Μέλος του Παλαιστινιακού Εθνικού Συμβουλίου, δηλαδή του κοινοβουλίου της Οργάνωσης για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης που εκπροσωπεί όλους τους ομοεθνείς του, στα παλαιστινιακά εδάφη και στο εξωτερικό, ο Τζαμάλ Ζακούτ ανήκει στη γενιά της πρώτης Ιντιφάντα, της ειρηνικής εξέγερσης κατά της ισραηλινής κατοχής που ξεκίνησε το 1987 από τη Γάζα και εξαπλώθηκε σε όλα τα παλαιστινιακά εδάφη. Εκείνη την εποχή εκπροσωπούσε το Δημοκρατικό Μέτωπο, οργάνωση της παλαιστινιακής Αριστεράς, στην ενιαία πολιτική ηγεσία της Ιντιφάντα, που συγκρότησαν όλες οι παλαιστινιακές οργανώσεις. Μιλήσαμε τηλεφωνικά μαζί του την επομένη της εκατόμβης σε νοσοκομείο της Αγγλικανικής Εκκλησίας, στη Γάζα, και ενώ ο Αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν επισκεπτόταν το Ισραήλ.
– Μιλήστε μας για την κατάσταση στα παλαιστινιακά εδάφη μετά την τρομερή αιματοχυσία στο νοσοκομείο Αλ Αχλι της Γάζας.
– Είναι πλέον φανερό ότι από την πρώτη ημέρα των επιχειρήσεων που εξαπέλυσε, το Ισραήλ είχε ένα βασικό στόχο: να εκδιώξει τους Παλαιστινίους από τη Λωρίδα της Γάζας και να τους μεταφέρει στη χερσόνησο του Σινά, στην Αίγυπτο. Υστερα από τη σφοδρή αντίδραση της Αιγύπτου, της Ιορδανίας και συνολικά του Αραβικού Συνδέσμου, ο Νετανιάχου άλλαξε τακτική, επιδιώκοντας σε πρώτη φάση να εκδιώξει τους Παλαιστινίους από το βόρειο τμήμα της Γάζας προς το νότιο. Ο τελικός στόχος έμεινε ο ίδιος, αλλά τώρα τον επιδιώκει με σταδιακό τρόπο. Δύο ημέρες πριν από την τραγωδία στο Αλ Αχλι, το Ισραήλ βομβάρδισε άλλα νοσοκομεία, όπως και ένα κονβόι ξεριζωμένων Παλαιστινίων που ταξίδευαν από τη βόρεια προς τη νότια Γάζα, αναζητώντας ασφαλέστερο καταφύγιο, σκοτώνοντας τουλάχιστον 70 αμάχους. Ακόμη και στο ίδιο το Αλ Αχλι έριξαν δύο προειδοποιητικές βολές, για να αναγκάσουν τη διοίκηση να το εκκενώσει. Η διοίκηση του νοσοκομείου, που ανήκει στην Αγγλικανική Εκκλησία, αρνήθηκε και δύο ημέρες αργότερα οι Ισραηλινοί πραγματοποίησαν αυτό το φρικτό έγκλημα πολέμου.
– Το Ισραήλ αρνείται οποιαδήποτε ευθύνη, λέγοντας ότι το πλήγμα προήλθε από αστοχία πυραύλου που είχε εκτοξεύσει η Ισλαμική Τζιχάντ, επικαλούμενο ενδείξεις από τον τόπο του συμβάντος και πληροφορίες των μυστικών του υπηρεσιών. Πώς μπορείτε να είστε σίγουροι για το τι συνέβη;
– Ο σύμβουλος του Νετανιάχου για τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, μόλις ένα λεπτό μετά την έκρηξη στο νοσοκομείο, ανέβασε στο Twitter κείμενο όπου ανέφερε επίθεση των ισραηλινών δυνάμεων εναντίον στόχου της Χαμάς στο νοσοκομείο. Στα επόμενα λεπτά, όταν έμαθε ότι οι νεκροί ανέρχονταν σε εκατοντάδες, έτρεξε να διαγράψει την ανάρτηση. Ούτε η Ισλαμική Τζιχάντ, ούτε η Χαμάς διαθέτουν τόσο ισχυρά όπλα ώστε να προκαλέσουν τέτοιο μακελειό. Επιπλέον, οι δύο οργανώσεις βεβαιώνουν ότι εκείνη την ώρα δεν υπήρξε καμία εκτόξευση πυραύλου από τη Γάζα. Απλά οι Ισραηλινοί κατασκεύασαν μια ιστορία για να συγκαλύψουν ένα φρικτό έγκλημα πολέμου.
Το Ισραήλ ήθελε να εκδιώξει τους Παλαιστινίους από τη Λωρίδα της Γάζας και να τους μεταφέρει στη χερσόνησο του Σινά. Μετά την αντίδραση της Αιγύπτου, της Ιορδανίας και συνολικά του Αραβικού Συνδέσμου, άλλαξε τακτική.
– Επομένως πιστεύετε ότι τελικός στόχος του Νετανιάχου είναι να ανακαταλάβει τη Γάζα; Δεν τον απασχολεί ότι θα επωμιστεί τεράστιο οικονομικό, πολιτικό και ηθικό κόστος και ότι θα καθηλώσει δυνάμεις σε ένα ενεργό ναρκοπέδιο, με απολύτως εχθρικό πληθυσμό;
– Eχετε δίκιο. Αλλά μπορείτε να υποψιαστείτε ότι κάτι τέτοιο σκέφτεται ο Νετανιάχου όταν βλέπετε τον πρόεδρο Μπάιντεν να προειδοποιεί μέσω του τηλεοπτικού δικτύου CBS ότι η εκ νέου κατοχή της Γάζας θα ήταν «μέγα σφάλμα» από το Ισραήλ. Προφανώς ο Αμερικανός πρόεδρος κάτι ξέρει. Είναι αλήθεια ότι οι Ισραηλινοί δεν φαίνεται να έχουν ξεκαθαρίσει ποια θα είναι ακριβώς η στρατηγική τους αφού μπουν στη Γάζα, γι’ αυτό καθυστέρησαν τη χερσαία εισβολή. Φαίνεται ότι υπάρχουν διιστάμενες απόψεις μέσα στην κυβέρνηση Νετανιάχου, καθώς άλλοι είναι υπέρ της προσάρτησής της στο Ισραήλ και άλλοι θέλουν, αφού εξοντώσουν τη Χαμάς, να παραδώσουν τη διοίκηση της Λωρίδας σε κάποια διεθνή αρχή. Αλλά όλα αυτά είναι υπό συζήτηση. Για την ώρα, η επιχείρηση των Ισραηλινών στη Γάζα έχει έντονα στοιχεία εθνοκάθαρσης και δεν είμαι καθόλου βέβαιος ότι δεν θα ακολουθήσει κάτι ανάλογο και στη Δυτική Οχθη αργότερα. Αλλωστε όλο αυτόν τον χρόνο, μέχρι τις 7 Οκτωβρίου, ήταν στη Δυτική Οχθη που εξαπέλυαν επιθέσεις εναντίον των Παλαιστινίων ο ισραηλινός στρατός και οι έποικοι.
– Είδαμε αυτές τις μέρες εκρήξεις οργής και διαδηλώσεις στη Δυτική Οχθη, οι οποίες, όμως, στρέφονταν όχι μόνο κατά του Ισραήλ, αλλά και κατά του προέδρου Αμπάς, κατηγορώντας τον για παθητική στάση και καλώντας τον να παραιτηθεί.
– Ο παλαιστινιακός λαός είναι ενωμένος στη βάση του γιατί δεν έχει άλλη επιλογή από το αντισταθεί στην κατοχή. Ο πρόεδρος Αμπάς είναι δεσμευμένος στη μη βίαιη αντίσταση. Η αλήθεια είναι ότι οι Παλαιστίνιοι της Δυτικής Οχθης δυσφορούν από τη συνεργασία των δυνάμεων ασφαλείας με τους Ισραηλινούς και βλέπουν ότι δεν υπήρξε καμία ουσιώδης πρωτοβουλία, πριν ή μετά την επίθεση του Ισραήλ στη Γάζα, ώστε να δοθεί απάντηση στο καθεστώς της κατοχής. Επομένως αισθάνονται ότι είναι ακέφαλοι, χωρίς ηγεσία.
– Πιστεύετε ότι ο Νετανιάχου μπορεί να εξαφανίσει τη Χαμάς, όπως έχει υποσχεθεί στους ομοεθνείς του;
– Αυτό που δεν γνωρίζουν πολλοί στη Δύση είναι ότι επί χρόνια ο Νετανιάχου βοηθούσε τη Χαμάς να διατηρείται στην εξουσία, στη Λωρίδα της Γάζας. Επέτρεψε στην οικονομική βοήθεια που ερχόταν από το Κατάρ να περνάει από το ισραηλινό τραπεζικό σύστημα και να πηγαίνει στη διοίκηση της Γάζας, δηλαδή στη Χαμάς. Μάλιστα είχε πει στο υπουργικό συμβούλιο, όπως είχε αποκαλύψει η Jerusalem Post, ότι με αυτόν τον τρόπο το Ισραήλ θα είναι σίγουρο ότι θα διαιωνίζεται η διάσπαση μεταξύ Δυτικής Οχθης και Γάζας, και δεν θα υπάρχει φόβος για δημιουργία παλαιστινιακού κράτους.
– Εξακολουθείτε να πιστεύετε ότι η λύση των δύο κρατών δεν είναι οριστικά νεκρή;
– Το βέβαιο είναι ότι δεν θα υπάρξει βιώσιμη ειρήνη στην περιοχή όσο δεν αντιμετωπίζονται οι ρίζες του προβλήματος, η ισραηλινή κατοχή και η καταπάτηση του δικαιώματος των Παλαιστινίων στην αυτοδιάθεση. Ανήκω στη γενιά της πρώτης Ιντιφάντα που ξεκίνησε από τη Γάζα και ήταν μια απολύτως ειρηνική εξέγερση. Τις επόμενες δεκαετίες παρακολουθήσαμε τη ριζοσπαστικοποίηση μεγάλου μέρους του πληθυσμού, ειδικά στη Γάζα. Σήμερα το θεμελιώδες είναι να κατοχυρωθεί το δικαίωμα του παλαιστινιακού λαού να ζει σε συνθήκες πολιτικής ελευθερίας και ισονομίας, είτε στο πλαίσιο της λύσης των δύο κρατών είτε, αν αυτή καταρρεύσει οριστικά, σε ένα κράτος με δύο εθνότητες.