«Κάναμε πολλά στο υπουργείο μας μεταξύ 2013-2017, ίσως όχι όσα θέλαμε ως σοσιαλδημοκράτες, ανοίξαμε, όμως, πόρτες που δεν μπορούν πλέον να κλείσουν».
Η Ελκε Φέρνερ, γενική γραμματέας το εν λόγω διάστημα στο υπουργείο Οικογένειας, Ηλικιωμένων, Γυναικών και Νεολαίας και πρώην αντιπρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του SPD, μπορεί πράγματι να είναι περήφανη για τη δουλειά που έχει γίνει στην πατρίδα της.
Το Υπουργείο Οικογένειας, που για εμάς στην Ελλάδα θεσπίζεται τώρα για πρώτη φορά, ονομάζεται υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας (υπουργός Σοφία Ζαχαράκη, υφυπουργός Μαρία Κεφαλά), ιδρύθηκε στη Γερμανία μεταπολεμικά, το 1953, προκειμένου να ενδυναμωθεί το σημαντικότερο κύτταρο της κοινωνίας: η οικογένεια.
Στον υπουργικό θώκο τοποθετούνται από το 1968 και μετά σχεδόν αποκλειστικά γυναίκες, πολλές εκ των οποίων είναι γνωστές και εκτός γερμανικών συνόρων, όπως η Ανγκελα Μέρκελ και η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.
Ως εκ τούτου, το 1976 μεταρρυθμίζεται το οικογενειακό δίκαιο, κατοχυρώνεται η ισότητα μέσα στην οικογένεια, δημιουργούνται τα οικογενειακά δικαστήρια και από το 1975 θεσπίζεται το επίδομα παιδιού.
Το διάστημα 2002-05 ψηφίζονται νόμοι για την εξασφάλιση περισσότερων θέσεων σε παιδικούς σταθμούς, αλλά και για την ουσιαστική στήριξη σε μονογονεϊκές και πολύτεκνες οικογένειες, με γνώμονα ότι «η Γερμανία χρειάζεται περισσότερα παιδιά».
Πολιτική για την ισότητα
«Πάντα το ονομάζαμε “υπουργείο Κοινωνίας”», επισημαίνει η 65χρονη Φέρνερ, που σήμερα είναι επικεφαλής στο Συμβούλιο Γυναικών Γερμανίας. «Προσωπικά, στο υπουργείο ήμουν υπεύθυνη για θέματα ισότητας και ενήργησα πάντοτε με το σκεπτικό ότι ο προϋπολογισμός μπορεί να μειώσει την ανισότητα μεταξύ γυναικών και ανδρών».
Οπως τονίζει, «παρά την τύποις ισότητα των φύλων, έχουμε ακόμα πολύ δρόμο να κάνουμε μέχρι να κατακτηθεί η πραγματική ισότητα, ειδικά στην αγορά εργασίας, στα όργανα λήψης αποφάσεων, στην κυβέρνηση και στο κοινοβούλιο. Η πολιτική για την ισότητα των φύλων πρέπει να γίνει η κατευθυντήρια γραμμή αρχή ολόκληρης της κυβέρνησης και όχι μόνο ενός υπουργείου».
Σήμερα οι οικογένειες στη Γερμανία έχουν ένα δίχτυ παροχών που τους εξασφαλίζει ένα minimum βιοτικό επίπεδο. «Λαμβάνουμε για κάθε παιδί, μέχρι περίπου το πέρας των σπουδών του, 250 ευρώ τον μήνα, ανεξαρτήτως εισοδηματικών κριτηρίων», εξηγεί στην «Κ» η Κλαούντια Σ., που μεγαλώνει την κόρη της στο Βερολίνο.
«Το ποσό αυτό ήταν χαμηλότερο, αυξήθηκε, όμως, εσχάτως λόγω της ενεργειακής κρίσης και του πληθωρισμού, όπως έγινε και με το βοήθημα ενοικίου, το οποίο λαμβάνουν κυρίως φοιτητές και συνταξιούχοι» διευκρινίζει.
«Για τα μέσα και χαμηλά εισοδήματα προβλέπεται επιπλέον οικονομική στήριξη», προσθέτει η ίδια, που δεν κρύβει την ικανοποίησή της από την πολιτική στο δικό της κρατίδιο. «Για τη φοίτηση της κόρης μου σε δημόσιο παιδικό σταθμό (σ.σ.: η προσχολική αγωγή στη Γερμανία διαρκεί έως τα 6 χρόνια) καταβάλλω μόνον 23 ευρώ για τη σίτισή της και προαιρετικά περίπου 50 ευρώ για επιπλέον δραστηριότητες».
Στο Βερολίνο, ακόμα και όσοι γονείς επιλέγουν ιδιωτικούς ή συνεταιριστικούς σταθμούς θα κληθούν να πληρώσουν ένα πολύ χαμηλό αντίτιμο. Σε άλλα κρατίδια, όμως, οι κανόνες είναι διαφορετικοί. Η Κλαούντια Σ. έμεινε έναν χρόνο σπίτι με την κόρη της εισπράττοντας το 60% του μισθού της. «Είχα το δικαίωμα για δύο επιπλέον χρόνια άδειας άνευ αποδοχών, μετά το πέρας της οποίας θα επέστρεφα στην ίδια θέση στην οποία ήμουν πριν από τη γέννα».
«Υπουργείο οικογένειας και όλη αυτή η σαχλαμάρα»
Στους κόλπους της σύγχρονης γερμανικής κοινωνίας, ωστόσο, υπάρχουν περισσότερα αιτήματα. «Μπορούν να γίνουν ακόμα πάρα πολλά», σημειώνει η Στέλλα Μπέτερμαν, δημοσιογράφος, ελληνικής καταγωγής. «Η ύπαρξη, βέβαια, ενός υπουργείου με αυτό το χαρτοφυλάκιο λειτουργούσε πάντοτε ως “ανάχωμα” στις κατά καιρούς κρίσεις, ήταν μια φωνή που υπερασπιζόταν τα κεκτημένα και υπενθύμιζε τις υπαρκτές ανάγκες της οικογένειας».
Μεταξύ των υπουργείων, «το εν λόγω υπουργείο δεν έχει το στάτους ή τον προϋπολογισμό ενός υπουργείου όπως το Αμύνης, ωστόσο εμείς ως γυναίκες είμαστε ευτυχείς που υπάρχει». Οι Γερμανίδες φεμινίστριες, άλλωστε, δεν ξεχνούν ποτέ την ατάκα που είχε ξεφύγει το 1998 στον Γκέρχαρντ Σρέντερ, «υπουργείο οικογένειας και όλη αυτή η σαχλαμάρα»…
Τι θα συμβούλευε η κ. Φέρνερ τους Ελληνες πολιτικούς που φιλοδοξούν να ιδρύσουν υπουργείο; «Το καλύτερο θα ήταν ένα τέτοιο υπουργείο να ασχολείται με όλες τις πτυχές της πολιτικής που σχετίζονται με την οικογένεια και με τις γυναίκες, όπως π.χ. την καταπολέμηση της ενδοοικογενειακής βίας», λέει στην «Κ». «Ταυτόχρονα, όμως, πρέπει να υπάρχει και υπουργός Ισων Ευκαιριών παρά τω Πρωθυπουργώ, ο οποίος να υποστηρίζει το εν λόγω υπουργείο και να έχει το δικαίωμα να ασκεί βέτο σε μέτρα που προτείνουν άλλα υπουργεία και είναι εις βάρος της οικογένειας και των γυναικών».
