Γυναίκες κυνηγοί στις προϊστορικές κοινωνίες

Γυναίκες κυνηγοί στις προϊστορικές κοινωνίες

Ανθρωπολόγοι απέδειξαν ότι έπαιζαν σημαντικό ρόλο, με ενεργό συμμετοχή στις κοινότητες τροφοσυλλεκτών

3' 13" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Η ανθρωπολογία θεωρούσε πάντα δεδομένο ότι οι άνδρες κυνηγούσαν και οι γυναίκες συνέλεγαν στις προϊστορικές κοινότητες. Αυτό ερμηνευόταν από τη ροπή των ανδρών προς την επιθετικότητα, με τους πιο αργούς ρυθμούς της συλλογής τροφίμων και της ανατροφής παιδιών να θεωρούνται καταλληλότεροι για τις γυναίκες. Ορισμένες φορές, η πεποίθηση αυτή αποδείχθηκε ισχυρότερη από τα ανασκαφικά δεδομένα. Το 1963, αρχαιολόγοι αποκάλυψαν σκελετό γυναίκας ηλικίας 10.000 ετών, η οποία είχε ταφεί με αιχμή βέλους δίπλα της. Οι ερευνητές κατέληξαν στο αυθαίρετο συμπέρασμα ότι η αιχμή δεν ήταν κυνηγετικό εργαλείο, αλλά ξύστρα δερμάτων.

Το ανδροκεντρικό αφήγημα έχει αρχίσει, όμως, να καταρρέει. Κατά τη διάρκεια ανασκαφής στο Περού το 2018, ανάμεσα σε θραύσματα γυναικείου κρανίου, δοντιών και οστών του ποδιού, οι αρχαιολόγοι εντόπισαν τον πληρέστερο προϊστορικό κυνηγετικό εξοπλισμό που είχαν δει ποτέ, αποτελούμενο από αιχμές βελών, τσακμακόπετρες, πέτρινα μαχαίρια, τσεκούρια και πέτρες λείανσης. Η ανακάλυψη επέτρεψε στην επιστημονική ομάδα να αναθεωρήσει τα συμπεράσματα παλαιότερων ανασκαφών σε τάφους της προϊστορικής Αμερικής. Το 2020, κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι το κυνήγι μεγάλων ζώων πριν από 10.000 με 14.000 χρόνια δεν γνώριζε διακρίσεις φύλου. Αφού παρακολούθησε σχετικό podcast, η φοιτήτρια Αμπιγκέιλ Αντερσον του Πανεπιστημίου του Σιάτλ εξέφρασε την έκπληξή της και αναρωτήθηκε αν αυτό είναι αλήθεια. Διαβάζοντας τη δημοσίευση της αρχαιολογικής ομάδας, η Αντερσον οργίσθηκε διαπιστώνοντας την απροθυμία της επιστημονικής κοινότητας να συνδυάσει το κυνήγι στην προϊστορική εποχή με τις γυναίκες. Η καθηγήτρια Ανθρωπολογίας Κάρα Ουόλ-Σέφλερ ανέλαβε, μαζί με φοιτήτριές της, όπως η Αμπιγκέιλ Αντερσον, να διαπιστώσουν εάν η κατηγορία αυτή αληθεύει.

Η ομάδα του Σιάτλ δημοσίευσε πρόσφατα άρθρο της σε επιστημονική επιθεώρηση, στο οποίο καταλήγει ότι οι γυναίκες ίσως να διαδραμάτισαν ακόμη πιο σημαντικό ρόλο στο προϊστορικό κυνήγι. «Υπάρχουν διηγήσεις και μυθολογικές αναφορές σε γυναίκες κυνηγούς. Στόχος μας ήταν να αποδείξουμε ότι οι γυναίκες αυτές δεν ήταν μυθικά πρόσωπα, αλλά μέρος του κοινωνικού ιστού της εποχής εκείνης», εξηγεί η δρ Ουόλ-Σέφλερ. Η ομάδα ανέλυσε στοιχεία από μεγάλη αμερικανική βάση εθνογραφικών δεδομένων και εντόπισε 63 αναφορές για κοινωνίες κυνηγών – τροφοσυλλεκτών, στις οποίες οι γυναίκες ήταν κυνηγοί. Στα αρχικά στοιχεία προστέθηκαν ανάλυση των τοποθεσιών όπου καταγράφηκε τέτοια δραστηριότητα και το μέγεθος των θηραμάτων. Η ομάδα εντόπισε σαφή στοιχεία για συμμετοχή γυναικών στο κυνήγι σε 50 από τις 63 κοινωνίες της μελέτης. Στο σύνολο των κοινοτήτων αυτών, οι γυναίκες είχαν μόνιμο και ενεργό ρόλο σε κάθε κυνήγι.

Το 2020, επιστήμονες έπειτα από μελέτες κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι το κυνήγι μεγάλων ζώων πριν από 10.000 με 14.000 χρόνια δεν γνώριζε διακρίσεις φύλου.

Η έρευνα έδειξε ότι οι γυναίκες γίνονταν πιο ελαστικές στην κυνηγετική προσέγγισή τους καθώς ενηλικιώνονταν και γερνούσαν. «Είχαν αναπτύξει διαφορετικές στρατηγικές, αλλά συνέχιζαν να πηγαίνουν. Συχνά, οι πιο ηλικιωμένες ήταν οι πιο δραστήριες. Στους πολιτισμούς της τοξοβολίας, οι ηλικιωμένες γυναίκες θεωρούνταν οι καλύτεροι σκοπεύτριες», λέει η δρ Ουόλ-Σέφλερ.

Οι λεπτομέρειες για το γυναικείο κυνήγι χρειάστηκαν πολλή αναζήτηση για να εξαχθούν μέσα από τα ψηφιακά αρχεία, καθώς οι εκθέσεις ανασκαφών συνήθιζαν να δίνουν προτεραιότητα στη μελέτη ανδρών κυνηγών. Οι γυναίκες ερευνήτριες στο Σιάτλ εντόπισαν στοιχεία τα οποία οδηγούν στο λογικό ερώτημα: αν το κυνήγι ήταν το κύριο μέσο επιβίωσης, γιατί να συμμετέχουν σε αυτό μόνον οι άνδρες;

Η αρχαιολόγος και μοριακή βιολόγος Τάμι Μπουονασέρα του Πανεπιστημίου της Αλάσκας, η οποία απέδειξε το φύλο της γυναίκας κυνηγού που ανακαλύφθηκε το 2018, λέει: «Η μελέτη του Σιάτλ είναι ευπρόσδεκτη. Πάντα υπέθετα ότι οι γυναίκες κυνηγούσαν στην προϊστορία πιο πολύ από ό,τι υποστήριζαν οι μέχρι τότε ερευνητές. Οι γυναίκες αντιμετωπίζονται παραδοσιακά σαν παθητικοί παίκτες της Ιστορίας. Αυτό είναι εμφανές στην αδιαφορία της επιστημονικής κοινότητας στις ευφυείς τεχνικές που αξιοποιούσε ο προϊστορικός άνθρωπος για να επεξεργασθεί τα φυτά, κρίσιμη πηγή τροφής. H αδιαφορία αυτή οφείλεται στο ότι οι δραστηριότητες αυτές θεωρούνταν πεδίο των γυναικών της κοινότητας».

Η αρχαιολόγος του Πανεπιστημίου Ουέιν Στέιτ, Ράντι Χάας, επικεφαλής της ανασκαφής στο Περού, καλωσορίζει και αυτή τη μελέτη: «Η πεποίθηση πως ο βασισμένος στο φύλο καταμερισμός εργασίας είναι αναπόσπαστο κομμάτι της ανθρώπινης βιολογίας είναι ένα σφάλμα, που διαιωνίζει τις σημερινές δομικές ανισότητες».

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή