθειών νερού σχεδιάζεται από το ουκρανικό πυρηνικό προσωπικό και την ιδιοκτήτρια του εργοστασίου, Energoatom, αλλά θα μπορούσε να είναι αδύνατη υπό τη ρωσική κατοχή. Τυχόν κατάρρευση της λίμνης ψύξης θα περιπλέξει την απαραίτητη παροχή νερού ψύξης για τους έξι αντιδραστήρες και τα πυρηνικά καύσιμα στην περιοχή. Αν και οι πέντε από τους αντιδραστήρες βρίσκονται σε ψυχρή διακοπή λειτουργίας και ένας σε θερμή διακοπή, η εναπομένουσα θερμότητα των εξαιρετικά ραδιενεργών καυσίμων απαιτεί συνεχή ψύξη. Η ρωσική κατοχή του πυρηνικού εργοστασίου της Ζαπορίζια από στρατιωτικές δυνάμεις και τη Rosatom, εμποδίζει σοβαρά το ουκρανικό πυρηνικό προσωπικό να εκπληρώσει τους βασικούς του ρόλους ασφαλείας», επισημαίνει η οργάνωση.
«Το νούμερο είναι προς επιβεβαίωση, αλλά σίγουρα είναι κάτι ανησυχητικό καθώς, αν πέσει τόσο χαμηλά η στάθμη του νερού, δημιουργεί μεγάλη φόρτιση στο ανάχωμα», λέει σχετικά ο κ. Χουσιάδας και τονίζει πως καμία χώρα γύρω από την Ουκρανία δεν είναι σε εφησυχασμό για την κατάσταση στον πυρηνικό σταθμό της Ζαπορίζια. «Σε κάθε περίπτωση, δεν είναι δυνατόν εδώ και τόσους μήνες να βρίσκεται σε τεντωμένο σκοινί η πυρηνική ασφάλεια σε μια εμπόλεμη περιοχή», καταλήγει.