Δεν θέλουν να αποκαλύψουν τα πραγματικά τους ονόματα,, όμως δεν έχει σημασία. Σημασία έχουν όσα διηγούνται για τους λόγους οι οποίοι τους οδήγησαν να φύγουν από τη χώρα τους για να μην πολεμήσουν. Να λιποτακτήσουν. Τρεις Ρώσοι χωρίς χαρτιά, που καταζητούνται διεθνώς. Ενας εξ αυτών είναι ο Βασίλι, που βρίσκεται έναν μήνα στη Γερμανία, Ηταν ένας εκ των πρώτων που λιποτάκτησαν από τον ρωσικό στρατό φεύγοντας από τη χώρα νόμιμα. Στη Γερμανία αισθάνεται ασφάλεια, όπως λέει στη Deutsche Welle, αλλά φοβάται για την οικογένειά του. Οι ρωσικές αρχές τον καταζητούν και, εάν τον συλλάβουν, αντιμετωπίζει ποινή φυλάκισης μέχρι και 15 ετών για λιποταξία. Σπούδασε στη στρατιωτική ακαδημία και έχει δεσμευτεί να υπηρετήσει στον στρατό, αλλά έχει απογοητευτεί. Οι προσπάθειές του να εγκαταλείψει τον στρατό δεν καρποφόρησαν. Όταν η Ρωσία επιτέθηκε στην Ουκρανία, πήρε διαταγή να πάει στο μέτωπο.
«Μας είπαν, ετοιμαστείτε, μας λείπουν στρατιώτες», θυμάται. Αλλά αρνήθηκε. «Είμαι ουκρανικής καταγωγής», είπε. Παρά τις απειλές του ανώτερού του, ο Βασίλι δεν πήγε στο μέτωπο, αλλά ούτε απολύθηκε από τη μονάδα του. Οπως είπαν ο ίδιος και άλλοι λιποτάκτες στην DW, δεν ήταν εύκολο να εγκαταλείψουν τον στρατό ακόμη και πριν από τις 21 Σεπτεμβρίου 2022, όταν ο πρόεδρος Πούτιν ανακοίνωσε μερική επιστράτευση. Υστερα από αυτό, έγινε εντελώς αδύνατο. Οι ποινές για εγκατάλειψη του στρατοπέδου χωρίς άδεια και για λιποταξία αυξήθηκαν σε 10 και 15 χρόνια φυλάκισης, αντίστοιχα. «Δεν υπήρχε καμία διέξοδος», λέει ο Βασίλι.
Αυτός ήταν ο λόγος για τον οποίο ο Βασίλι αποφάσισε να φύγει από τη Ρωσία. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της οργάνωσης «Go by the Forest», που βοηθά τους Ρώσους να αποφύγουν τη στράτευση για να μην πάνε στον πόλεμο, περισσότεροι από 500 λιποτάκτες εγκατέλειψαν τη χώρα μετά την ανακοίνωση επιστράτευσης. Και αυτοί είναι μόνον όσοι αναζήτησαν βοήθεια από ακτιβιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Ο πραγματικός αριθμός είναι πιθανότατα πολλαπλάσιος. Οι περισσότεροι διαφεύγουν κυρίως στο Καζακστάν ή στην Αρμενία.
Ενας από αυτούς είναι ο Βίκτορ, αξιωματικός επικοινωνίας. Και αυτός δεν θέλει να δώσει το πραγματικό του όνομα. Σε αντίθεση με τον Βασίλι, όμως, πήρε μέρος στις ρωσικές στρατιωτικές επιχειρήσεις εναντίον της Ουκρανίας. Μέσω βιντεοκλήσης από την πρωτεύουσα του Καζακστάν, Αστάνα, ο Βίκτορ λέει πως προσπάθησε και αυτός να παραιτηθεί από τον στρατό, αλλά, τον Φεβρουάριο του 2022, του ζητήθηκε να πάει σε άσκηση στην ουκρανική χερσόνησο της Κριμαίας, που έχει προσαρτηθεί από τη Ρωσία.
Ακριβώς στις 24 Φεβρουαρίου η μονάδα του έλαβε μέρος στη ρωσική εισβολή. «Μας ξύπνησαν στις 5 το πρωί, μας έβαλαν σε φάλαγγες και είπαν: “Πάμε!”. Αλλά δεν είπαν πού», θυμάται ο Βίκτορ. «Εκείνη τη στιγμή ήταν απλά αδύνατο να αρνηθούμε. Αν έτρεχες μπροστά, οι Ουκρανοί θα σε πυροβολούσαν, αν έτρεχες πίσω, θα σε έπιαναν οι δικοί σου άνθρωποι».
Μέχρι το καλοκαίρι του 2022 πολεμούσε σε ουκρανικό έδαφος. «Είδα εκτελεσμένους αιχμαλώτους πολέμου και άκουσα τις σχετικές διαταγές από τον διοικητή της μονάδας, αλλά δεν είχαμε κάτι παρόμοιο με αυτό που συνέβη στην Μπούτσα», διαβεβαιώνει. Ο Βίκτορ ισχυρίζεται ότι έμαθε για πρώτη φορά για τις σφαγές αμάχων στην Ουκρανία στα τέλη Απριλίου του 2022, όταν κατάφερε να αποκτήσει πρόσβαση στο Διαδίκτυο.
Δρόμοι για τους Ρώσους λιποτάκτες προς την Ευρώπη
Ο Βασίλι είναι ένας από τους πρώτους λιποτάκτες που κατάφεραν να φτάσουν από το Καζακστάν στην Ευρώπη χωρίς διαβατήριο και έχει βρει δουλειά ως προγραμματιστής σε εταιρεία πληροφορικής στη Γερμανία. Η γερμανική πρεσβεία στο Καζακστάν τού χορήγησε προσωρινή ταξιδιωτική άδεια για αλλοδαπούς με βίζα εργασίας. Δεν ήταν εύκολο να βρεθεί μια εταιρεία που θα δεχόταν έναν λιποτάκτη χωρίς διαβατήριο, παραδέχεται ο Βασίλι. Αλλά ήταν ακόμη πιο δύσκολο να φύγει από το Καζακστάν. Την πρώτη φορά που προσπάθησε, τον κατέβασαν ξανά από το αεροπλάνο επειδή βρέθηκε στη διεθνή βάση δεδομένων για καταζητούμενους. Την επόμενη ημέρα, χάρη στον δικηγόρο του, κατάφερε να φύγει από τη χώρα.
Τώρα έχει ήδη εγκατασταθεί στη Γερμανία και μιλάει με ενθουσιασμό για τη νέα του δουλειά. Ο Βασίλι αναπτύσσει παιχνίδια. Είναι ευγνώμων στη Γερμανία για τη βίζα που πήρε και στο Καζακστάν που τελικά του επέτρεψε να φύγει από τη χώρα. Παρά τους κινδύνους για την οικογένειά του, αποφάσισε να δημοσιοποιήσει την ιστορία της λιποταξίας του ώστε και άλλοι να έχουν την ευκαιρία να ξεφύγουν από αυτόν τον αιματηρό πόλεμο.