Los Lobos – Οι Λύκοι. Ετσι ονομάζεται η συμμορία που ανέλαβε την ευθύνη της δολοφονίας του υποψήφιου προέδρου του Εκουαδόρ, Φερνάντο Βιγιαβισένσιο, φαβορί για τη θέση του πρώτου πολίτη της πολύπαθης χώρας, ο οποίος πλήρωσε με την ύστατη τιμωρία την παθιασμένη ρητορική του κατά της βίας και της διαφθοράς. Ο ίδιος, προ καιρού, είχε καταγγείλει απειλές από μια ομάδα που συνδέεται με το καρτέλ Sinaloa. Συγκεκριμένα, αναφέρει η El Pais, είχε λάβει απειλητικά μηνύματα από τον Αλίας Φίτο, έναν εγκληματία από μια συμμορία γνωστή ως Los Choneros: «Αν συνεχίσω να αναφέρω το όνομα του Φίτο και τους Los Choneros, θα με εξαφανίσουν», είχε πει ο δολοφονηθείς υποψήφιος πρόεδρος.
Οι Los Lobos, όπως γράφει το InsightCrime, έχουν καταστεί η δεύτερη μεγαλύτερη εγκληματική συμμορία στο Εκουαδόρ, με περισσότερα από 8.000 μέλη της να λυμαίνονται τις φυλακές της χώρας, όπου έχουν εκτυλιχθεί απίστευτες εικόνες αιματηρού χάους.
«Αν συνεχίσω να αναφέρω το όνομα του Φίτο και τους Los Choneros, θα με εξαφανίσουν», είχε πει ο δολοφονηθείς υποψήφιος πρόεδρος.
Η ομάδα έχει εμπλακεί σε πολλές σφαγές στις φυλακές του Εκουαδόρ, οι οποίες άφησαν περισσότερους από 315 κρατούμενους νεκρούς μόνο το 2021. Με τους… θρυλικούς Choneros να έχουν εξαρθρωθεί, οι Los Lobos ανέλαβαν τον έλεγχο μιας ισχυρής… ομοσπονδίας συμμοριών, συμπεριλαμβανομένων των Tiguerones και των Chone Killers, με διασυνδέσεις, πλην των φυλακών, με το οργανωμένο έγκλημα στην Κολομβία και το Μεξικό. Η συμμορία, λέει το ίδιο δημοσίευμα, έχει επίσης δραστηριοποιηθεί πολύ στην παράνομη βιομηχανία εξόρυξης.
⚡️Supposed members of the Los Lobos gang claim the assassination of Fernando Villavicencio, candidate in the Ecuadorian presidential electionspic.twitter.com/Oeq4owISFQ
— War Monitor (@WarMonitors) August 10, 2023
Οι Los Lobos και οι… άλλοι
Οι Los Lobos, που ανήλθαν στην κλίμακα των «λαμπρών» συμμοριών το 2020, δραστηριοποιούνται, κατά την ίδια δημοσιογραφική έρευνα, στις πόλεις Λατασούνγκα και Τσουένσα, στην επαρχία Παστάζα του Αμαζονίου και στην παραλιακή πόλη Ματσάλα, σύμφωνα με τον τοπικό Τύπο, αλλά το… ατού τους είναι οι φυλακές υψίστης ασφαλείας. Λέγεται, αναφέρει το InsightCrime, ότι ελέγχουν τα πάντα στη φυλακή Τούρι στην Κουένκα, όπου φιλοξενούνται περίπου 1.600 κρατούμενοι. Κυριαρχούν επίσης στις φυλακές Sierra Centro και Cotopaxi, στα περίχωρα της Λατασούνγκα. Στη φυλακή Litoral, στο Γκουαγιακίλ, ελέγχουν τις πτέρυγες 8 και 9, σύμφωνα με φυλλάδια που δημοσίευσε η ίδια ομάδα τον Νοέμβριο του 2022.
Στο Εκουαδόρ, συνολικά κατασχέθηκαν 210 τόνοι ναρκωτικών σε έναν χρόνο, ενώ πέρυσι σημειώθηκαν τουλάχιστον 4.500 δολοφονίες.
Και δεν είναι η μόνη συμμορία. Στο Εκουαδόρ, συνολικά κατασχέθηκαν 210 τόνοι ναρκωτικών σε έναν χρόνο, αριθμός ρεκόρ· σημειώθηκαν τουλάχιστον 4.500 δολοφονίες πέρυσι, επίσης αριθμός ρεκόρ· παιδιά στρατολογούνται από συμμορίες· οι φυλακές αποτελούν κόμβους εγκληματικότητας· γειτονιές ολόκληρες εξαφανίζονται από εγκληματικές βεντέτες· και όλο αυτό το χάος χρηματοδοτείται από ισχυρούς ξένους με μεγάλη εμπειρία στην παγκόσμια «επιχείρηση» των ναρκωτικών, καθώς η χώρα βρίσκεται μεταξύ Κολομβίας και Περού, αλλά έχει «εμπορικές συναλλαγές» με το Μεξικό αλλά και την Αλβανία, όπως αναφέρουν οι New York Times.
Εξαρση βίας από το 2018
Οπως γράφουν οι ΝΥΤ, η βία που συνδέεται με τα ναρκωτικά άρχισε να αυξάνεται γύρω στο 2018, καθώς οι τοπικές εγκληματικές ομάδες προσπαθούσαν να καταλάβουν καλύτερες «θέσεις» στο εμπόριο. Αρχικά, η βία περιοριζόταν ως επί το πλείστον στις φυλακές, όπου ο πληθυσμός είχε αυξηθεί μετά την αυστηροποίηση των ποινών για τα ναρκωτικά και την αυξημένη χρήση της προφυλάκισης. Τελικά, η κυβέρνηση έχασε τον έλεγχο του ποινικού της συστήματος, με τους κρατουμένους να εξαναγκάζουν άλλους κρατούμενους να πληρώσουν για κρεβάτια, υπηρεσίες και ασφάλεια, ακόμη και να κρατούν τα κλειδιά των δικών τους κελιών. Σύντομα, τα σωφρονιστικά ιδρύματα έγιναν βάσεις λειτουργίας για το εμπόριο ναρκωτικών, σύμφωνα με ειδικούς στο Εκουαδόρ.
Κι αυτό, ασφαλώς, αποτέλεσε τεράστια ευκαιρία για το διεθνές οργανωμένο έγκλημα, που κατάφερε να δημιουργήσει βάσεις και μονάδες παραγωγής και εμπορίου ναρκωτικών, που έκρυβαν σε εμπορεύματα ξυλείας, σε κιβώτια με μπανάνες ή κακάο – όλα αυτά που κατά καιρούς βλέπουμε να εντοπίζονται στο τελωνείο του Πειραιά ή της Θεσσαλονίκης. Και έκτοτε, η ειδησεογραφία του Εκουαδόρ κατακλύζεται από καιρού εις καιρόν με ιστορίες αποκεφαλισμών, πυρπολήσεις, δολοφονίες αστυνομικών και παιδιών, ανθρώπων κρεμασμένων σε γέφυρες, λένε οι ΝΥΤ.
Η ειδησεογραφία του Εκουαδόρ κατακλύζεται από καιρού εις καιρόν με ιστορίες αποκεφαλισμών, πυρπολήσεις, δολοφονίες αστυνομικών και παιδιών, ανθρώπων κρεμασμένων σε γέφυρες.
Ειδικότερα, η αυξανόμενη σημασία των λιμανιών του Εκουαδόρ στις αποστολές ναρκωτικών στις ΗΠΑ και την Ευρώπη έχει εκτινάξει το ποσοστό δολοφονιών κατά περισσότερο από 300% τα τελευταία πέντε χρόνια, καθώς οι διάφορες οργανώσεις της μαφίας ανταγωνίζονταν για τον έλεγχο των διαδρομών λαθρεμπορίου, όπως λέει η Washington Post. Το 2021, δε, στο Εκουαδόρ των 17,7 εκατ. κατοίκων, ο δείκτης των ανθρωποκτονιών έφτασε τις 14 ανά 100.000 κατοίκους, με άλλα λόγια σχεδόν διπλασιάστηκε σε σύγκριση με το 2020, όπως είχε αναφέρει σε τηλεγράφημά του το ΑΠΕ.
Παράλληλα, η μεγάλη, παγκόσμια ζήτηση κοκαΐνης, σε συνδυασμό με την έκρηξη παραγωγής κοκαϊνόφυλλων στην Κολομβία και με την καταπολέμηση του εμπορίου φαιντανύλης που μαστίζει κυρίως τις ΗΠΑ, έχουν τα τελευταία χρόνια μετατρέψει το άλλοτε αποκαλούμενο «νησί της γαλήνης» σε κέντρο εγκληματικότητας. Μάλιστα, ο απερχόμενος πρόεδρος, Γκιγιέρμο Λάσο, που έσπευσε να προκηρύξει εκλογές διότι φοβήθηκε ότι το Κοινοβούλιο θα τον καθαιρούσε για αδυναμία αντιμετώπισης της διαφθοράς αλλά και για συμμετοχή σε αυτήν, είχε προτείνει και καταφέρει να νομοθετήσει την οπλοφορία των πολιτών για λόγους προσωπικής τους προστασίας, κάτι που κρίθηκε από πολλές πλευρές τουλάχιστον αμφιλεγόμενο για την τροπή που ενδεχομένως πάρουν τα πράγματα σχετικά με την εγκληματικότητα και την αυτοδικία. Οπως είχε γράψει η El Pais, το επίμαχο μέτρο καταρρίπτει μία οδό που οδηγεί στον περιορισμό της βίας: τώρα κάθε κάτοικος του Ισημερινού άνω των 25 ετών, που περνάει ψυχομετρικά τεστ και ικανοποιεί άλλες προϋποθέσεις, θα μπορεί να έχει πρόσβαση σε όπλο.
Δολοφονίες εντός και εκτός φυλακών
Τον περασμένο Ιούλιο δολοφονήθηκε ο δις εκλεγείς δήμαρχος της Μάντα, Αγουστίν Ιντριάγο Κιχάνο, στην επαρχία Μανάμπι, η οποία τέθηκε σε καθεστώς εκτάκτου ανάγκης· τη ζωή της επίσης έχασε η Αριάνα Εστεφανία Τσανκάι, που έτυχε την ώρα των πυροβολισμών να πλησιάζει τον δήμαρχο. Τον περασμένο μήνα, σε καθεστώς εκτάκτου ανάγκης τέθηκε και η επαρχία Γκουαγιακίλ, καθώς η πολυήμερη αιματηρή βία που είχε ξεσπάσει στις φυλακές της περιοχής κόστισε τη ζωή σε δεκάδες ανθρώπους, εξαιτίας της «εμφύλιας» βίας μεταξύ των συμμοριών που λυμαίνονται την εντός και εκτός φυλακών ζωή του Εκουαδόρ. Η ίδια επαρχία πλήρωσε με αίμα 600 δολοφονίες τους πρώτους τέσσερις μήνες του 2023, όπως αναφέρει η El Pais.
Η Transparency International κατέταξε τη χώρα, εξαιτίας της διαφθοράς, στη θέση 101 από τις 180 χώρες του κόσμου που περιλαμβάνει ο κατάλογός της.
Και δεν είναι, ασφαλώς, η πρώτη φορά που συνέβη κάτι αντίστοιχο σε σωφρονιστικά ιδρύματα της χώρας. Λίγες ημέρες προ της δολοφονίας του δημάρχου της Μάντα, είχαν ξεσπάσει, σύμφωνα με το Al Jazeera, συγκρούσεις στο σωφρονιστικό κατάστημα La Litoral, τη μεγαλύτερη φυλακή της χώρας. Τα βίαια επεισόδια είχαν αφήσει πίσω τους τουλάχιστον έξι νεκρούς και 11 τραυματίες.
Και οι οκτώ προεδρικοί υποψήφιοι του Εκουαδόρ –έξι εκ των οποίων βρίσκονται υπό στενή αστυνομική προστασία–, του απερχομένου προέδρου συμπεριλαμβανομένου, θέτουν μετ’ επιτάσεως το ζήτημα της καταπολέμησης της εμπορίας ναρκωτικών και της διαφθοράς που διαπερνά πάμπολλα κοινωνικά στρώματα και, φυσικά, δημόσιες υπηρεσίες. Μάλιστα, η Transparency International κατέταξε τη χώρα, εξαιτίας της διαφθοράς, στη θέση 101 από τις 180 χώρες του κόσμου που περιλαμβάνει ο κατάλογός της.
Αδυναμία αντιμετώπισης της εγκληματικής μάστιγας
Και σαν να μην έφταναν όλα αυτά, το όνομα του απερχόμενου προέδρου Γκιγιέρμο Λάσο ενεπλάκη στη διαρροή των Pandora Papers, ενώ αντιμετώπισε κατηγορίες και για φοροδιαφυγή, κάτι που ο ίδιος αρνήθηκε. Ταυτόχρονα, το όνομά του, όπως έχει γράψει η «Κ», συνδέθηκε, μέσω παρασκηνιακού συγγενικού του προσώπου, και με δίκτυο διαφθοράς για υπεξαίρεση χρημάτων σε δημόσιες επιχειρήσεις ηλεκτρισμού αλλά και για διακίνηση ναρκωτικών.
Φαντάζει δύσκολο πρότζεκτ η κάθαρση του Εκουαδόρ και η εγκαθίδρυση της κοινωνικής ασφάλειας, η έλλειψη της οποίας μαστίζει σχεδόν άπασα τη Νότιο Αμερική.
Οι Αρχές της χώρας μοιάζουν αδύναμες να αντιμετωπίσουν την έξαρση της βίας. Παρότι η πάταξη της εγκληματικότητας αποτελεί σημαία κάθε υποψηφίου προέδρου που… σέβεται τον εαυτό του, φαντάζει δύσκολο πρότζεκτ η κάθαρση του Εκουαδόρ και η εγκαθίδρυση της κοινωνικής ασφάλειας, η έλλειψη της οποίας μαστίζει σχεδόν άπασα τη Νότιο Αμερική. Μάλιστα, σύμφωνα με έρευνα της El Pais, το 85% των πολιτών του Εκουαδόρ θεωρεί ότι η εγκληματικότητα έχει εκτιναχθεί, ιδίως μετά την τριετία της πανδημίας της COVID-19, όπου η βία έφτασε σε δυσθεώρητα ύψη. Σχεδόν ο μισός πληθυσμός της χώρας (48%) ανέφερε ότι ένα μέλος του νοικοκυριού του έπεσε θύμα ληστείας ή κλοπής μεταξύ Σεπτεμβρίου και Δεκεμβρίου 2022.
Η χώρα που βάλλεται πανταχόθεν
Είναι μια χώρα που βάλλεται από την ανεργία (που αγγίζει το 50%) και τη φτώχεια, τη δραματική αύξηση των τιμών καυσίμων και τροφίμων, μετά τη μεταμορφωτική δεκαετία 2005-2015, όπου δόθηκαν ευκαιρίες στους πολίτες για κοινωνικοπολιτική άνοδο εξαιτίας της παραγωγής πετρελαίου, που ο τότε πρόεδρος Ραφαέλ Κορέα, που ηγείτο της χώρας επί δεκαετία, έως το 2017, διοχέτευσε τα κέρδη του «μαύρου χρυσού» στην εκπαίδευση, την υγεία και άλλα κοινωνικά προγράμματα, σύμφωνα με τους ΝΥΤ.
Περίπου 822.000 πολίτες ηλικίας μεταξύ 18 και 45 ετών εγκατέλειψαν τη χώρα το πρώτο εξάμηνο του τρέχοντος έτους, σύμφωνα με τα στοιχεία της ίδιας της κυβέρνησης.
Και οι πολίτες του Εκουαδόρ ψηφίζουν διά της… απουσίας τους. Περίπου 822.000 πολίτες ηλικίας μεταξύ 18 και 45 ετών εγκατέλειψαν τη χώρα το πρώτο εξάμηνο του τρέχοντος έτους, σύμφωνα με τα στοιχεία της ίδιας της κυβέρνησης, που επικαλείται το Al Jazeera, ενώ περίπου 1,4 εκατ. άνθρωποι έφυγαν από τη χώρα κατά τη διάρκεια ολόκληρου του περασμένου έτους.