Χιλιάδες ταλαιπωρημένοι και απογοητευμένοι επιβάτες· ελλιπής ενημέρωση· χάος στους χώρους των αεροδρομίων. Επιβάτες που είχαν επείγουσες πτήσεις, όπως η Σερένα Χάμιλτον, που αποκλείστηκε στο Διεθνές Αεροδρόμιο του Μπέλφαστ, φοβούμενη, όπως είπε στο BBC, ότι θα χάσει ιατρικό έλεγχο για μεταμόσχευση καρδιάς που έπρεπε να κάνει στο Νιούκαστλ, ή ελληνική οικογένεια που βίωσε στιγμές… απείρου κάλλους στο αεροδρόμιο του Γκάτγουικ επί ώρες και μίλησε στην «Κ».
Κι ενώ οι πρώτες πληροφορίες έκαναν λόγο για «τεχνικό θέμα» που έπληξε τα συστήματα ελέγχου εναέριας κυκλοφορίας στο Ηνωμένο Βασίλειο, σχεδόν ταυτόχρονα ένα πρόβλημα παρόμοιας φύσης έκανε την εμφάνισή του και στην Ιταλία.
Οι ακυρώσεις ήταν εκατοντάδες. Συγκεκριμένα, έως το βράδυ της Δευτέρας, 503 πτήσεις από και προς τα αεροδρόμια της Βρετανίας ακυρώθηκαν. Αλλά και την Τρίτη, το Χίθροου –ο μεγαλύτερος αερολιμένας της Ευρώπης– είδε δεκάδες πτήσεις να ακυρώνονται, ενώ το Γκάτγουικ, στα περίχωρα του Λονδίνου, έκανε λόγο για σχετική κανονικότητα, όπως επίσης και το αεροδρόμιο του Λούτον.
«Βλάβη στο flight data processing»
Οι βρετανικές Αρχές της πολιτικής αεροπορίας ανακοίνωσαν ότι το πρόβλημα ήταν «τεχνικό», εξού και για κάποιο διάστημα οι πτήσεις ελέγχονταν… χειροκίνητα, αποκλείοντας το γεγονός ότι επρόκειτο για κυβερνοεπίθεση.
«Η βλάβη ήταν στο flight data processing. Πρόκειται για ένα σύστημα το οποίο επεξεργάζεται τα δεδομένα από τα σχέδια πτήσης που υποβάλλουν οι αεροπορικές. Μεταξύ αυτών, το μοναδικό όνομα με το οποίο διαχειριζόμαστε κάθε πτήση, το αεροδρόμιο αναχώρησης, το αεροδρόμιο προορισμού, η διαδρομή, ο τύπος του αεροσκάφους, ο εξοπλισμός και οι ικανότητες που έχει στο κομμάτι των επικοινωνιών – γενικά ό,τι πληροφορία χρειαζόμαστε για να μπορέσουμε να εξυπηρετήσουμε καλύτερα μια πτήση», λέει στην «Κ» ο Παναγιώτης Ψαρός, πρόεδρος της Ενωσης Ελεγκτών Εναέριας Κυκλοφορίας Ελλάδος.
Η Βρετανία κατάφερε να εξυπηρετήσει το 10% της χωρητικότητας που κανονικά εξυπηρετείται από το σύστημα.
Οπως εξηγεί μάλιστα, «η Βρετανία κατάφερε να εξυπηρετήσει το 10% της χωρητικότητας που κανονικά εξυπηρετείται από το σύστημα. Αυτό έγινε στο κέντρο ελέγχου περιοχής του Λονδίνου, το οποίο εξυπηρετεί όλο τον εναέριο χώρο· δεν είναι μόνον τα αεροπλάνα που απογειώνονται και προσγειώνονται, αλλά ό,τι περνάει στον εναέριο χώρο».
Γι’ αυτό άλλωστε, σύμφωνα με επίσημη ενημέρωση, η αποκατάσταση του προβλήματος θα χρειαστεί μέρες. Η ευρωπαϊκή αρχή εναέριας κυκλοφορίας Eurocontrol, όπως μεταδίδει το Associated Press, προειδοποίησε για «πολύ μεγάλες» καθυστερήσεις, ενώ τα αεροδρόμια –τόσο εντός όσο και εκτός του Ηνωμένου Βασιλείου– ενημέρωσαν τους επιβάτες να αναμένουν, πιθανώς πολύωρες, καθυστερήσεις και ακυρώσεις. Οι Αρχές προτρέπουν τους επιβάτες να επικοινωνούν οπωσδήποτε με τις αεροπορικές εταιρείες, με τις οποίες πρόκειται να ταξιδέψουν, ώστε να επιβεβαιώσουν κάθε αλλαγή ή μη.
Το σύστημα κατέρρευσε και πλέον η αυτόματη επεξεργασία των σχεδίων πτήσης ήταν αδύνατη και έπρεπε να γίνει χειροκίνητα
Την ίδια ώρα, δεν έλειψαν και τα ερωτηματικά για το πώς γίνεται ένα μη συνηθισμένο πρόβλημα, όπως το συγκεκριμένο, να συμβεί ταυτόχρονα. Σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», έγινε απόπειρα αναβάθμισης του συστήματος, με αποτέλεσμα αυτό να κολλήσει και να «κρασάρει», ενώ φέρεται να μη λειτούργησε ούτε το back up.
Από την άλλη, βρετανικά δημοσιεύματα αναφέρουν ότι οι Αρχές ερευνούν αν αιτία του μεγάλου αυτού προβλήματος ήταν καταχωρισμένο σχέδιο πτήσης γαλλικής αεροπορικής εταιρείας, το οποίο παρουσίασε τεχνικά προβλήματα, συμπαρασύροντας το όλο σύστημα.
Παρά ταύτα, όπως εξηγεί ο Παναγιώτης Ψαρός, «το πρόβλημα ήταν το εξής. Το σύστημα κατέρρευσε και πλέον η αυτόματη επεξεργασία των σχεδίων πτήσης ήταν αδύνατη και έπρεπε να γίνει χειροκίνητα, που σημαίνει ότι κάποιος έπρεπε να εισάγει ένα ένα τα σχέδια πτήσης. Οταν μιλάμε για έναν όγκο κυκλοφορίας χιλιάδων πτήσεων, καταλαβαίνουμε ότι αυτό το πράγμα δεν μπορεί να γίνει στον βαθμό που γίνεται με το αυτοματοποιημένο σύστημα. Αρα μοιραία δεν μπορούσε να εξυπηρετηθεί ο απαιτούμενος όγκος εναέριας κυκλοφορίας».
Η ταλαιπωρία οικογένειας Ελλήνων
«Ηταν να πετάξουμε χθες γύρω στις 14.30 από Γκάτγουικ για “Ελευθέριος Βενιζέλος”», αφηγείται στην «Κ» ο Καίσαρας Βρεττός, που ταλαιπωρήθηκε, όπως λέει ο ίδιος, από το πρόβλημα που δημιουργήθηκε, μαζί με τη σύζυγό του και το δύο ετών κοριτσάκι τους. Ο Ελληνας επιβάτης σημειώνει ότι είχαν ενημερωθεί ήδη από το πρωί για καθυστερήσεις. «Παρ’ όλα αυτά, πήγαμε στο αεροδρόμιο. Μόνο η British Airways, απ’ όσο ξέρουμε, είχε στείλει μήνυμα στους επιβάτες να μη μεταβούν στο αεροδρόμιο και να αναμένουν ενημέρωση. Ηταν πρωί όταν πήγαμε, και δεν είχε φανεί ακόμα η έκταση του προβλήματος. Δώσαμε αποσκευές κανονικά και μετά περάσαμε στην περιοχή των duty free. Δεν είχε εκδοθεί ώς τότε κάποια ανακοίνωση, γενικότερα δεν υπήρχε καμία ενημέρωση μέσα στο αεροδρόμιο».
Κάποια στιγμή λάβαμε ένα μήνυμα ότι θα φτάσουμε στις πέντε το πρωί στην Ελλάδα και μέσα σε 10 λεπτά το information desk είχε γεμίσει. Ηταν και η ώρα που άλλαζε η βάρδια και ο υπάλληλος που ήταν εκεί πανικοβλήθηκε.
Ωστόσο, όσο οι ώρες περνούσαν, μεγάλωνε η ταλαιπωρία των επιβατών, με αποτέλεσμα να προκληθεί χάος στο στο help desk της αεροπορικής εταιρείας με την οποία θα ταξίδευαν. Οπως αφηγείται ο κ. Βρεττός, «κάποια στιγμή λάβαμε ένα μήνυμα ότι θα φτάσουμε στις πέντε το πρωί στην Ελλάδα και μέσα σε 10 λεπτά το information desk είχε γεμίσει. Ηταν και η ώρα που άλλαζε η βάρδια και ο υπάλληλος που ήταν εκεί πανικοβλήθηκε· ήταν μόνος του και ξαφνικά εκατοντάδες κόσμου ζητούσαν απαντήσεις. Ηρθαν και τον “απεγκλώβισαν” κάποιοι με γιλέκα. Κάποια στιγμή, εμφανίστηκε στον πίνακα ανακοινώσεων η πληροφορία ότι η πύλη μας έχει κλείσει. Μας είπαν, “πηγαίνετε στην πύλη και μπορεί να είναι εκεί το αεροπλάνο και να φύγει λίγο αργότερα”. Οπότε, πήγαμε κι εμείς στην πύλη· εκεί δεν υπήρχε καμία ενημέρωση, μια υπάλληλος μας απάντησε ότι “η βάρδια της τελείωνε σε λίγο, ωστόσο θα μας έβαζε στην πτήση”. Αλλά αυτό δεν έγινε ποτέ. Μέχρι που μας είπαν να φύγουμε. Γυρίσαμε στο duty free area, όπου πλέον επικρατούσε πανικός, οι άνθρωποι του αεροδρομίου είχαν ανεβεί στα τραπέζια και φώναζαν να ηρεμήσει ο κόσμος. Οι πληροφορίες για το ποιες πτήσεις είχαν ακυρωθεί ήταν συγκεχυμένες».
Δεν ξέρουμε τι να κάνουμε γιατί διαβάζουμε ότι το πρόβλημα θα μας επηρεάζει έως και για πέντε μέρες και οι τιμές των πτήσεων που είναι διαθέσιμες έχουν ανεβεί στα ύψη.
Το μεγάλο πρόβλημα βεβαίως δεν τελείωσε εκεί, καθώς ο Ελληνας επιβάτης ενημερώθηκε ότι όσοι ήθελαν να φύγουν από το αεροδρόμιο δεν μπορούσαν να παραλάβουν τις βαλίτσες τους, εάν η πτήση τους δεν ακυρωνόταν επισήμως. «Πέρασε αρκετή ώρα μέχρι τη στιγμή που ένας υπάλληλος άρχισε να ανακοινώνει τις πτήσεις που είχαν ακυρωθεί και έστελνε τους επιβάτες σε έναν συγκεκριμένο χώρο, ωστόσο έπρεπε να περάσουμε και πάλι από τον έλεγχο των διαβατηρίων. Γινόταν της τρελής. Τελικά φτάσαμε στο σημείο όπου θα παραλαμβάναμε τις αποσκευές μας και εκεί είδαμε μια κυρία, η οποία μοίραζε χαρτάκια με οδηγίες για το τι θα έπρεπε να κάνουμε από εκεί και πέρα. Τελικά, έπειτα από 4-5 ώρες καταφέραμε να πάρουμε τις βαλίτσες, ενώ η εφαρμογή της αεροπορικής εταιρείας στο κινητό μάς έδινε τη δυνατότητα να επιλέξουμε εάν θέλουμε επιστροφή χρημάτων ή αλλαγή πτήσης στις εννέα το βράδυ. Προς το παρόν, παραμένουμε στο σπίτι που έχουμε στο Λονδίνο, ωστόσο δεν ξέρουμε τι να κάνουμε γιατί διαβάζουμε ότι το πρόβλημα θα μας επηρεάζει έως και για πέντε μέρες. Επίσης, οι τιμές των πτήσεων που είναι διαθέσιμες έχουν ανεβεί στα ύψη».
Περιορισμένης έκτασης τα προβλήματα στην Ελλάδα
Οσο για το εάν επηρεάστηκαν οι πτήσεις από και προς τα ελληνικά αεροδρόμια, σύμφωνα με τον κ. Ψαρό, «ήμασταν τυχεροί καθώς το πρόβλημα δεν προέκυψε σε μέρα μεγάλης αιχμής, ειδικά σε θέμα πτήσεων από την Αγγλία αλλά και γενικότερα». Οπως εξηγεί, «υπήρξαν καθυστερήσεις σε περίπου 85 πτήσεις από και προς ελληνικούς προορισμούς, οι οποίες μπορεί να έφτασαν τις 10 ώρες». Σε ό,τι αφορά τις ακυρώσεις πτήσεων από και προς την Αθήνα συγκεκριμένα, η μόνη εταιρεία που ακύρωσε όλες τις πτήσεις ήταν η British Airways, αλλά σήμερα έχουν επαναπρογραμματιστεί στο σύνολό τους.
Πάντως, ο κ. Ψαρός θίγει και το πρόβλημα της έλλειψης θέσεων στάθμευσης σε πιο μικρά αεροδρόμια στην περίπτωση που αυτά καθηλωθούν στο έδαφος και δεν μπορούν να επιστρέψουν.
Ημασταν τυχεροί καθώς το πρόβλημα δεν προέκυψε σε μέρα μεγάλης αιχμής, ειδικά σε θέμα πτήσεων από την Αγγλία αλλά και γενικότερα.
«Το “Ελευθέριος Βενιζέλος” έχει τη δυνατότητα να απορροφήσει το πρόβλημα· υπάρχουν, όμως, αεροδρόμια που δεν έχουν πολλές θέσεις στάθμευσης, οπότε, αν καθηλωθούν τα αεροπλάνα και δεν απογειωθούν, τα υπόλοιπα που έρχονται δεν έχουν πού να παρκάρουν. Ευτυχώς, λοιπόν, στα περισσότερα ελληνικά αεροδρόμια δεν σημειώθηκε τέτοιο πρόβλημα. Θέμα έγινε κυρίως στην Κέρκυρα, καθώς, λόγω κάποιων έργων που γίνονται, το αεροδρόμιο εκεί έχει περιορισμένες θέσεις στάθμευσης και αναγκάστηκε να μειώσει τον ρυθμό των αφίξεων», εξηγεί ο Παναγιώτης Ψαρός.
Περιγράφοντας τη διαδικασία που γίνεται αυτό, σημειώνει ότι «υπάρχει το Eurocontrol, που είναι στις Βρυξέλλες, όπου όλες οι μονάδες εναέριας κυκλοφορίας στην Ευρώπη δηλώνουν τι μπορούν να εξυπηρετήσουν. Στη συνέχεια, το σύστημα παίρνει όλα τα σχέδια πτήσης και βλέπει πού υπάρχει αυξημένη ζήτηση και ανάλογα λέει στα αεροπλάνα να περιμένουν στο αεροδρόμιο αναχώρησης κάποια λεπτά, ούτως ώστε, όταν φτάσουν πια στο σημείο όπου υπάρχει συμφόρηση, να είναι η κατάσταση ομαλή. Οπότε αυτό έγινε κι εδώ πέρα. Μειώσαμε τον ρυθμό αφίξεων, είπαμε ότι μπορούμε να εξυπηρετήσουμε λιγότερα αεροπλάνα ανά ώρα στην Κέρκυρα, οπότε οι πτήσεις προς το νησί πήραν καθυστέρηση. Αλλά εντέλει την κυκλοφορία σχεδόν όλη την εξυπηρετήσαμε».
Το ζήτημα μοιάζει να περιπλέκεται ακόμα περισσότερο, «γιατί είναι αλυσιδωτές οι αντιδράσεις».
Το ζήτημα μοιάζει να περιπλέκεται ακόμα περισσότερο, «γιατί είναι αλυσιδωτές οι αντιδράσεις», προσθέτει ο πρόεδρος της Ενωσης Ελεγκτών Εναέριας Κυκλοφορίας Ελλάδος. «Ενα πλήρωμα ξεκινάει από την Αγγλία. Χρειάζεται τέσσερις ώρες να έρθει στην Ελλάδα κι άλλες τόσες για να επιστρέψει, δηλαδή, σύνολο, οκτώ ώρες πτήση. Οι πιλότοι έχουν, όπως κι εμείς, ένα όριο για το πόσο μπορούν να δουλέψουν σε ένα 24ωρο. Λόγω της καθυστέρησης τα πληρώματα βγήκαν εκτός ορίων, οπότε απαγορευόταν πλέον να πετάξουν οι πτήσεις επιστροφής. Από τη στιγμή που η αγγλική εταιρεία στο ελληνικό αεροδρόμιο δεν μπορεί να βρει άλλο πλήρωμα να στείλει, αναγκαστικά η πτήση ματαιώνεται, το πλήρωμα πάει σε ένα ξενοδοχείο και κοιμάται, και έρχεται την επόμενη μέρα, αφού έχει συμπληρωθεί το ελάχιστο της ξεκούρασης για να πραγματοποιήσει την πτήση».
Πάντως, το τεχνικό πρόβλημα της Ιταλίας, καταλήγει ο κ. Ψαρός, «προκάλεσε καθυστερήσεις σε περισσότερες πτήσεις, αλλά μικρότερης χρονικής διάρκειας. Κι αυτό συνέβη, όσον αφορά την Ελλάδα, γιατί ο εναέριος χώρος της Ιταλίας εξυπηρετεί και πτήσεις που έρχονται από Γερμανία, Γαλλία, Ελβετία, οπότε, από τη στιγμή που υπάρχει πρόβλημα σε αυτόν τον εναέριο χώρο, επηρεάζονται μοιραία περισσότερες πτήσεις από και προς Ελλάδα».