Τον λένε «Πάτρον» και έχει λάβει παράσημο ανδρείας από τον Ουκρανό πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι, ενώ είναι πρέσβης καλής θέλησης της UNICEF στην εμπόλεμη χώρα. Είναι εξειδικευμένος στην ανίχνευση ναρκών και το όνομά του σημαίνει «φυσίγγιο σφαίρας»· μάλιστα, έχει δικό του κανάλι στο YouTube και έχει εμφανιστεί στο Φεστιβάλ των Καννών. Και είναι καθαρόαιμο Τζακ Ράσελ Τεριέ.
Οι Ρώσοι απέσπασαν ένα ρακούν από τον ζωολογικό κήπο της Χερσώνας και του έχουν δημιουργήσει κανάλι στο Telegram, το οποίο αριθμεί περί τους 50.000 συνδρομητές. Ο ρωσικός στρατός τού έχει απονείμει βαθμό και βεβαίως το έχει βιντεοσκοπήσει σε πλείστες όσες περιστάσεις, σαν ένα ζώο που «αλλαξοπίστησε» και, από την Ουκρανία όπου ανήκε, πήρε το μέρος της Ρωσίας στον πόλεμο. Εγινε σύμβολο των μαχών των ρωσικών στρατευμάτων.
Just when you thought Russian TV could no longer surprise you, they produce this
Rossiya 1’s regional news slot in Kostroma has aired a report on the raccoon “evacuated” (stolen) from Kherson zoo, which they say is becoming a “symbol of our paratroopers and their victories” pic.twitter.com/MGVXsYxiUa
— Francis Scarr (@francis_scarr) November 22, 2022
Τα ζώα, όταν δεν σκοτώνονται ή εγκαταλείπονται μόνα κι έρημα, φαίνεται ότι παίζουν τον δικό τους ρόλο στον πόλεμο που έχει εξαπολύσει η Ρωσία εναντίον της Ουκρανίας εδώ και περισσότερο από 1,5 χρόνο. Ετσι κι αλλιώς, είναι γνωστό ότι, τουλάχιστον στα social media, οι αναρτήσεις με ζώα… τινάζουν την μπάνκα στον αέρα. Πόσο μάλλον στην πολεμική προπαγάνδα· οι διασώσεις από εμπόλεμες ζώνες και από ερείπια, η αγάπη που δείχνουν οι ένστολοι στα επιζώντα ζώα και ο θαρραλέος εθελοντισμός εκεί όπου το αίμα χύνεται άφθονο «χτυπούν» απευθείας στην καρδιά και το συναίσθημα – που ίσως οδηγήσει στον θυμό εκείνου που προκαλεί θανάτους αθώων ψυχών, ανθρώπινων και μη.
Τα τρικ του Χόλιγουντ… στον πόλεμο
Για τους ίδιους λόγους που οι σεναριογράφοι του Χόλιγουντ δέχονται συμβουλές να παρουσιάζουν τον κεντρικό ήρωα ως εκείνον που διέσωσε ένα ζώο στις εναρκτήριες σεκάνς για να εξασφαλίσουν τη συμπάθεια του κοινού, είναι δύσκολο να μείνει κανείς ασυγκίνητος από τη γενναιότητα των φιλανθρωπικών οργανώσεων διάσωσης ζώων που λειτουργούν εν μέσω πολέμου, όπως γράφει ο Ματ Μπρούμφιλντ στο Unherd.
Ηδη από την εποχή του Μεγάλου Αλεξάνδρου τα ζώα ήταν βασικό εργαλείο προπαγάνδας ή μεγαλείου.
Οπως λέει ο ίδιος, ωστόσο, «η εστίαση στα ζώα μπορεί να καταντήσει εκνευριστική, ιδιαίτερα όταν αυτά τα συναισθήματα φαίνεται να ξεπερνούν τη συμπόνια που εκφράζεται στα ανθρώπινα θύματα του πολέμου. Τις πρώτες εβδομάδες της σύγκρουσης, γειτονικές χώρες άνοιξαν τα σύνορά τους στα κατοικίδια που συνόδευαν τους ιδιοκτήτες τους, αλλά απέτυχαν να επεκτείνουν την ίδια ευγένεια στους Αφρικανούς φοιτητές που είχαν αποκλειστεί από την εισβολή».
Παρά ταύτα, τα ζώα παραμένουν βασικό εργαλείο της προπαγάνδας του πολέμου, λειτουργώντας κι εκείνα ως μέρος ενός δραματικού χολιγουντιανού σεναρίου. Και αυτό δεν είναι πρωτοφανές: ο Μέγας Αλέξανδρος είχε σχεδόν θεοποιήσει τον Βουκεφάλα, ο Σιμόν Μπολιβάρ επίσης είχε συμβολοποιήσει στον βολιβιανό του αγώνα ένα άλογο, δώρο μιας αγρότισσας, το ίδιο συνέβη και με τον Ναπολέοντα, ο οποίος επίσης ταυτίστηκε με το άλογό του. Ημίγυμνος, μάλιστα, φωτογραφήθηκε και ο Βλαντιμίρ Πούτιν να καβαλάει άλογο, ενώ τεράστια φωτογραφική ευκαιρία προπαγάνδας για τον Ρώσο πρόεδρο ήταν και μία αρκούδα, με τον οποία έκανε επίσης βόλτα στην άγρια ρωσική στέπα.
Η φιλοζωία ως δείκτης ανθρωπιάς
Η διάσωση των ζώων είναι δείκτης ανθρωπιάς· η συμμετοχή τους στον πόλεμο, όπως εκείνη του Πάτρον από την ουκρανική πλευρά, επιτονίζει την αυτοθυσία, την ευφυΐα, το θάρρος που πρέπει να δείχνουν οι μαχητές όταν υπερασπίζονται την πατρίδα τους. Γίνονται μασκότ για να επισημάνουν πως ό,τι ζει και αναπνέει πρέπει να διασώζεται ή να πολεμά. Στον πόλεμο κανείς δεν περισσεύει.
Χρησιμοποιούνται, βέβαια, και αντιστρόφως. Η κακομεταχείριση των ζώων είναι άλλη μία απόδειξη της βαναυσότητας του πολέμου, μα κυρίως του αντιπάλου. Οταν φέρεσαι έτσι σε τόσο αθώες και ανυπεράσπιστες ψυχές, πώς θα δείξεις συμπάθεια στον άνθρωπο, που τουλάχιστον μπορεί να αντισταθεί;
Η κακομεταχείριση των ζώων είναι άλλη μία απόδειξη της βαναυσότητας του πολέμου, μα κυρίως του αντιπάλου. Οταν φέρεσαι έτσι σε τόσο αθώες και ανυπεράσπιστες ψυχές, πώς θα δείξεις συμπάθεια στον άνθρωπο, που τουλάχιστον μπορεί να αντισταθεί;
Μάλιστα, η Ουκρανία, που έχει αποδειχθεί –ιδίως διά του Βολοντίμιρ Ζελένσκι– εντυπωσιακή στη μιντιακή προπαγάνδα των θέσεών της, έχει πάει ένα βήμα παρακάτω. Τα βίντεο από διάφορα είδη ζώων που συμμετέχουν, με τον έναν ή με τον άλλο τρόπο, στον πόλεμο κατακλύζουν επίσημους και ανεπίσημους διαδικτυακούς λογαριασμούς.
Ενας σκύλος βοηθά στα χαρακώματα, ένα κουνέλι δέχεται τη φροντίδα ενός Ουκρανού μαχητή, μια ουκρανική σημαία στολίζει το καβούκι μιας χελώνας.
помічник
📹Олексій Косяк pic.twitter.com/hAAQJn5qPj— Злий Конопляний Джмелик (@DimSel007) April 20, 2023
Πάτρον – ακόμα ένας ήρωας της Ουκρανίας
Ο Πάτρον, βέβαια, παραμένει ο νούμερο ένα ήρωας-ζώο της ουκρανικής άμυνας, εμφανιζόμενο και σε γραμματόσημα της χώρας. Είναι σχεδόν τεσσάρων ετών, έχει ανακαλύψει εκατοντάδες σπαρμένα εκρηκτικά και, προτού… καταταγεί, ήταν ζώο-μοντέλο για τους εκπαιδευτές κατοικιδίων, έχοντας συμμετάσχει σε εκθέσεις και φεστιβάλ. Του αρέσει πολύ το τυρί και, όπως έχουν γράψει οι New York Times, o Πάτρον είναι κεντρικό πρόσωπο στην πολεμική αφήγηση των Ουκρανών μέσω των social media, καθώς κάθε ανάρτηση γίνεται viral. Το δημοσίευμα επισημαίνει, δε, ότι ο Πάτρον είναι πλέον αντικείμενο λατρείας στην Ουκρανία, είναι αγαπητός στα παιδιά και τα βοηθά να κατανοήσουν τους κανόνες ασφαλείας σε περιοχές που απειλούνται με νάρκες, όπως είπε ο Ουκρανός πρόεδρος.
Στην παρασημοφόρησή του, μάλιστα, το 2022, από τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι, παρών ήταν και ο πρωθυπουργός του Καναδά, Τζάστιν Τριντό.
View this post on Instagram
Το NAFO και η σάτιρα κατά των Ρώσων
Βλέποντας, λοιπόν, τη λατρεία στο πρόσωπο του Πάτρον αλλά και όλων των ζώων στην προπαγάνδα υπέρ των ουκρανικών θέσεων, δημιουργήθηκε ένα επιπλέον εργαλείο επικοινωνίας: ο NAFO – North Atlantic Fella Organization, ένα διαδικτυακό κίνημα –με ρίζες στις ΗΠΑ– που αναζητεί τις προπαγανδιστικές θέσεις της Ρωσίας και τις σατιρίζει με memes που περιλαμβάνουν ζώα.
We usually express gratitude to our international partners for the security assistance. But today we want to give a shout-out to a unique entity – North Atlantic Fellas Organization #NAFO.
Thanks for your fierce fight against kremlin’s propaganda &trolls.
We salute you, fellas! pic.twitter.com/AfDnXf7pfc— Defense of Ukraine (@DefenceU) August 28, 2022
Ακόμα σπουδαιότερο κατόρθωμα του NAFO (που προφανώς παραπέμπει στο ΝΑΤΟ) ήταν η συγκέντρωση τουλάχιστον 1 εκατ. δολαρίων υπέρ των ουκρανικών στρατευμάτων. Στον καθένα που προσφέρει χρήματα, ένας Αμερικανός πρώην στρατιωτικός του ΝΑΤΟ, όπως αναφέρει το SkyNews, έχει δημιουργήσει ομάδα, η οποία δημιουργεί άβαταρ προσαρμοσμένα σε κάθε δωρητή ως «ευχαριστώ», ενώ δημιουργούν κούπες και μπλουζάκια υπέρ των Ουκρανών. Πολλοί αναρωτήθηκαν εάν αποτελεί ακόμα μία προσπάθεια προπαγάνδας υπέρ της Ουκρανίας από τη CIA, κάτι που τα μέλη της ομάδας αρνούνται κατηγορηματικά, αναφέροντας ότι «απλώς δεν γουστάρουμε τους νταήδες», με ευθεία αναφορά στη Ρωσία του Πούτιν.
NAFO is pleased to welcome @BWallaceMP to the pack, as you can see he’s ready to defend Kyiv with @oleksiireznikov pic.twitter.com/qVITxLSusw
— North Atlantic Fella Organization (@Official_NAFO) October 4, 2022
Ο Στέπαν από το Χάρκοβο
Πέραν του Πάτρον, όμως, υπάρχει και ο Στέπαν από το Χάρκοβο – αλλά είναι γάτος. Προ του πολέμου, όπως έχει γράψει το BBC, ο Στέπαν ήταν απλώς μια άλλη απίστευτα χαριτωμένη γάτα του διαδικτύου. Ωστόσο, από τη ρωσική εισβολή κι εντεύθεν επιστρατεύτηκε υπέρ του πολέμου. Ο λογαριασμός του στο Instagram έχει 1,3 εκατ. ακολούθους και χρησιμοποιείται, κυρίως, για να ευαισθητοποιήσει τους φιλόζωους χρήστες και να διαχύσει τις ουκρανικές θέσεις.
View this post on Instagram
Σήμερα, Τρίτη, πάντως, ο ρωσο-ουκρανικός πόλεμος βρίσκεται στην 573η ημέρα του. Ανθρωποι –και ζώα– εξακολουθούν να σκοτώνονται, χωρίς να διαφαίνεται οποιαδήποτε λύση στον ορατό ορίζοντα – διπλωματική, στρατιωτική ή άλλη.
