Οταν επανεξελέγη στην πρωθυπουργία για τελευταία φορά τον Ιανουάριο του 2022, ο Αντόνιο Κόστα έδειχνε… ανίκητος.
Η επανεκλογή του στην εξουσία είχε έρθει με το εντυπωσιακό 41,4% χαρίζοντάς του την απόλυτη πλειοψηφία στη Βουλή. Οχι και άσχημα για έναν πολιτικό που ήταν πρωθυπουργός ήδη από το 2015.
Κι όμως, λιγότερο από δύο χρόνια έπειτα από τον τελευταίο εκλογικό του θρίαμβο, ο Αντόνιο Κόστα αποτελεί πια παρελθόν για την πολιτική σκηνή της Πορτογαλίας.
Ο 62χρονος ανακοίνωσε σήμερα ότι παραιτείται, κατά τη διάρκεια τηλεοπτικού διαγγέλματος. Ο ίδιος είπε ότι η συνείδησή του είναι καθαρή, πλην όμως ξεκαθάρισε ότι δεν θα είναι ξανά υποψήφιος για την πρωθυπουργία της χώρας.
«Τα καθήκοντα του πρωθυπουργού είναι ασύμβατα με οποιαδήποτε υποψία που θα βαραίνει την ακεραιότητά μου», δήλωσε ο Κόστα, δικαιολογώντας έτσι την απόφασή του.
Οι «υποψίες» στις οποίες αναφέρθηκε ο Κόστα, έχουν να κάνουν με το σκάνδαλο διαφθοράς που είχε «σκάσει» νωρίτερα σήμερα, προκαλώντας ανατροπές στην κεντρική πολιτική σκηνή της χώρας.
Υπουργοί (όπως ο Υποδομών, Ζοάο Γκαλάμπα), υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι (όπως ο προσωπάρχης του πρωθυπουργού, Βίτορ Εσκαρία), δήμαρχοι και επικεφαλής οργανισμών κατηγορούνται ως ύποπτοι «για κατάχρηση δημοσίου χρήματος, διαφθορά και άσκηση αθέμιτης επιρροής» μέσω της έγκρισης συμβάσεων για την εξόρυξη λιθίου και την παραγωγή υδρογόνου.
«Η παραίτηση του πρωθυπουργού ήρθε λίγες ώρες αφότου η αστυνομία της Πορτογαλίας πραγματοποίησε έρευνες στην κατοικία του Κόστα και σε πολλά κτίρια υπουργείων. Οι έρευνες σχετίζονται με προγράμματα εξόρυξης λιθίου στα βόρεια της χώρας καθώς και με ένα μεγάλο πρότζεκτ πράσινου υδρογόνου στο Σίνες […] Η σοσιαλιστική κυβέρνηση του Κόστα έχει υποστηρίξει με ενθουσιασμό τα προγράμματα εξόρυξης λιθίου σε διάφορες περιοχές της Πορτογαλίας […] αλλά αυτά τα έργα έγιναν πηγή διαμάχης λόγω της χαμηλής ποιότητας του προς εξόρυξη υλικού και της δυσανάλογης ζημιάς για το περιβάλλον», σημειώνει σε άρθρο του το Politico.
Ο ηγέτης του Σοσιαλιστικού Κόμματος Κόστα έγινε πρωθυπουργός της Πορτογαλίας το 2015, σχηματίζοντας, τότε, κυβέρνηση μειοψηφίας υποστηριζόμενη από έναν συνασπισμό αριστερών και ακροαριστερών κομμάτων.
Η κυβέρνησή του εκείνη είχε ωστόσο την «τύχη» να βρεθεί στην εξουσία σε μια περίοδο εντυπωσιακής άνθισης –ή, πιο σωστά, έκρηξης– της τουριστικής κίνησης, καλωσορίζοντας το «πορτογαλικό οικονομικό θαύμα» που ακολούθησε έπειτα από τα χρόνια της λιτότητας και της ευρωπαϊκής κρίσης χρέους.
Η πανδημία της COVID ήρθε, εν συνεχεία ωστόσο, να θολώσει το τουριστικό «θαύμα» αλλά και να εκθέσει παράλληλα κάποιες από τις επιλογές της κυβέρνησης η οποία προωθούσε τη δημιουργία φθηνών θέσεων εργασίας στον τομέα των υπηρεσιών και φορολογικές ελαφρύνσεις για τους ψηφιακούς νομάδες.
Τα κόμματα της αριστεράς εν τω μεταξύ συγκρούστηκαν με τον πρωθυπουργό για μια σειρά από άλλους λόγους, εγκαλώντας την κυβέρνηση ότι δεν επένδυσε επαρκώς στους τομείς της εκπαίδευσης και της υγείας και ότι δεν ανέλαβε τη δράση που απαιτούνταν κατά τη διάρκεια της στεγαστικής κρίσης με την οποία βρέθηκε αντιμέτωπη η Πορτογαλία.
Ωστόσο, παρά τη δυσαρέσκεια μεταξύ των εργαζομένων του δημόσιου τομέα, το Σοσιαλιστικό Κόμμα κατάφερε να εξασφαλίσει την απόλυτη πλειοψηφία των εδρών στις βουλευτικές εκλογές του 2022 χάρη σε μια εκστρατεία στην οποία ο Κόστα εμφανίστηκε ως η μόνη βιώσιμη εναλλακτική λύση σε μια κεντροδεξιά κυβέρνηση που θα υποστηριζόταν από το ακροδεξιό κόμμα Chega.
Ο εκλογικός θρίαμβος του 2022, ωστόσο, δεν θα είχε συνέχεια. Ηδη πριν από τη σημερινή παραίτηση του Κόστα είχαν προηγηθεί και άλλες παραιτήσεις κυβερνητικών στελεχών για μια σειρά από διαφορετικούς λόγους.
Πλέον, αφού έκανε δεκτή την παραίτηση του Πορτογάλου πρωθυπουργού σήμερα, ο πρόεδρος της χώρας, Μαρσέλο Ρεμπέλο ντε Σόουζα, θα κληθεί είτε να οδηγήσει την Πορτογαλία σε πρόωρες εκλογές (τους προσεχείς μήνες, κι όχι το 2026) είτε να διορίσει άλλον πρωθυπουργό προερχόμενο από το Σοσιαλιστικό Κόμμα.
Εως την Πέμπτη, το θέμα θα έχει ξεκαθαρίσει και οι επόμενες κινήσεις θα είναι γνωστές.
Οσο για το μέλλον του ιδίου του 62χρονου Αντόνιο Κόστα, εκείνος λέγεται ότι θα μπορούσε ακόμη και να διαδεχθεί τον Σαρλ Μισέλ στην προεδρία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου…
Με πληροφορίες από Politico