Περικυκλωμένη από την Ουκρανία, τη Ρωσία και τρεις χώρες-μέλη του ΝΑΤΟ, η Μαύρη Θάλασσα μπορεί μερικές φορές να διαφεύγει τη διεθνή προσοχή, όμως τους τελευταίους μήνες έχει μετατραπεί σε μια επικίνδυνη «χύτρα που βράζει». Κι από μέσα της κινδυνεύουν να πεταχτούν νέες στρατιωτικές και γεωπολιτικές εντάσεις, ειδικά μετά την αποχώρηση της Ρωσίας, τον προηγούμενο μήνα, από μια εμπορική συμφωνία που διασφάλιζε την ασφαλή εξαγωγή των ουκρανικών σιτηρών.
Πάνω στην επιφάνεια των νερών της, ουκρανικά θαλάσσια drones διαφεύγουν των ρωσικών ραντάρ και χτυπούν ρωσικά πλοία και λιμάνια. Στον εναέριο χώρο της, νατοϊκά αεροσκάφη περιπολούν πάνω από διεθνή ύδατα και προσπαθούν να συλλέξουν πληροφορίες για την επόμενη κίνηση της Ρωσίας, ενώ ο ρωσικός στρατός κυριαρχεί σε αέρα, γη και ύδωρ. Μακριά από τα ενεργά μέτωπα, η Μαύρη Θάλασσα αποτελεί αυτή τη στιγμή τον χώρο εκείνο που φέρνει τη Ρωσία και το ΝΑΤΟ επικίνδυνα κοντά. Κάθε θερμό επεισόδιο, ασχέτως μεγέθους, θα μπορούσε να πυροδοτήσει μια κλιμάκωση με άγνωστο τέλος.
Υστερα από την αποχώρησή της από τη συμφωνία, η Ρωσία έχει επιτεθεί με μανία στα λιμάνια της Ουκρανίας, καταστρέφοντας εκατοντάδες χιλιάδες τόνους σιτηρών, που θεωρούσε πως η χώρα σκόπευε να εξαγάγει κρυφά. Ενα από τα εν λόγω λιμάνια ήταν κι εκείνο του Ισμαήλ, στις όχθες του Δούναβη, μερικές εκατοντάδες μέτρα μακριά από τα σύνορα με τη –νατοϊκή– Ρουμανία. Το λιμάνι της Οδησσού γίνεται στόχος επιθέσεων κάθε μέρα. Εδώ και χρόνια ο Πούτιν επιδιώκει να αυξήσει την επιρροή της Μόσχας γύρω από τη Μαύρη Θάλασσα, διοχετεύοντας κονδύλια στην ανάπτυξη λιμανιών και παραθαλάσσιων τουριστικών πόλεων, ενισχύοντας παράλληλα τον στόλο της Μόσχας.
Ο έλεγχος της Μαύρης Θάλασσας είναι ένας προφανής πολεμικός στόχος για τη Ρωσία και ένας από τους λόγους για τους οποίους το 2014 προσάρτησε την Κριμαία, μια μεγάλη χερσόνησο στη βόρεια ακτή της θάλασσας. Λίγες μόνον ώρες μετά την έναρξη της πλήρους εισβολής τους πέρυσι, οι ρωσικές δυνάμεις εκτόξευσαν πύραυλο που έπληξε το εμπορικό πλοίο «Yasa Jupiter», το οποίο έφερε τη σημαία των Νήσων Μάρσαλ – τουλάχιστον άλλα δύο πολιτικά πλοία επλήγησαν κατά τη διάρκεια επιθέσεων σε ουκρανικά λιμάνια.
Εκτοτε, η Μόσχα έχει καταλάβει τρία μεγάλα ουκρανικά λιμάνια. Εχει ναρκοθετήσει κάθε σπιθαμή, έχει εξουδετερώσει το ουκρανικό ναυτικό και έχει επιβάλει de facto αποκλεισμό της πολιτικής ναυσιπλοΐας από και προς όλα τα λιμάνια που βρίσκονται υπό ουκρανική κατοχή.
Στην Ουάσιγκτον, αξιωματούχοι της κυβέρνησης Μπάιντεν είχαν εκφράσει επιφυλάξεις στις αρχές του πολέμου σχετικά με το ενδεχόμενο η Ουκρανία να πλήξει στόχους ή να πραγματοποιήσει σαμποτάζ στο εσωτερικό της Ρωσίας, συμπεριλαμβανομένων των λιμανιών της στη Μαύρη Θάλασσα, φοβούμενοι ότι τέτοιες επιθέσεις θα κλιμάκωναν τις εντάσεις. Οι ανησυχίες αυτές φαίνεται πως έχουν μειωθεί, αν και δεν εξαφανίστηκαν.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν απαγορεύσει τη χρήση αμερικανικών όπλων σε οποιαδήποτε επίθεση εναντίον ρωσικού εδάφους και Αμερικανοί αξιωματούχοι λένε ότι δεν επιλέγουν στόχους για την Ουκρανία. Ωστόσο, οι ΗΠΑ και οι δυτικοί σύμμαχοι παρέχουν εδώ και καιρό πληροφορίες στην Ουκρανία τις οποίες, μαζί με τα δικά του εκτεταμένα δίκτυα συλλογής πληροφοριών, το Κίεβο τις χρησιμοποιεί για την επιλογή στόχων.
Πριν λίγες εβδομάδες, η Ουκρανία έκανε αισθητή την παρουσία της με δύο πλήγματα σε ρωσικά πλοία σε δύο διαδοχικές ημέρες. Με τα χτυπήματα αυτά έκανε μια επίδειξη των νέων της δυνατοτήτων χρησιμοποιώντας μη επανδρωμένα σκάφη, τα οποία μπορούν να πλήξουν ρωσικά λιμάνια και πλοία εκατοντάδες χιλιόμετρα από τις ακτές της. Παράλληλα, εξέδωσε προειδοποίηση, σύμφωνα με την οποία έξι ρωσικά λιμάνια της Μαύρης Θάλασσας και οι γύρω περιοχές τους θα θεωρούνται περιοχές «πολεμικού κινδύνου» μέχρι νεωτέρας.
Για μήνες, η Ουκρανία μπορούσε να κάνει σχετικά λίγα πράγματα για να ανακτήσει τον έλεγχο των υδάτων από τη Ρωσία, αλλά δεν σταμάτησε ποτέ να εργάζεται για την ανάπτυξη ενός στόλου ικανού να αμφισβητήσει τις κατά πολύ ισχυρότερες ρωσικές ναυτικές δυνάμεις στη Μαύρη Θάλασσα.
Οι κατασκευαστές των drones δηλώνουν ανώνυμα πως αυτά είναι σχεδιασμένα ώστε να εκτελούν μια ευρεία γκάμα αποστολών, από επιτήρηση έως μάχη, μπορούν να ταξιδεύουν με ταχύτητα σχεδόν 80 χλμ/ώρα και έχουν εμβέλεια έως 850 χιλιόμετρα. Αυτό σημαίνει πως ένα drone που ξεκινάει από το λιμάνι της Οδησσού στη Μαύρη Θάλασσα της Ουκρανίας θα μπορούσε πλήξει το Νοβοροσίσκ, το οποίο η Ουκρανία χτύπησε – αν και δεν είναι γνωστό πώς ή από πού εξαπολύθηκε το χτύπημα.
Ο οικονομικός αντίκτυπος
Ενώ η εισβολή της Ρωσίας προκάλεσε ευρεία οργή στη Δύση, κλιμάκωσε επίσης τις ανησυχίες για την εκτίναξη των τιμών του πετρελαίου, που θα μπορούσε να προκαλέσει σοκ στην παγκόσμια οικονομία.
Περισσότερο από το 3% του παγκόσμιου πετρελαίου και των προϊόντων του διακινείται μέσω της Μαύρης Θάλασσας. Περίπου 750.000 βαρέλια ρωσικού πετρελαίου ή το 20% των παγκόσμιων εξαγωγών φορτώνονται σε λιμάνια της περιοχής. Ταυτόχρονα, Ουκρανοί αξιωματούχοι έχουν καταστήσει σαφές ότι ελπίζουν πως με την επέκταση του πολέμου στα λιμάνια της Ρωσίας, μπορούν να προκαλέσουν κάποιο οικονομικό πλήγμα στη Μόσχα. Ο Μικαΐλο Ποντόλιακ, ανώτερος σύμβουλος του Ουκρανού προέδρου, δήλωσε ότι όσο το Κρεμλίνο αρνείται να συμμορφωθεί με το διεθνές δίκαιο, θα πρέπει να αναμένει «μια απότομη μείωση του ρωσικού εμπορίου».