Την ενισχυμένη θέση της Τουρκίας στον Καύκασο μετά τη συντριπτική νίκη των Αζέρων συμμάχων της εναντίον των Αρμενίων στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ, την περασμένη εβδομάδα, υπογράμμισε η χθεσινή συνάντηση του Ταγίπ Ερντογάν με τον πρόεδρο του Αζερμπαϊτζάν, Ιλχάμ Αλίεφ. Η συνάντηση έλαβε χώρα στο Ναχιτσεβάν, θύλακο των Αζέρων που δεν επικοινωνεί με το υπόλοιπο κράτος καθώς περιβάλλεται από αρμενικά εδάφη και είναι η μόνη περιοχή τους που συνορεύει με την Τουρκία.
«Είμαστε υπερήφανοι που η αντιτρομοκρατική επιχείρηση (δηλαδή ο πόλεμος κατά των Αρμενίων) ολοκληρώθηκε τόσο σύντομα και ευχόμαστε ο Αλλάχ να ευλογήσει τους μάρτυρες αδελφούς μας», δήλωσε ο Τούρκος πρόεδρος στην κοινή συνέντευξη Τύπου με τον Αζέρο ομόλογό του, αναφερόμενος στους στρατιώτες του Αζερμπαϊτζάν που έχασαν τη ζωή τους στο εικοσιτετράωρο των συγκρούσεων.
Παράλληλα, ο Ταγίπ Ερντογάν υποστήριξε ότι η νίκη των Αζέρων στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ (αρμενικός θύλακος στο εσωτερικό του Αζερμπαϊτζάν που διοικούνταν από το 1991 από τους Αρμένιους κατοίκους του) «άνοιξε ένα καινούργιο παράθυρο ευκαιρίας» για μόνιμη ειρήνη μεταξύ των δύο γειτόνων και κάλεσε το Ερεβάν να την αξιοποιήσει. Από την πλευρά του, ο Αλίεφ εξέφρασε την ευγνωμοσύνη του για τη στρατιωτική και πολιτική βοήθεια της Τουρκίας, αναγνωρίζοντας τον σημαντικό ρόλο που έπαιξε στην έκβαση της σύγκρουσης.
στην πόλη Γκόρις της Αρμενίας. Τουλάχιστον 6.650 άνθρωποι πέρασαν τα σύνορα μετά την επικράτηση των αζερικών δυνάμεων στον θύλακο. [REUTERS / IRAKLI GEDENIDZE]
Αγωγός αερίου
Αντικείμενο της επίσκεψης Ερντογάν, που ανακοινώθηκε μόλις λίγες ώρες πριν από την άφιξή του στο Ναχιτσεβάν, ήταν τα εγκαίνια αγωγού που θα μεταφέρει αζερικό φυσικό αέριο στο Ιγκντίρ της Τουρκίας. Ωστόσο, οι δύο ηγέτες αναμενόταν να συζητήσουν επίσης την κατάσταση στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ, αλλά και πιθανά επόμενα βήματα για την ικανοποίηση πάγιων διεκδικήσεων του Μπακού εις βάρος του Ερεβάν. Ηδη, στη χθεσινή συνέντευξη Τύπου ο Αλίεφ έθεσε επί τάπητος το θέμα του ανοίγματος του διαδρόμου του Ζανγκεζούρ, ο οποίος θα συνδέει τον θύλακο του Ναχιτσεβάν με το υπόλοιπο Αζερμπαϊτζάν. Η προσάρτηση αυτού του διαδρόμου, ο οποίος εκτείνεται κατά μήκος της αρμενοϊρανικής μεθορίου, θα αύξανε κατά πολύ και τα σύνορα του Αζερμπαϊτζάν με την Τουρκία.
Αναδίπλωση της Ρωσίας από την περιοχή, ενώ ο Αρμένιος πρωθυπουργός Νικόλ Πασινιάν επιχειρεί στροφή προς τις ΗΠΑ.
Διεθνείς αναλυτές εκτιμούν ότι η Τουρκία έρχεται να καλύψει έως ένα βαθμό το κενό που αφήνει η υποχώρηση της Ρωσίας, που έπαιζε τον πρώτο ρόλο στα ζητήματα ασφαλείας στον Καύκασο μετά τη διάλυση της Σοβιετικής Ενωσης, διατηρώντας στρατιωτική βάση στην Αρμενία και 2.000 στρατιώτες, εν είδει ειρηνευτικής δύναμης, στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ. Με διάγγελμά του προς το έθνος το βράδυ της Κυριακής, ο Αρμένιος πρωθυπουργός Νικόλ Πασινιάν δήλωσε ότι η Ρωσία απέτυχε να παράσχει ασφάλεια στους ομοεθνείς του στη διάρκεια της πρόσφατης κρίσης, γεγονός που τον υποχρεώνει, όπως είπε, «να αναδιαρθρώσει τις συμμαχίες της Αρμενίας» – κάτι που εύκολα ερμηνεύεται ως προάγγελος στροφής προς τη Δύση.
Το πρώτο, έμπρακτο δείγμα ήρθε ήδη χθες με την άφιξη στο Ερεβάν υψηλών αξιωματούχων της Ουάσιγκτον. Πρόκειται για τη βοηθό υπουργό Εξωτερικών Γιούρι Κιμ και για την επικεφαλής της Υπηρεσίας Διεθνούς Αναπτυξιακής Βοήθειας (USAID) Σαμάνθα Πάουερ. Οι δύο Αμερικανίδες αξιωματούχοι επρόκειτο να συναντηθούν με την πολιτική ηγεσία της Αρμενίας, φέρνοντας στις αποσκευές τους βοήθεια για την αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ.
Στη Μόσχα, το υπουργείο Εξωτερικών αντέδρασε στο διάγγελμα Πασινιάν με μια αυστηρή προειδοποίηση. «Πιστεύουμε ότι η ηγεσία του Ερεβάν διαπράττει τεράστιο σφάλμα επιδιώκοντας συνειδητά να καταστρέψει τους πολυεπίπεδους δεσμούς της Αρμενίας με τη Ρωσία, που έχουν ιστορία αιώνων, μετατρέποντας τη χώρα της σε γεωπολιτικό όμηρο της Δύσης», αναφέρεται στη σχετική ανακοίνωση. Από την πλευρά του, ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ δήλωσε ότι είναι απαράδεκτη η προσπάθεια του Πασινιάν να μεταθέσει τις ευθύνες των αποτυχιών του στις πλάτες της Ρωσίας και τόνισε ότι η χώρα του δεν έχει καμία ανάμειξη στις αντικυβερνητικές διαδηλώσεις που συγκλονίζουν το Ερεβάν μετά τη στρατιωτική ήττα της περασμένης εβδομάδας.
Στο μεταξύ, συνεχίζεται η έξοδος των Αρμενίων από το Ναγκόρνο-Καραμπάχ, καθώς η μεγάλη πλειονότητα των 120.000 κατοίκων του φαίνεται ότι δεν είναι διατεθειμένοι να διακινδυνεύσουν μια ζωή υπό αζερική διοίκηση, φοβούμενοι την εθνοκάθαρση. Χιλιάδες πρόσφυγες που εγκατέλειψαν τον θύλακο έφθασαν χθες στην Αρμενία με τη βοήθεια των Ρώσων στρατιωτών, οι οποίοι μοίρασαν ανθρωπιστική βοήθεια.