Η Τσεχική Δημοκρατία κήρυξε το Σάββατο εθνική ημέρα πένθους μετά τη δολοφονία 14 ανθρώπων (νωρίτερα, υπήρξε ασάφεια σχετικά με τον ακριβή αριθμό των θυμάτων) και τον τραυματισμό άλλων 25 από φοιτητή, στο Πανεπιστήμιο του Καρόλου της Πράγας, το παλαιότερο και μεγαλύτερο πανεπιστήμιο της χώρας και από τα παλαιότερα επίσης ιδρύματα ανώτατης εκπαίδευσης συνολικά στην Ευρώπη.
Ο πρόεδρος Πετρ Πάβελ εξέφρασε τη «μεγάλη θλίψη» και την οργή του για την απώλεια των ανθρώπινων ζωών.
Ο δράστης, ο οποίος σύμφωνα με την αστυνομία «εξουδετερώθηκε», εκτιμάται ότι σκότωσε επίσης τον πατέρα του και ενδέχεται να συνδέεται επίσης με τη δολοφονία ακόμα δύο ανθρώπων την περασμένη εβδομάδα.
Πρόκειται για μία από τις χειρότερες μαζικές δολοφονίες στην πρόσφατη ευρωπαϊκή Ιστορία.
Το χρονικό
Οι πυροβολισμοί άρχισαν περίπου στις 15.00 τοπική ώρα χθες Πέμπτη στο κτίριο της Σχολής Τεχνών του Πανεπιστημίου του Καρόλου στο κέντρο της τσεχικής πρωτεύουσας.
Ο ένοπλος άνοιξε πυρ στους διαδρόμους και στις αίθουσες διδασκαλίας του κτιρίου, σκοτώνοντας όποιον βρισκόταν στο πέρασμά του. Το εκπαιδευτικό προσωπικό και οι φοιτητές χρησιμοποίησαν έπιπλα για να τον εμποδίσουν να μπει στους χώρους όπου βρίσκονταν.
Δραματικά πλάνα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης δείχνουν ανθρώπους να πηδούν για να σωθούν από εξωτερικό περβάζι πολυώροφου κτιρίου. Ακούγονται επίσης πυροβολισμοί.
Horrible scenes from Prague.
11 dead, 24 wounded.
Some students hid on ledges on the university’s roof to avoid the shooter.
The killer committed suicide pic.twitter.com/Y81M928GNg— 🇷🇺🇷🇺Uncensored 未经审查 🇨🇳🇨🇳 (@M01Uncensored) December 22, 2023
Η αστυνομία ανακοίνωσε ότι ο 24χρονος δράστης ήταν φοιτητής του πανεπιστημίου και δεν είχε ποινικό μητρώο, ωστόσο, ανακαλύφθηκε ότι είχε αναπτύξει δικό του «οπλοστάσιο».
Πριν από τους πυροβολισμούς, η αστυνομία είχε λάβει αναφορά σύμφωνα με την οποία ο ύποπτος κατευθυνόταν προς την Πράγα από κοντινή πόλη με σκοπό να αυτοκτονήσει.
Από τα 25 άτομα που τραυματίστηκαν από τους πυροβολισμούς, τα δέκα τραυματίστηκαν σοβαρά, όπως ανακοίνωσε η αστυνομία, προσθέτοντας ότι δεν τραυματίστηκε κανένας αστυνομικός.
Ημέρα πένθους
Σε δήλωσή του, ο πρωθυπουργός της Τσεχίας Πετρ Φιάλα ανέφερε: «Οι πυροβολισμοί δεν αφορούν μόνο την Τσεχία. Είμαστε όλοι συγκλονισμένοι από αυτή τη φρικτή πράξη».
«Είναι δύσκολο να βρούμε τις λέξεις για να εκφράσουμε την καταδίκη από τη μία πλευρά και, από την άλλη, τον πόνο και τη θλίψη που αισθάνεται ολόκληρη η κοινωνία μας αυτές τις ημέρες πριν από τα Χριστούγεννα», πρόσθεσε.
Οπως τόνισε, το Σάββατο θα είναι ημέρα πένθους, προσθέτοντας ότι οι σημαίες θα κυματίζουν μεσίστιες σε όλα τα δημόσια κτίρια, ενώ το μεσημέρι θα τηρηθεί ενός λεπτού σιγή.
Το βράδυ της Πέμπτης, ο κόσμος άναψε κεριά και άφησε λουλούδια κοντά στον τόπο των πυροβολισμών.
Το κίνητρο
Το κίνητρο του δράστη δεν έχει ακόμη διευκρινιστεί. Η αστυνομία ανέφερε ότι είχε ανεπιβεβαίωτες πληροφορίες σύμφωνα με τις οποίες ο δράστης είχε εμπνευστεί την επίθεση από παρόμοιο περιστατικό στη Ρωσία, χωρίς ωστόσο να δώσει περισσότερες λεπτομέρειες.
Video from earlier today:
School shooter at Prague university shooting from roof towards students.
He killed 15 people and injured many more pic.twitter.com/5N8Q0Jup9A
— Omkara (@OmkaraRoots) December 22, 2023
Ο αρχηγός της αστυνομίας της Τσεχίας έκανε λόγο για «προμελετημένη βίαιη επίθεση» που φαίνεται να ήταν εμπνευσμένη από μαζικές δολοφονίες στο εξωτερικό.
Ο ένοπλος είναι επίσης ύποπτος για τη δολοφονία νεαρού άνδρα, καθώς και της κόρης του, ηλικίας μόλις δύο μηνών, που βρέθηκαν νεκροί σε δάσος στα περίχωρα της Πράγας στις 15 Δεκεμβρίου.
Ιστορικό μαζικών επιθέσεων στην Ευρώπη
Η επίθεση είναι από τις πιο πολύνεκρες που έχουν καταγραφεί στην Ευρώπη από μεμονωμένο δράστη. Ακολουθεί το ιστορικό των πιο μαζικών δολοφονιών που έχουν σημειωθεί στην Ευρώπη τις τελευταίες δεκαετίες.
Ελβετία, Σεπτέμβριος 2001
Ο Φρίντριχ Λάιμπατσερ εισήλθε στο κτίριο του Περιφερειακού Κοινοβουλίου στην πόλη Ζουγκ ντυμένος με αστυνομική στολή και πυροβόλησε 14 άτομα, τραυματίζοντας άλλα 10.
Γερμανία, Απρίλιος 2002
Ο Ρόμπερτ Στάινχαουζερ, 19 ετών, σκότωσε 16 άτομα –13 καθηγητές, δύο μαθητές και αστυνομικό– στο γυμνάσιο Gutenberg Gymnasium στην πόλη Erfurt. Είχε αποβληθεί από το σχολείο το προηγούμενο φθινόπωρο.
Γερμανία, Μάρτιος 2009
Ο Τιμ Κρέτσμερ, 17 ετών, σκότωσε 15 άτομα σε πυροβολισμούς που ξεκίνησαν στο πρώην σχολείο του στην πόλη Winnenden, κοντά στη Στουτγάρδη. Πυροβόλησε εννέα μαθητές και τρεις καθηγητές στο σχολείο, προτού μεταβεί σε κοντινή πόλη Wendlingen, όπου πυροβόλησε άλλους τρεις περαστικούς.
Νορβηγία, Ιούλιος 2011
Ο Αντερς Μπέχρινγκ Μπρέιβικ σκότωσε 77 ανθρώπους, τοποθετώντας βόμβα σε αυτοκίνητο που σκότωσε οκτώ άτομα σε κυβερνητικό κτίριο του Οσλο και στη συνέχεια πυροβολώντας άλλους 69, οι περισσότεροι από τους οποίους ήταν έφηβοι, σε θερινή κατασκήνωση σε νησί που διαχειρίζεται η νεολαία του κυβερνώντος Εργατικού Κόμματος.
Σερβία, Απρίλιος 2013
Ο Λιουμπίσα Μπογκντάνοβιτς πυροβόλησε 13 ανθρώπους, μεταξύ των οποίων και ένα δίχρονο αγόρι, και τραυμάτισε τη σύζυγό του σε χωριό έξω από το Βελιγράδι. Ο Μπογκντάνοβιτς ήταν βετεράνος του στρατού που είχε πολεμήσει με τις σερβικές δυνάμεις στον Κροατικό Πόλεμο της Ανεξαρτησίας στις αρχές της δεκαετίας του 1990.
Η οπλοκατοχή σε Τσεχία και Ε.Ε.
Οι μαζικοί πυροβολισμοί στην Πράγα προκάλεσαν σοκ σε μία πόλη όπου ιστορικά η ασφάλεια θεωρείται πολύ περισσότερο δεδομένη από ό,τι στις περισσότερες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες.
Η αντίδραση του δημάρχου, Μπόχουσλαβ Σβόμποντα, του οποίου τα γραφεία βρίσκονται σε κοντινή απόσταση από τον τόπο του εγκλήματος, εξέφρασε την αμηχανία πολλών ντόπιων που προσπαθούσαν να ξεπεράσουν το σοκ.
«Πάντα πιστεύαμε ότι αυτό ήταν κάτι που δεν μας αφορούσε», δήλωσε μιλώντας στον εθνικό δημόσιο ραδιοτηλεοπτικό φορέα. «Τώρα αποδεικνύεται ότι δυστυχώς ο κόσμος μας αλλάζει και το πρόβλημα του μεμονωμένου δράστη αναδύεται και εδώ».
Η αστυνομία ανακοίνωσε χθες, Πέμπτη, ότι ο δράστης κατείχε νόμιμα πολλά πυροβόλα όπλα, γεγονός που μπορεί να εξηγηθεί από το γεγονός ότι η Τσεχική Δημοκρατία έχει μία από τις πιο χαλαρές νομοθεσίες περί οπλοκατοχής στην Ε.Ε.
Το «δικαίωμα απόκτησης και κατοχής όπλων, καθώς και οπλοφορίας» αναγνωρίζεται στην τσεχική νομοθεσία για τα πυροβόλα, ενώ συνταγματική τροποποίηση που έγινε στον χάρτη των θεμελιωδών δικαιωμάτων το 2021 εγγυάται νομικά «το δικαίωμα υπεράσπισης της ίδιας της ζωής ή της ζωής άλλου προσώπου με όπλο».
Η τροπολογία εγκρίθηκε έπειτα από ψήφισμα που υπέγραψαν 102.000 πολίτες, σε αντίθεση με πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τον περιορισμό της κατοχής πυροβόλων όπλων σε ολόκληρη την Ε.Ε.
Η ιστορία και η «κουλτούρα» της οπλοκατοχής είναι μακρά στα τσεχικά εδάφη, καθώς χρονολογείται από την εξέγερση των Χουσιτών κατά της Καθολικής Εκκλησίας το 1419.
Αν και ελεγχόταν αυστηρά κατά τη διάρκεια της ναζιστικής κατοχής το 1939-45 και από το κομμουνιστικό καθεστώς που κυβέρνησε την Τσεχοσλοβακία κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, η ευρεία οπλοκατοχή επανήλθε μετά τη Βελούδινη Επανάσταση του 1989.
Το 2020 ήταν καταγεγραμμένοι περισσότεροι από 307.000 νόμιμοι κάτοχοι όπλων, σε μία χώρα με περίπου 10,6 εκατομμύρια κατοίκους, οι οποίοι στη συντριπτική τους πλειονότητα αιτιολογούσαν την οπλοκατοχή επικαλούμενοι λόγους ασφαλείας.
Αυτό ίσως συνδέεται με το γεγονός ότι μαζικοί πυροβολισμοί στη σχετικά ήρεμη χώρα στην καρδιά της Ευρώπης έχουν επαναληφθεί στο πρόσφατο παρελθόν.
Τον Φεβρουάριο του 2015, 63χρονος χρησιμοποίησε δύο όπλα με τα οποία σκότωσε οκτώ άτομα σε εστιατόριο σε πόλη στην ανατολική Τσεχία πριν αυτοκτονήσει. Οπως και στην περίπτωση των πυροβολισμών στην Πράγα, ο δράστης κατείχε νόμιμα και τα δύο όπλα.
Με πληροφορίες από Reuters, AP, BBC, Guardian