«Εδώ δεν σκοτεινιάζει ποτέ. Τεχνητό φως λούζει τα κελιά και το εσωτερικό προαύλιο 24 ώρες το 24ωρο. Οι κρατούμενοι κοιμούνται πάνω σε λαμαρίνες μεταλλικών κρεβατιών που στοιβάζονται έως το ταβάνι. Μια κάμερα παρακολουθεί σαν σιωπηλός Θεός. Τρώνε φασόλια και ρύζι με τα δάχτυλα, καθώς τα πιρούνια και τα μαχαίρια είναι εν δυνάμει φονικά όπλα. Πλένονται σε πέτρινες λεκάνες και ανακουφίζονται σε δύο τουαλέτες σε κοινή θέα. Βγαίνουν σε έναν τεράστιο εσωτερικό διάδρομο για το πολύ 30 λεπτά την ημέρα, αλυσοδεμένοι χειροπόδαρα, σκυφτοί και σε καταστολή πάνω στο λείο τσιμέντο. Πάνοπλοι αστυνομικοί με μπαλακλάβες τούς παρακολουθούν από την οροφή».
Κάπως έτσι συμπυκνώνει σε μερικές δεκάδες λέξεις η El Pais τη ζωή των χιλιάδων κρατουμένων στις νέες φυλακές υψίστης ασφαλείας του Ελ Σαλβαδόρ, το «καμάρι» του αυτοαποκαλούμενου «πιο κουλ δικτάτορα» Ναγίμπ Μπουκέλε, που πριν από μερικές ημέρες επανεξελέγη πανηγυρικά, με ποσοστό 85%, στην προεδρία της χώρας.
«Αν θελήσουν να αποδράσουν, θα χρειαστεί να σκαρφαλώσουν τέσσερις τοίχους πάχους 60 εκατοστών και ύψους τριών μέτρων. Τα χαλίκια θα προδώσουν τα βήματά τους. Δεν πρόκειται να βιώσουν ποτέ ξανά την αγάπη –ή ακόμη και το σεξ– ως ελεύθεροι άνθρωποι. Δεν τους επιτρέπονται τηλεφωνικές κλήσεις ή επισκέψεις. Διολίσθησαν σε μια μαύρη τρύπα, έναν αέναο, ψυχρό και ζοφερό μη-χώρο», αναφέρεται στο δημοσίευμα.
«Αλκατράζ» της Λατινικής Αμερικής
Ο χώρος αυτός, σαν βγαλμένος από μυθιστορηματική δυστοπία, είναι η απάντηση του Μπουκέλε στην ανεξέλεγκτη εγκληματικότητα του Ελ Σαλβαδόρ και την ακατάσχετη δράση των συμμοριών που λυμαίνονται την καθημερινότητα των πολιτών και καθιστούν τη χώρα μία από τις πλέον επικίνδυνες.
Ο ίδιος έδωσε εντολή για την κατασκευή του όταν το Ελ Σαλβαδόρ άρχισε τις μαζικότατες συλλήψεις, το 2022, εν μέσω έξαρσης της βίας των συμμοριών.
Συγκεκριμένα, τον Μάρτιο του 2022, σε απάντηση σε μια αναζωπύρωση της βίας, η οποία είχε στοιχίσει τη ζωή σε 87 ανθρώπους μέσα σε λιγότερο από μία εβδομάδα, ο Μπουκέλε άρχισε έναν πόλεμο εναντίον των συμμοριών κηρύσσοντας κατάσταση έκτακτης ανάγκης.
«Από εδώ είναι αδύνατον να αποδράσεις. Αυτοί οι ψυχοπαθείς θα περάσουν το υπόλοιπο της ζωής τους μέσα στο κελί», επαίρεται ο διευθυντής της φυλακής, ο οποίος στη συνέντευξή του στην ισπανική εφημερίδα δεν αποκαλύπτει τα στοιχεία του.
View this post on Instagram
Το «Αλκατράζ» της Λατινικής Αμερικής, το Κέντρο Κράτησης για την Τρομοκρατία (Terrorism Confinement Center – Cecot), άνοιξε πριν από ένα χρόνο. «Το Ελ Σαλβαδόρ κατάφερε να γίνει από την πιο επικίνδυνη χώρα του κόσμου η ασφαλέστερη χώρα της αμερικανικής ηπείρου. Πώς τα καταφέραμε; Βάζοντας τους εγκληματίες στη φυλακή. Υπάρχει χώρος; Υπάρχει τώρα!» έγραφε τότε περήφανα ο Μπουκέλε.
Μέσα σε 20 μήνες, ο 42χρονος πρόεδρος κατάφερε να καταστείλει δύο βασικές συμμορίες, τη Mara Salvatrucha και την Barrio 18. Σε ειδικό καθεστώς εξαίρεσης, κατά την οποία είχε βγει ο στρατός στους δρόμους και είχαν ανασταλεί οι συνταγματικές ελευθερίες, ο Μπουκέλε κατάφερε να συλλάβει πάνω από 73.000 άτομα.
«Η κυβέρνηση έχει διαφημίσει τη φυλακή με βίντεο που μοιάζουν σαν να τα σκηνοθέτησε ο Κόπολα. Η αίσθηση της δυστοπικής πραγματικότητας που αποπνέουν είναι συναρπαστική. Είναι άβολο να τα παρακολουθείς, αλλά ταυτόχρονα είναι δύσκολο να κοιτάξεις αλλού» σχολιάζει ο Χουάν Ντιέγο Κεσάδα της El Pais.
Εικόνες με γυμνά σώματα, καλυμμένα μόνο από τατουάζ, ξυρισμένα και σκυφτά κεφάλια, τεράστια κελιά γεμάτα από μέταλλο, κάνουν τον γύρο του κόσμου – προκαλώντας σοκ και κατακραυγή τόσο για την αδίστακτη παραβατικότητα των εγκλείστων, όσο και για την αγριότητα της καταστολής το;y κατ’ ευφημισμόν, σ’ αυτή την περίπτωση, σωφρονιστικού συστήματος.
Οι εγκαταστάσεις έχουν χωρητικότητα 40.000 ανθρώπων. Το κάθε κελί χωρά έως 100 άτομα, αν και ο αριθμός εγκλείστων που καλούνται να συμβιώσουν στα ασφυκτικά τετραγωνικά του ενός κελιού είναι στην πραγματικότητα άγνωστος.
Η φυλακή διαθέτει χώρους εστιατορίων, διαλειμμάτων και αναψυχής, γυμναστήριο, αλλά όχι για τους κρατουμένους – μόνο για τους δεσμοφύλακες.
Εδώ κρατούνται κάποιοι από τους πιο σκληρούς ποινικούς με δεκάδες ανθρωποκτονίες στο ενεργητικό τους και ποινές άνω των επτάκις ισοβίων. Εδώ δεν υπάρχουν προγράμματα επανένταξης στην κοινωνία, ούτε εργαστήρια ή εκπαιδευτικά προγράμματα.
Το τεράστιο μέγεθος της φυλακής, η έλλειψη οποιουδήποτε είδους προγράμματος επανένταξης και οι λογής «αυθαιρεσίες» που καταγγέλλονται, έχουν επικριθεί εντονότατα από οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
«Η μαζική αυθαίρετη κράτηση, τα βασανιστήρια και άλλες μορφές κακοποίησης των κρατουμένων, οι θάνατοι κατά τη διάρκεια της κράτησης και οι διώξεις» είναι μερικά από τα όσα καταγγέλλει σε ανακοίνωσή του το Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.
Σύμφωνα με τη ΜΚΟ Armed Conflict Location and Event Data Project (ACLED), οι δολοφονίες που αποδίδονται στις «μάρας», τις συμμορίες των κακοποιών, μειώθηκαν θεαματικά, από τις 800 και πλέον το 2019 (τη χρονιά που εξελέγη ο Μπουκέλε) στις 57 πέρυσι.
«Το Σαλβαδόρ είχε μεταστάσεις, αλλά το υποβάλαμε σε χειρουργείο, αυτή τη στιγμή βρισκόμαστε στη φάση της αποθεραπείας. Θα βγούμε όλοι με καλή υγεία, χωρίς τον καρκίνο των συμμοριών (…) Μένει να αναρρώσουμε», είπε προ ημερών ο πρόεδρος.
Πηγή: El Pais/Associated Press/Wall Street Journal