Αν οι κινηματίες καταφέρουν να εδραιωθούν, το πραξικόπημα στην Γκαμπόν θα αποτελέσει τον τελευταίο, μέχρι στιγμής, κρίκο σε μια αλυσίδα θεαματικών ανατροπών παρόμοιου είδους στη Δυτική και στην Κεντρική Αφρική. Την τελευταία τριετία, καταγράφονται τουλάχιστον εννέα πραξικοπήματα, συμπεριλαμβανομένου του πρόσφατου στον Νίγηρα, όπου ο πρόεδρος Μοχάμεντ Μαζούμ ανετράπη από την προεδρική φρουρά που ήταν επιφορτισμένη με την προστασία του, όπως συνέβη και στην Γκαμπόν.
Από γεωπολιτικής σκοπιάς, το πραξικόπημα αντιπροσωπεύει ένα ακόμη πλήγμα για τη Γαλλία, παλιά αποικιακή δύναμη μέχρι το 1960, οπότε η Γκαμπόν έγινε ανεξάρτητο κράτος. Ο ανατραπείς πρόεδρος Αλί Μπονγκό και η οικογένειά του συγκαταλέγονταν επί δεκαετίες ανάμεσα στους πιο σταθερούς συμμάχους της Γαλλίας στην Αφρική, ενσαρκώνοντας την περίφημη Françafrique, τη διαιώνιση της γαλλικής οικονομικής, στρατιωτικής, πολιτικής και πολιτιστικής επιρροής σε μεγάλο μέρος της ηπείρου και μετά τον τερματισμό της αποικιοκρατίας.
Πλούσια σε πετρέλαιο
Οι γαλλικές εταιρείες κυριαρχούν στην πετρελαϊκή βιομηχανία της Γκαμπόν, χώρας πλούσιας σε αποθέματα «μαύρου χρυσού». Περίπου 400 Γάλλοι στρατιώτες φιλοξενούνται στη χώρα, κατά κύριο λόγο στη στρατιωτική βάση «Σαρλ ντε Γκωλ», στην πρωτεύουσα Λιμπρεβίλ.
Τα τελευταία χρόνια, οι σχέσεις ανάμεσα στον Αλί Μπονγκό και στο Παρίσι είχαν εξασθενήσει. Ο πρόεδρος της Γκαμπόν σταμάτησε τις εξαγωγές ξυλείας, κάτι που οδήγησε στην εξάλειψη θέσεων εργασίας στη Γαλλία, ενώ τον περασμένο χρόνο έβαλε τη χώρα του στη Βρετανική Κοινοπολιτεία, κάνοντας λόγο για «ένα νέο κεφάλαιο» στην ιστορία της.
Παρ’ όλα αυτά, μόλις τον περασμένο Ιούνιο ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν φιλοξενούσε τον Αλί Μπονγκό –έναν πολιτικό που σπούδασε στη Γαλλία– στο Μέγαρο των Ηλυσίων, όπου έβγαλαν φωτογραφία χαμογελαστοί, μια εικόνα που ερχόταν σε αντίθεση με τις μάλλον ψυχρές, αυτή την εποχή, σχέσεις της Γαλλίας με άλλες πρώην αποικίες της. Οι στρατιωτικές χούντες που εγκαταστάθηκαν πρόσφατα στο Μάλι και στην Μπουρκίνα Φάσο ανάγκασαν τη Γαλλία να αποσύρει τα στρατεύματα και τους διπλωμάτες της. Σήμερα, το Παρίσι υποστηρίζει τις απειλές ανάληψης στρατιωτικής δράσης εναντίον της χούντας του Νίγηρα από άλλα κράτη της Δυτικής Αφρικής.
Οπως ήταν αναμενόμενο, η Γαλλία καταδίκασε το στρατιωτικό κίνημα εναντίον του Μπονγκό διά στόματος του κυβερνητικού εκπροσώπου, Ολιβιέ Βεράν. «Η γαλλική κυβέρνηση επαναλαμβάνει τη θέση της ότι τα αποτελέσματα των εκλογών, από τη στιγμή που ανακοινώνονται, πρέπει να γίνονται σεβαστά», δήλωσε ο Γάλλος αξιωματούχος. Την ίδια στιγμή, η γαλλική εξορυκτική βιομηχανία Eramet, που απασχολεί περίπου 8.000 ανθρώπους στην Γκαμπόν, έκανε γνωστό ότι αναστέλλει τη λειτουργία της, ενώ η γαλλική πρεσβεία καλούσε, στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, τους Γάλλους πολίτες που ζουν στη χώρα να μείνουν στα σπίτια τους.
Την ανησυχία της εξέφρασε και η Κίνα, που απορροφάει το ήμισυ των εξαγωγών της Γκαμπόν. Εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών απηύθυνε σε όλες τις πλευρές έκκληση για ηρεμία και εξέφρασε το ενδιαφέρον του Πεκίνου για την ασφάλεια του προέδρου Μπονγκό. Αλλά και η Ρωσία, η οποία έχει διεισδύσει σε αρκετές αφρικανικές χώρες (όχι όμως, μέχρι σήμερα, και στην Γκαμπόν) μέσω της παραστρατιωτικής οργάνωσης Wagner, εξέφρασε ανάλογες ανησυχίες.