Ενα βήμα πριν την πολεμική σύρραξη βρίσκονται Αζερμπαϊτζάν και Αρμενία, καθώς η πρώτη ξεκίνησε «αντιτρομοκρατικές επιχειρήσεις» στο Ναγκόρνο Καραμπάχ, ενός θύλακα η πλειονότητα των κατοίκων του οποίου είναι Αρμένιοι και ο οποίος έχει κηρύξει μονομερώς την ανεξαρτησία του από το Μπακού.
«Στο πλαίσιο των μέτρων αυτών εξουδετερώθηκαν, με τη βοήθεια όπλων υψηλής ακρίβειας, θέσεις των ενόπλων δυνάμεων της Αρμενίας, καθώς και στρατιωτικές εγκαταστάσεις στη γραμμή του μετώπου και βαθιά» στο έδαφος του θύλακα, διευκρίνισε το υπουργείο Άμυνας του Αζερμπαϊτζάν
Ηδη δυο άμαχοι έχασαν τη ζωή τους και 11 τραυματίστηκαν από τις επιθέσεις, δήλωσε ο Γκέχαμ Στεπανιάν, διαμεσολαβητής ανθρωπίνων δικαιωμάτων του θύλακα.
Η πρωτεύουσα του Ναγκόρνο Καραμπάχ, το Στεπανακέρτ, και άλλες πόλεις της περιοχής, δέχονται «σφοδρά πυρά», πρόσθεσαν οι αρμενικές αρχές στο θύλακα.
BREAKING:
Large scale fighting has just started in Nagorno-Karabakh.
Artillery and suicide drones are in action by both sides.
It’s possible that another war between Azerbaijan and Armenia is starting in front of our eyes. pic.twitter.com/xXC0Er8fCj
— Visegrád 24 (@visegrad24) September 19, 2023
«Το Αζερμπαϊτζάν έχει εξαπολύσει μια μεγάλης έκτασης στρατιωτική επιχείρηση εναντίον της Δημοκρατίας του Αρτσάχ (σ.σ.: η ονομασία που δίνουν οι Αρμένιοι στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ)», έγραψε στο Facebook η αντιπροσωπεία που διατηρούν οι αυτονομιστές στην Αρμενία.
Το Μπακού υποστήριξε πως είχε ενημερώσει τη Ρωσία και την Τουρκία για τη στρατιωτική επιχείρηση που άρχισε στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ.
«Η διοίκηση του αποσπάσματος διατήρησης της ειρήνης της Ρωσικής Ομοσπονδίας και η διεύθυνση του Τουρκο-Ρωσικού Παρατηρητηρίου (της κατάπαυσης του πυρός) είχαν ενημερωθεί για τις δραστηριότητες που διεξάγονται», ανέφερε σε ανακοίνωσή του το αζερινό υπουργείο Άμυνας.
Το αζερινό υπουργείο ανακοίνωσε επίσης πως οι άμαχοι μπορούν να εγκαταλείψουν την περιφέρεια του Καραμπάχ μέσω ανθρωπιστικών διαδρόμων προς την Αρμενία και άλλες κατευθύνσεις.
Το υπουργείο κάλεσε τους αμάχους να μείνουν μακριά απ’ αυτούς που χαρακτήρισε θεμιτούς στρατιωτικούς στόχους που δέχονται επιθέσεις από τις αζερινές δυνάμεις στο πλαίσιο της «αντιτρομοκρατικής» επιχείρησης του Μπακού.
«Τρομοκρατικές» ενέργειες
Νωρίτερα το Μπακού είχε ανακοινώσει ότι τέσσερις Αζέροι αστυνομικοί και δύο πολίτες σκοτώθηκαν από την έκρηξη ναρκών στο Ναγκόρνο Καραμπάχ και είχε κατηγορήσει τους αυτονομιστές του θύλακα ότι ευθύνονται για αυτές τις «τρομοκρατικές» ενέργειες.
Οι έξι αυτοί άνθρωποι σκοτώθηκαν όταν τα οχήματα στα οποία επέβαιναν έπεσαν σε νάρκες στον δρόμο μεταξύ της Σούσα και της Φιζούλι, δύο πόλεις του Ναγκόρνο Καραμπάχ που ελέγχονται από το Αζερμπαϊτζάν, επεσήμαναν οι αζερικές υπηρεσίες ασφαλείας.
Σύμφωνα με την ίδια πηγή, οι αστυνομικοί σκοτώθηκαν γύρω στις 04:30 τοπική ώρα (ο3:30 ώρα Ελλάδας) όταν το φορτηγάκι στο οποίο βρίσκονταν έπεσε σε νάρκη κοντά σε σημείο κατασκευής σήραγγας. Οι πολίτες σκοτώθηκαν από άλλη νάρκη στην ίδια περιοχή.
Οι υπηρεσίες ασφαλείας του Αζερμπαϊτζάν κατήγγειλαν ότι ομάδα «δολιοφθορέων» Αρμένιων αυτονομιστών τοποθέτησε τις νάρκες αυτές και έκαναν λόγο για «τρομοκρατική ενέργεια».
«Eνήμερη» η Μόσχα – Οι διεθνείς αντιδράσεις
Μπροστά στις εξελίξεις, η Μόσχα τόνισε ότι ειδοποιήθηκε μόλις «λίγα λεπτά» πριν από την έναρξη των «αντιτρομοκρατικών επιχειρήσεων» του Μπακού στην περιοχή.
«Σε μέσα ενημέρωσης κυκλοφορούν πληροφορίες, σύμφωνα με τις οποίες η πλευρά του Αζερμπαϊτζάν, ειδοποίησε “εκ των προτέρων” τις ρωσικές ειρηνευτικές δυνάμεις (…) Αυτό δεν αληθεύει. Οι πληροφορίες κοινοποιήθηκαν στη ρωσική αποστολή λίγα λεπτά πριν από την έναρξη των εχθροπραξιών», δήλωσε η εκπρόσωπος της ρωσικής διπλωματίας Μαρία Ζαχάροβα στο Telegram.
Υπενθυμίζεται ότι η Ρωσία αποτελεί εγγυήτρια δύναμη της εκεχειρίας που επιτεύχθηκε μετά τον τελευταίο πόλεμο Αρμενίας-Αζερμπαϊτζάν το 2020.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση, δια του επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας Ζοζέπ Μπορέλ, καταδίκασε τη στρατιωτική κλιμάκωση και κάλεσε το Μπακού να σταματήσει τις τρέχουσες στρατιωτικές δραστηριότητές του.
«Υπάρχει επείγουσα ανάγκη να επιστρέψουμε στον διάλογο μεταξύ Μπακού και των Αρμενίων του Καραμπάχ. Αυτή η στρατιωτική κλιμάκωση δεν πρέπει να χρησιμοποιηθεί ως πρόσχημα για να εξαναγκάσει την έξοδο του τοπικού πληθυσμού», δήλωσε ο Μπορέλ σε ανακοίνωσή του.
Ανέφερε ότι η ΕΕ παραμένει πλήρως δεσμευμένη στη διευκόλυνση του διαλόγου μεταξύ Αζερμπαϊτζάν και Αρμενίας.
Από την πλευρά του ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ κάλεσε το Μπακού να σταματήσει «αμέσως» τη στρατιωτική του επιχείρηση στον θύλακα.
«Οι στρατιωτικές ενέργειες του Αζερμπαϊτζάν πρέπει να σταματήσουν αμέσως για να επιτραπεί ένας γνήσιος διάλογος μεταξύ του Μπακού και των Αρμενίων του Καραμπάχ», δήλωσε ο κ. Μισέλ στο X (πρώην Twitter).
Δυο πόλεμοι και αμέτρητοι γύροι συνομιλιών
Η Αρμενία και το Αζερμπαϊτζάν έχουν αντιπαρατεθεί σε δύο πολέμους τις τρεις τελευταίες δεκαετίες για τον έλεγχο του Ναγκόρνο Καραμπάχ.
Ο πόλεμος του 2020 είχε κοστίσει τη ζωή σε περισσότερους από 6.500 ανθρώπους και τερματίστηκε έπειτα από εκεχειρία που συμφωνήθηκε με τη μεσολάβηση της Ρωσίας. Βάσει αυτής η Αρμενία παραχώρησε εδάφη που έλεγχε επί δεκαετίες και η Μόσχα ανέπτυξε περίπου 2.000 Ρώσους στρατιώτες για να επιτηρούν την τήρηση της εκεχειρίας.
Μετά τον πόλεμο του 2020 Αρμενία και Αζερμπαϊτζάν διεξάγουν δύσκολες ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις, με πολλές παράλληλες πρωτοβουλίες να βρίσκονται σε εξέλιξη.
Η ΕΕ έχει καλέσει επανειλημμένα τον Νικολ Πασινιάν και τον Ιλχάμ Αλίεφστις Βρυξέλλες και οι ΗΠΑ είχαν καλέσει τον Σεπτέμβριο τους υπουργούς Εξωτερικών των δύο χωρών για συνομιλίες.
Η Ρωσία, που θεωρεί τον Καύκασο πίσω αυλή της, αντιμετωπίζει με καχυποψία αυτές τις προσπάθειες, καθώς ανησυχεί ότι οι Δυτικοί θέλουν να επεκτείνουν την επιρροή τους στην περιοχή.
Οι εντάσεις, ήδη μεγάλες, κλιμακώθηκαν ακόμα περισσότερο όταν το Μπακού ανακοίνωσε την 23η Απριλίου πως εγκατέστησε φυλάκιο ελέγχου στον οδικό άξονα του διαδρόμου Λατσίν, τον μοναδικό που συνδέει την Αρμενία με τον θύλακα των αυτονομιστών.
Mε πληροφορίες από AΠΕ-ΜΠΕ, Reuters, ΑFP