Εικονογράφηση: Michael Kirki/Καθημερινή
Ακούστε το άρθρο
Το θέμα συζητείται εντατικά ήδη από το 2018. Με μεθοδικές κινήσεις, που περιλαμβάνουν διασπορά ψευδών ειδήσεων και παντί τρόπω προπηλακισμό των «απέναντι», οι Χούθι της Υεμένης διαχέουν το μήνυμά τους στους συμπατριώτες τους αλλά και στον υπόλοιπο κόσμο, μέσω social media, πλατφορμών ανταλλαγής μηνυμάτων, καναλιών στο YouTube, ιστοσελίδων και τηλεοπτικών σταθμών. Κυρίως, ασφαλώς, στοχεύουν στη Μέση Ανατολή, αναζητώντας υποστηρικτές, πόσο μάλλον τώρα, που η ισλαμιστική ένοπλη ομάδα μαχητών έχει κηρύξει ανένδοτο στο Ισραήλ και τη Δύση στο ζήτημα του αιματηρού πολέμου με την Παλαιστίνη.
Ο Τίμοθι Σαλαμέ και ο Τζόνι Ντεπ των Χούθι
Μέσα σε όλα αυτά, εσχάτως η προπαγάνδα των Χούθι έχει αναδείξει τον δικό της… Τίμοθι Σαλαμέ, που οι υποστηρικτές και ακόλουθοί του έχουν ονομάσει Tim-Houthi Salamet. Πρόκειται για έναν 19χρονο –μεσαίου μεγέθους– ινφλουένσερ του TikTok και του Instagram ο οποίος μεταδίδει, συχνά σε απευθείας μετάδοση, τις επιθέσεις των ανταρτών σε δυτικά πλοία στην Ερυθρά Θάλασσα. Η φωτογένεια, το νεαρόν της ηλικίας του και τα παθιασμένα, συχνά υπερ-σαρκαστικά, μηνύματά του μαγνητίζουν το κοινό, που μοιάζει να διψάει για ηθική ενθάρρυνση στον πόλεμο που έχουν κηρύξει οι Χούθι στους «απίστους».
yemeni pirates positing casual tiktok’s while the entire western imperial core are having a meltdown about their blockade on their ships is the funniest shit of 2024, surely. pic.twitter.com/72EvlHZeMs
— 🔻ميكا ☭ (@comrademika) January 15, 2024
Ο κατά κόσμον Ρασέντ αλ-Χαντάντ, όπως λένε οι Financial Times, δηλώνει ότι δεν ανήκει οργανωτικά στους Χούθι, ωστόσο τα βίντεό του βοήθησαν στον εξωραϊσμό του προφίλ του μαχητικού κινήματος –που συνδέεται με το Ιράν και που ελέγχει μεγάλο μέρος της Υεμένης–, συγκεντρώνοντας εκατομμύρια προβολές σε εφαρμογές όπως το TikTok. Οι αναρτήσεις του συνοδεύονται από επικές μουσικές, με τον ίδιο συχνά να κραδαίνει την τρίχρωμη σημαία της Υεμένης, φορώντας ένα μεγάλο στιλέτο στη ζώνη του, όπως μεταδίδει το Voice of America, ή φορώντας φυσίγγια και φέροντας τουφέκι, όπως μεταδίδει το AFP.
القدس لنا فلسطين بلدنا الثاني #اليمن🇾🇪 #راشد_الحداد
Jerusalem is ours, Palestine is our second country #Yemen🇾🇪
#Rashed_Al-Haddad pic.twitter.com/5YsulWSBwb— راشد الحداد Rashid Al Haddad (@r42r43) January 30, 2024
Μάλιστα, όπως έχει δηλώσει ο ίδιος στο Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων, «λαμβάνω πολλές προτάσεις συμμετοχής σε επιδείξεις μόδας και διαφημίσεις, αλλά έχω αποφασίσει να εκμεταλλευθώ αυτή τη φήμη υπέρ των Παλαιστινίων». Ολα αυτά, βεβαίως, είχαν ξεκινήσει όταν μετέδωσε ζωντανά την πειρατεία των Χούθι στο πλοίο «Galaxy Leader», ισραηλινών συμφερόντων, τον περασμένο Νοέμβριο. Ορισμένοι, μάλιστα, σύμφωνα με βρετανικά μέσα, συνέκριναν τη βιντεο-παραγωγή του Ρασέντ αλ-Χαντάντ με τους «Πειρατές της Καραϊβικής». Αλλωστε, ο ίδιος αυτοαποκαλείται «Βασιλιάς Πειρατής».
يماني ودمي فلسطيني ولي الفخر #راشد_الحداد #اليمن_قول_وفعل #فلسطين_قضيتنا pic.twitter.com/I1OrWtEJD8
— راشد الحداد Rashid Al Haddad (@r42r43) January 27, 2024
«Οταν ξεκίνησα το TikTok, δημοσίευσα βίντεο του πλοίου (σ.σ. “Galaxy Leader”) που κατασχέθηκε από τους Χούθι. Οταν ανέβασα τα βίντεο κλιπ, συγκέντρωσαν εκατομμύρια προβολές μέσα σε τέσσερις ημέρες». Μπορεί, εντούτοις, εκείνος να έχει γίνει ινφλουένσερ, ωστόσο το TikTok, το Instagram και το Facebook τον έχουν ήδη αποκλείσει, «για παραβίαση των κανόνων περί ρητορικής μίσους».
#فلسطين_في_قلوبنا #اليمن_سند_فلسطين #راشد_الحداد pic.twitter.com/gzRQvUQpf5
— راشد الحداد Rashid Al Haddad (@r42r43) January 26, 2024
Παράλληλα, σύμφωνα με τον βρετανικό Independent, τα στοιχεία της 12ης Ιανουαρίου «δείχνουν» ότι το TikTok έχει αφαιρέσει τουλάχιστον 1,5 εκατ. βίντεο και έχει αναστείλει περισσότερες από 46.000 ζωντανές ροές στο Ισραήλ και την Παλαιστίνη για παραβίαση των κανόνων της κοινότητας και οι οποίες περιλάμβαναν προωθητικό υλικό υπέρ της Χαμάς, τρομοκρατία και παραπληροφόρηση. Την ίδια στιγμή, κατά το ίδιο δημοσίευμα, δεκάδες εκατομμύρια αναρτήσεις έχουν αφαιρεθεί διεθνώς, ενώ έχουν αποκλειστεί λογαριασμοί εφήβων από το να έρθουν σε επαφή με περισσότερα από 1,5 εκατ. βίντεο που απεικονίζουν βίαια στιγμιότυπα.
Τρεις από τους λογαριασμούς μου στο TikTok αποκλείστηκαν επίσης, αλλά έχω δημιουργήσει νέους λογαριασμούς και ευτυχώς ο αριθμός των ακολούθων αυξάνεται. Δεν σκέφτομαι να γίνω διάσημος επειδή είμαι όμορφος για να κάνω διαφημίσεις ή για να γίνω ηθοποιός.
«Τρεις από τους λογαριασμούς μου στο TikTok αποκλείστηκαν επίσης, αλλά έχω δημιουργήσει νέους λογαριασμούς και ευτυχώς ο αριθμός των ακολούθων αυξάνεται», έχει πει ο Ρασέντ αλ-Χαντάντ στο Γαλλικό Πρακτορείο. Ωστόσο, «δεν σκέφτομαι να γίνω διάσημος επειδή είμαι όμορφος για να κάνω διαφημίσεις ή για να γίνω ηθοποιός», είπε, απορρίπτοντας ταυτόχρονα τις συγκρίσεις με τον χολιγουντιανό Σαλαμέ. Αξίζει, δε, να σημειωθεί ότι άλλα δημοσιεύματα τον αποκαλούν Τζιχάντι Ντεπ, από τον Αμερικανό κινηματογραφικό αστέρα.
We brought you a new viewer, and I hope you will focus once again on the Palestinian issue, as I am exposed to the situationاحضرنا لكم مشاهد جديد واتمنى ان تركزو مره اخرى على القضية الفلسطينية فانا اتعرض للحضر#راشد_الحداد pic.twitter.com/xKRph6fj4E
— راشد الحداد Rashid Al Haddad (@r42r43) January 22, 2024
Μπορεί να μη θέλει να εκμεταλλευθεί προς ίδιον όφελος τον ρόλο του ινφλουένσερ και να επικεντρώνεται στη Γάζα και τους Παλαιστινίους, ωστόσο ο ίδιος κατάφερε να κάνει το καράβι «Galaxy Leader» αξιοθέατο. Σύμφωνα με φωτογραφία του πρακτορείου EPA, πολίτες της Υεμένης συνωστίζονται για να επισκεφθούν το πλοίο και να φωτογραφηθούν σε αυτό.
Τα μεγάλα κέρδη μέσα από τα βίντεο του 19χρονου Ρασέντ αλ-Χαντάντ, αλλά όχι μόνον αυτού, έγκεινται στη μετατόπιση μεγάλου τμήματος της κοινής γνώμης στη Μέση Ανατολή και αλλού υπέρ των Χούθι αλλά και των Παλαιστινίων. Εξάλλου, από την 7η Οκτωβρίου οπότε και ξέσπασε ο πόλεμος μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς, η προπαγάνδα των μαχητών της Υεμένης έχει καταστήσει την ισλαμιστική ομάδα τη «μοναδική στον αραβικό κόσμο που στηρίζει έμπρακτα τους Παλαιστινίους», όπως μεταδίδουν διεθνή μέσα.
Τα εύφορα εδάφη των social media
Το Twitter, το TikTok, το Instagram και το YouTube είναι, εξ όσων συνάγεται, εύφορα εδάφη για τους Χούθι. Η Χάνα Πόρτερ του Yemen Policy Centre, μάλιστα, εντοπίζει την αρχή της διαδικτυακής προπαγάνδας των μαχητών της Υεμένης περίπου στο 2014, κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου με την κυβέρνηση της χώρας. Η ίδια θεωρεί ότι η μιντιακή πολιτική των Χούθι διακρίνεται σε δύο κατηγορίες: στην εξάπλωση του μηνύματος και στη δίωξη των αντιφρονούντων και των επικριτών, ακόμα κι αν οι θέσεις τους εμφανίζονται σε ιδιωτικά γκρουπ σε πλατφόρμες ανταλλαγής μηνυμάτων.
Ισως η στρατηγική είναι να παρέχουν στο κοινό στη Βόρεια Υεμένη ένα τόσο ευρύ φάσμα περιεχομένου, που δεν θα χρειάζεται να κοιτάξουν πέρα από τα μέσα ενημέρωσης των Χούθι.
Η στρατηγική των ένοπλων ισλαμιστών ανταρτών, λοιπόν, εξελίσσεται παράλληλα με τα τεχνολογικά εργαλεία, τα οποία χρησιμοποιούνται σε όλο τους το εύρος. Σύμφωνα με τη Χάνα Πόρτερ του Yemen Policy Centre, «οι παραγωγές των μέσων ενημέρωσης των Χούθι χαρακτηρίζονται από ποικίλο, διασκεδαστικό και πειστικό περιεχόμενο. Ενα από τα κύρια ειδησεογραφικά τους κανάλια, το Al-Masirah, περιλαμβάνει προγράμματα για γυναίκες, παιδικές εκπομπές και ντοκιμαντέρ, ενώ το ραδιόφωνο εκπέμπει σύντομα θεατρικά και “οπερέτες”. Η ποίηση εμφανίζεται σε μεγάλο βαθμό στις περισσότερες πλατφόρμες μέσων των Χούθι, καθώς τα πολεμικά ποιήματα προσαρμόζονται συχνά σε μουσικά βίντεο. Ισως η στρατηγική είναι να παρέχουν στο κοινό στη Βόρεια Υεμένη ένα τόσο ευρύ φάσμα περιεχομένου, που δεν θα χρειάζεται να κοιτάξουν πέρα από τα μέσα ενημέρωσης των Χούθι».
Μάλιστα, το ζήτημα της ποίησης είναι οργανικό για τους Υεμενίτες, καθώς η ποιητική τους παράδοση είναι πλούσια, βαθιά ενσωματωμένη στις πολιτικές διαδικασίες της χώρας και στην επίλυση συγκρούσεων, όπως μεταδίδει το Gulf International Forum. Oπως εξηγoύν οι ειδικοί, «η σύνθεση ποιήματος σημαίνει τη δημιουργία του εαυτού σου ως ειρηνοποιού, πολεμιστή και μουσουλμάνου». Για πολλές ομάδες της Υεμένης, όπως οι Χούθι, αναφέρει το ίδιο δημοσίευμα, οι ιδεολογικές αυτές αρχές μπορεί πλέον να απαγγελθούν, να ηχογραφηθούν και να διαμοιραστούν πιο γρήγορα από ποτέ και με εκπληκτικό όγκο παραγωγής χάρη στα κινητά τηλέφωνα και το διαδίκτυο.