«Eχω περισσότερες κατηγορίες εις βάρος μου από τον Αλ Καπόνε». Υπό κανονικές συνθήκες, η δήλωση αυτή θα υπονόμευε την καριέρα οποιουδήποτε πολιτικού. Στην περίπτωση του Ντόναλντ Τραμπ αποτελεί παράσημο, που ενισχύει την προεκλογική του εκστρατεία για την εξασφάλιση του χρίσματος των Ρεπουμπλικανών. Ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ δεν χρειάζεται καν να συμμετέχει σε ντιμπέιτ με τους εσωκομματικούς αντιπάλους στη διάρκεια των προκριματικών εκλογών, ούτε να οργώνει τις Πολιτείες στις οποίες πραγματοποιούνται οι αναμετρήσεις. Αρκεί να μπαινοβγαίνει στις αίθουσες των δικαστηρίων για να πείσει τους οπαδούς του ότι είναι θύμα του «συστήματος», που έχει εξαπολύσει ένα κυνήγι μαγισσών εναντίον του. Στο τέλος, όπως συνέβη στην υπερσυντηρητική πολιτεία της Αϊόβα αυτήν την εβδομάδα, μπορεί να εμφανίζεται στη σκηνή για τα επινίκια λέγοντας στους ψηφοφόρους του ότι τους αγαπάει.
Ο Τραμπ απέσπασε εκεί την απόλυτη πλειοψηφία, πάνω από 50% των ψήφων. Ενδεικτικό είναι το γεγονός ότι τα μεγάλα πρακτορεία μετέδωσαν την είδηση της επικράτησής του μισή ώρα αφότου ξεκίνησε η διαδικασία των συνελεύσεων (caucus) και προτού καν αρχίσει η ψηφοφορία σε αρκετές κομητείες. Ετσι, το ενδιαφέρον των Αμερικανών δημοσιογράφων στράφηκε γρήγορα στον δεύτερο της κούρσας, τον κυβερνήτη της Φλόριντα Ρον ντε Σάντις, ο οποίος, αν και είχε 30% διαφορά από τον Τραμπ, πανηγύρισε την επίδοσή του. O λόγος ήταν ότι οι τελευταίες δημοσκοπήσεις πριν την Αϊόβα τον έφερναν τρίτο, μετά τη Χέιλι.
Με ισχυρούς σπόνσορες
Την προσεχή Τρίτη η αναμέτρηση μεταφέρεται στο Νιου Χαμσάιρ, όπου συμμετέχουν και οι ανεξάρτητοι ψηφοφόροι, αποτελώντας μάλιστα την πλειοψηφία του εκλογικού σώματος. Οι Ευαγγελιστές που κυριαρχούσαν στην Αϊόβα δεν παίζουν κανένα ρόλο εκεί, ενώ, αντίθετα, σημαντικό ρόλο στην κάλπη παίζουν όσοι προασπίζονται το ελευθεριακό πνεύμα και τη δημοσιονομική πειθαρχία στην «Πολιτεία του Γρανίτη». Αυτό ευνοεί τη συστημική Νίκι Χέιλι, η οποία έχει την υποστήριξη του δικτύου των πανίσχυρων δισεκατομμυριούχων αδελφών Κοχ, που κατέχουν τη δεύτερη μεγαλύτερη ιδιωτική επιχείρηση στις ΗΠΑ με κύκλο εργασιών άνω των 115 δισ. δολαρίων. Το οικονομικό κατεστημένο της χώρας επενδύει στο πρόσωπό της, θεωρώντας ότι μόνο εκείνη μπορεί να συσπειρώσει το κόμμα της, αλλά και να φέρει στις κάλπες τους μετριοπαθείς ψηφοφόρους που απεύχονται μια νέα προεδρία Τραμπ.
Οι τελευταίες δημοσκοπήσεις εμφάνιζαν την πρώην κυβερνήτη της Νότιας Καρολίνας να υπολείπεται 10% του Τραμπ στο Νιου Χαμσάιρ και τον Ντε Σάντις να μην ξεπερνάει μονοψήφια ποσοστά, εξέλιξη που τον ώθησε στη δύσκολη απόφαση να παρακάμψει ουσιαστικά τη συγκεκριμένη πολιτεία και να δώσει έμφαση στην επόμενη μάχη. Στις αρχές Φεβρουαρίου έπεται η Νότια Καρολίνα, προνομιακό πεδίο της Χέιλι και ήδη οι αναλυτές προεξοφλούν ότι ο Ντε Σάντις δεν θα αντέξει ακόμη πολύ στην κούρσα όσο εξαντλούνται τα κεφάλαια που έχει στη διάθεσή του. Ηδη το επιτελείο του έχει απολύσει πολλούς εργαζομένους και η εκστρατεία του παρουσιάζει σημάδια συρρίκνωσης.
Το ενδιαφέρον είναι ότι ούτε η Χέιλι ούτε ο Ντε Σάντις επιτίθενται στον Τραμπ για τις δικαστικές του περιπέτειες ή τη στάση του στην εισβολή στο Καπιτώλιο, αλλά περιορίζονται να αμφισβητήσουν την προεδρική θητεία του, χαρακτηρίζοντάς τον είτε ασυνεπή είτε άτολμο. Η μεν Χέιλι τον κατηγορεί για σπατάλες στην κοινωνική ασφάλιση και την ενεργειακή του πολιτική (αύξηση του φόρου στα καύσιμα), ο δε Ντε Σάντις κυρίως καταγγέλλει τη διστακτικότητά του στο μεταναστευτικό και υπόσχεται να εξολοθρεύσει τα καρτέλ ναρκωτικών του Μεξικού.
Ούτε η Χέιλι ούτε ο Ντε Σάντις επιτίθενται στον τέως πρόεδρο για τις δικαστικές του περιπέτειες ή τη στάση του στην εισβολή στο Καπιτώλιο.
Από την πλευρά του ο Τραμπ ακολουθεί την προσφιλή τακτική του της γελοιοποίησης των αντιπάλων του, αποκαλώντας τον Ντε Σάντις «άφραγκο» και τη Χέιλι «Νιμράντα» (αντί του σωστού Νιμαράτα), σε μια απόπειρα υπογράμμισης του εξωτισμού του ονόματός της (και της ινδικής καταγωγής της) ενώπιον του λευκού ως επί το πλείστον ακροατηρίου του. Η ψυχαγωγική του αξία, η ψευδαίσθηση της σύγκρουσης με το κατεστημένο, αλλά και η οικειότητα που νιώθει γι’ αυτόν το εκλογικό σώμα, θεωρούνται τα ισχυρά χαρτιά του στον δρόμο προς τις εκλογές του Νοεμβρίου.
Είναι, λοιπόν, οι προκριματικές εκλογές στις τάξεις των Ρεπουμπλικανών μια προδιαγεγραμμένη υπόθεση με ένα αδιαφιλονίκητο φαβορί; Ναι, συμφωνούν οι περισσότεροι αναλυτές στην Ουάσιγκτον, αφού ο Ντε Σάντις, που τα τελευταία δύο χρόνια προέβαλλε ως ο μοναδικός εσωκομματικός αντίπαλος που θα μπορούσε να αποδειχθεί μια πιο τραμπική εκδοχή του πρωτότυπου, ξεφούσκωσε γρήγορα. Χωρίς χιούμορ και με πολλή έπαρση, δεν φαίνεται προς το παρόν να εμπνέει τους ψηφοφόρους, παρόλο που διαθέτει το ιδανικό βιογραφικό για την προεδρία: απόφοιτος του Γέιλ, με θητεία στο Ιράκ, βουλευτής και κυβερνήτης, επανεξελέγη το 2022 στη Φλόριντα με περίπου 20% προβάδισμα επί του Δημοκρατικού αντιπάλου του.
«Ποιος έχασε;»
Στον αντίποδα, η Χέιλι ξεκίνησε την υποψηφιότητά της με χαμηλές προσδοκίες και αυτή τη στιγμή φαντάζει η μεγαλύτερη απειλή για τον Τραμπ. Δεν είναι τυχαίο ότι ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ στρέφει τα βέλη του εσχάτως μόνο εναντίον της με την πεποίθηση ότι η μεταξύ τους πόλωση τον ευνοεί. Την κατηγορεί έτσι ότι είναι «μη εκλόγιμη» και πως αν γινόταν πρόεδρος θα χανόταν και η πλειοψηφία του κόμματος στη Βουλή. Ετοιμόλογη η πρώην πρέσβειρα των ΗΠΑ στον ΟΗΕ, του θύμισε ότι αυτό είχε συμβεί επί των ημερών του. «Ποιος έχασε τη Βουλή; Ποιος έχασε τη Γερουσία; Ποιος έχασε τον Λευκό Οίκο; Ο Ντόναλντ Τραμπ. Ο Ντόναλντ Τραμπ. Ο Ντόναλντ Τραμπ». Οι απαντήσεις της, πάντως, είναι κόσμιες και μετρημένες, εγείροντας την υποψία ότι δεν θέλει να διαρρήξει πλήρως τη σχέση της μαζί του, αφήνοντας ανοιχτή την πόρτα για ενδεχόμενη υποψηφιότητα στο πλευρό του, ως αντιπρόεδρος.
Μόνο η «αυλή»
Η γενικότερη αίσθηση, πάντως, είναι ότι στην πορεία προς τις εκλογές και σε περίπτωση εκλογικής νίκης του ο Τραμπ θα περιστοιχιστεί αποκλειστικά από ημετέρους, σε αντίθεση με τις προηγούμενες αναμετρήσεις και την πρώτη θητεία του, όταν γύρω του βρέθηκαν ορισμένοι έμπειροι εκπρόσωποι του ρεπουμπλικανικού πολιτικού κατεστημένου.
Στο πλαίσιο αυτό, ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν και οι συνεργάτες του πιστεύουν ότι θα μπορούσαν να βοηθηθούν από Ρεπουμπλικανούς και πρώην στελέχη της κυβέρνησης Τραμπ, που τρέμουν στην ιδέα μιας δεύτερης ανεξέλεγκτης θητείας. Η πρώην εκπρόσωπος Τύπου του Τραμπ, Σάρα Μάθιους, δήλωσε πρόσφατα: «Δεν έχω ψηφίσει ποτέ Δημοκρατικό πρόεδρο στη ζωή μου, αλλά θα υποστηρίξω τον Μπάιντεν αν ο Τραμπ πάρει το χρίσμα των Ρεπουμπλικανών. Δεν πρόκειται να ψηφίσω κάποιον που αρνήθηκε να συμμετάσχει στην ειρηνική παράδοση της εξουσίας, επιχείρησε να ανατρέψει ελεύθερες και δίκαιες εκλογές και υποκίνησε ένα οργισμένο πλήθος να εισβάλει στο Καπιτώλιο».
Ο δρόμος προς τις αμερικανικές εκλογές
23 Ιανουαρίου
Προκριματικές των Ρεπουμπλικανών στο Νιου Χαμσάιρ.
3 Φεβρουαρίου
Προκριματικές στη Νότια Καρολίνα.
5 Μαρτίου
Σούπερ Τρίτη, καθορίζεται το ένα τρίτο των συνέδρων σε 16 παράλληλες αναμετρήσεις.
15-18 Ιουλίου
Στο συνέδριο των Ρεπουμπλικανών στο Μιλγουόκι αναδεικνύεται ο υποψήφιος
του κόμματος.
18-22 Αυγούστου
Οι Δημοκρατικοί ψηφίζουν τον δικό τους υποψήφιο πρόεδρο ένα μήνα αργότερα στο Σικάγο.
16 Σεπτεμβρίου
Το πρώτο τηλεοπτικό ντιμπέιτ των δύο υποψήφιων προέδρων.
5 Νοεμβρίου
Οι εκλογές διεξάγονται πάντα την πρώτη Τρίτη του Νοεμβρίου.
