Τους επόμενους μήνες, η NASA θα αξιολογήσει προτάσεις για το πώς θα παροπλιστεί και θα καεί με ασφάλεια κατά την επανείσοδό του στην ατμόσφαιρα της Γης ο Διεθνής Διαστημικός Σταθμός (ISS). Η υπηρεσία έχει δηλώσει ότι θα δαπανήσει σχεδόν 1 δισεκατομμύριο δολάρια, θέλοντας να αποφύγει με κάθε τρόπο τη συνεργασία με τη Ρωσία.
Για να παραμένει ο σταθμός σε τροχιά, ενισχύεται από τα ρωσικά σκάφη Progress τα οποία, αφού προσδεθούν, ανοίγουν περιοδικά τους κινητήρες τους για να αντισταθμίσουν την υποχώρησή του.
Η καταστροφή του σταθμού έχει προγραμματιστεί για τις αρχές της επόμενης δεκαετίας αλλά ήδη αποδεικνύεται ότι είναι λεπτό ζήτημα τόσο για την αεροδιαστημική μηχανική όσο και για τη διεθνή διπλωματία.
Ο ISS είναι «ένα βασικό σύμβολο της διεθνούς και πολιτικής συνεργασίας», λέει η Μάγια Κρος, πολιτικός επιστήμονας στο Πανεπιστήμιο Northeastern. «Οσον αφορά την πολιτική συνεργασία, νομίζω ότι πολλοί θα τον χαρακτήριζαν ως το μεγαλύτερο έργο στην ιστορία της ανθρωπότητας».
Αν και υποστηρίζεται επίσης από τον Καναδά, την Ιαπωνία και την Ευρώπη, ο ISS είναι κυρίως δημιούργημα των ΗΠΑ και της Ρωσίας και είναι ένας από τους ελάχιστους τομείς σταθερής συνεργασίας μεταξύ των δύο κρατών εδώ και δεκαετίες. Οι πρώτες του μονάδες είχαν τεθεί σε τροχιά στα τέλη του 1998. Το πρώτο πλήρωμα του διαστημικού σταθμού –ένας αστροναύτης και δύο κοσμοναύτες– εγκαταστάθηκαν τον Νοέμβριο του 2000. Από τότε ο ISS φιλοξενεί πληρώματα αδιάκοπα, και έχει ξεπεράσει κατά πολύ τον αρχικό στόχο για 15 έτη λειτουργίας.
Ο ασφαλέστερος τρόπος για να καταστραφεί ο ISS στη Γη, λένε οι αξιωματούχοι της NASA, είναι να πέσει σε θαλάσσιες εκτάσεις του νότιου Ειρηνικού Ωκεανού, ώστε να μειωθούν παράπλευρες απώλειες. Παράμετροι που προβληματίζουν τους ειδικούς είναι το μέγεθος του σταθμού, ο οποίος είναι όσο 450 στάδια ποδοσφαίρου, και η ατμόσφαιρα της Γης.
Τι θα χρειαστεί για να επιτευχθεί αυτό το εγχείρημα; Μέχρι πρότινος, οι αξιωματούχοι της NASA έλεγαν ότι πολλά –ίσως τρία– ρωσικά Progress θα έπρεπε να συνεργαστούν για την αποδρομολόγηση του ISS. Την ίδια ώρα όμως η συνεργασία ΗΠΑ – Ρωσίας στον ISS δυσκολεύει. Η εισβολή στην Ουκρανία δυσχέρανε τις σχέσεις των δυο πλευρών. Η Ρωσία έχει επίσης αφήσει να εννοηθεί ότι θέλει να αποχωρήσει από τη σύμπραξη για τον ISS πριν από την ΝASA, χωρίς καμία διαβεβαίωση ότι θα εξακολουθήσει να προσφέρει οχήματα Progress.
Οποια και αν είναι η απόφαση της NASA, θα προκαλέσει επιπτώσεις πέρα από τις σχέσεις ΗΠΑ-Ρωσίας. Το διαφαινόμενο τέλος του μεγαλεπήβολου έργου ανοίγει επίσης τον δρόμο για νέες συνεργασίες στο διάστημα. Η NASA οικοδομεί ήδη διμερείς συνεργασίες με χώρες που ενδιαφέρονται για την εξερεύνηση της σελήνης μέσω των Συμφωνιών Αρτεμις, και η Ρωσία δεν είναι μεταξύ αυτών.
Οποτε και αν ο ISS επιστρέψει στη Γη, η καταστροφή του θα είναι ένα από τα πιο γλυκόπικρα ορόσημα στη μακρά και λαμπρή ιστορία της διακρατικής συνεργασίας στο διάστημα.
Πηγή: New Scientist